Μικρές Δωρεάν Βιβλιοθήκες σε 50 χώρες (της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη)

Οι Ιάπωνες εφηύραν τον όρο ‘tsundoku’ για το χόμπυ( ή τη νεύρωση) να αποκτά κανείς απείρως περισσότερα βιβλία απ όσα θα μπορούσε να διαβάσει σε μια ή περισσότερες ζωές ( από δύο υπάρχουσες γιαπωνέζικες λέξεις: ‘dokushu’ που σημαίνει ανάγνωση βιβλίων και ‘tsunde-oku’ που σημαίνει στοίβαξη) τη στιγμή που στην Αμερική χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο η έκφραση ‘έρημος βιβλίων’ για περιοχές που μαστίζονται από τη φτώχεια και για ολόκληρα χιλιόμετρα δεν μπορεί να βρεθεί ούτε ένα βιβλίο (1 στους 5 ενήλικες είναι αναλφάβητος ενώ τα παιδιά με γονείς που δε διαβάζουν καλά είναι 72% πιθανότερο να μην διαβάζουν καλά). Παγκοσμίως οι αναλφάβητοι υπολογίζονται σε 800 εκατομμύρια.

Την κοινωνική αυτή αδικία επωμίστηκε να καταπολεμήσει αρχικά μόνος του ο Todd Bol που το 2009 ξεκίνησε την πρώτη Μικρή Δωρεάν Βιβλιοθήκη, στο Wisconsin με στόχο να ενθαρρύνει την ανταλλαγή βιβλίων στη γειτονιά του. Αν και ο Bol απεβίωσε τον Οκτώβριο του 2018, πρόλαβε να δει το όραμα του εκπληρωμένο, καθώς οι Μικρές Δωρεάν Βιβλιοθήκες ξεπερνούν σε πλήθος τα υποκαταστήματα των McDonalds, είναι πάνω από 75.000 σε όλο τον κόσμο και σε  απλώνονται 85 χώρες μεταξύ των οποίων το Πακιστάν, το Μαρόκο και το Βιετνάμ.
Όποιος επιθυμεί μπορεί να γίνει ‘βιβλιοθηκονόμος’-το μόνο που χρειάζεται είναι να εγκαταστήσει ένα αυτοσχέδιο κουτί σε μέγεθος μεγάλου γραμματοκιβωτίου γεμάτο βιβλία στη γειτονιά του και να εγγραφεί στην ΜΚΟ πλέον ‘Little Free Libraries’ώστε να δώσει στο στίγμα του στον παγκόσμιο χάρτη της για να μπορεί να εντοπιστεί από ενδιαφερόμενους οι οποίοι μπορούν είτε να δανειστούν (χωρίς την υποχρέωση να επιστρέψουν), είτε να δωρίσουν βιβλία χωρίς κάρτα μέλους ή άλλους όρους χρήσης.
Ως προς την τοποθεσία και το σχέδιο των λιλιπούτειων βιβλιοθηκών ο μόνος περιορισμός είναι η φαντασία των βιβλιόφιλων ‘επιστατών’ τους : στα σύνορα μεταξύ Οντάριο και Νέας Υόρκης υπάρχει η πρώτη πλωτή βιβλιοθηκούλα με πρόσβαση μόνο από το νερό, στη Manitoba του Καναδά ένας κατασκηνωτής στήνει μαζί με τη σκηνή του και μια μινιατούρα σκηνής γεμάτη βιβλία, στην παραλία Long Island της California μπορεί κανείς να δανειστεί ένα βιβλίο για να απολαύσει καθώς κάνει ηλιοθεραπεία, ενώ μέσω του προγράμματος ‘Παιδιά, Κοινότητα και αστυνομικοί’ έχουν εγκατασταθεί μίνι βιβλιοθήκες στα περισσότερα αστυνομικά τμήματα του Los Angeles και οι αστυνομικοί ενεργά προσπαθούν να προάγουν τη φιλαναγνωσία στους μικρούς αναγνώστες. Η πολυεθνική αλυσίδα εστιατορίων μαζικής εστίασης Pizza Hut διαθέτει βιβλιοθηκούλες που μοιάζουν με μικρογραφίες των καταστημάτων της, ενώ οι New York Times σε συνεργασία με την Little Free Libraries τρέχουν μια πρωτοβουλία ανοιχτού διαλόγου με θέμα ‘Συνευρέσεις’ προτείνοντας βιβλία και θέματα συζήτησης για τη γόνιμη ανταλλαγή απόψεων και τη σύσφιξη σχέσεων της κοινότητας.  Μια Μικρή Δωρεάν Βιβλιοθήκη έχει εισχωρήσει ακόμη και μέσα στη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου, το Κέντρο για το Βιβλίο, στην Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου στη Ουάσινγκτον και μια άλλη, η επετειακή 50,000στή, παραχωρήθηκε από την Little Free Libraries στο καταφύγιο αστέγων ‘Illumination Foundation’.  Το 2013, μετά από διαγωνισμό αρχιτεκτονικού σχεδιασμού του φεστιβάλ PEN New Voices, το σχέδιο του νικητή εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη και, μετά από πρωτοβουλία του περιβαλλοντικού  οργανισμού ThessalonikiNextU2, 2 δίδυμες της στη Θεσσαλονίκη, μέσω των οποίων, τους πρώτους 4 μήνες λειτουργίας τους, διακινήθηκαν περίπου 3000 βιβλία. Η μια, στον προαύλιο χώρο του νοσοκομείου Παπαγεωργίου όπου παραδόθηκε γεμάτη βιβλία για τους ασθενείς και τους συνοδούς τους και η διαχείριση της οποίας πλέον γίνεται από εθελοντές συνεχίζει να απολαμβάνει τη θερμή ανταπόκριση του κοινού, η άλλη όμως, η τοποθετημένη στη β’ κοινότητα Θεσσαλονίκης, μετά από ένα περίπου χρόνο  εύρυθμης λειτουργίας,  εγκαταλήφθηκε από τους κατοίκους και λεηλατήθηκε, εικάζεται δε πως τα βιβλία διατέθηκαν προς πώληση, γεγονός που επισημάνθηκε με πικρία από τον ThessalonikiNext2U.

Ιδιώτες στην Ελλάδα επίσης έχουν ξεκινήσει να φροντίζουν από μια Μικρή Δωρεάν Βιβλιοθήκη. Φημολογείται πως μερικές έχουν θεαθεί να εκκολάπτονται στα νότια προάστια της Αθήνας, όμως η μόνη επίσημα καταχώρηση στο χάρτη είναι η Ντόλυ, τοποθετημένη στη Δροσιά (25^ης Μαρτίου 27/δήμος Χαλκιδέων). Η ιδιοκτήτρια  της, Ιωάννα, εξηγεί πως της έδωσε το όνομα μιας παιδικής της κούκλας και έπεσε πάνω στην ιδία των Μικρών Δωρεάν Βιβλιοθηκών σερφάροντας στο διαδίκτυο.  Αναφέρει επίσης πως αν και η πρώτη της απόπειρα στην Αθήνα το 2016 δεν είχε ευοδωθεί και αυτή τη φορά, από τον Σεπτέμβριο του 2018, οι χρήστες έχουν δανειστεί μόλις τρία βιβλία (‘Κάιν’ του Ζοζέ Σαραμάγκου, το ‘Σπίτι σε Τάξη, Ζωή σε Τάξη’ της Μαρί Κοντό και ‘Ο Οδηγός για μικρούς Κοκκινολαίμηδες στο Δάσος’)παραμένει αισιόδοξη καθώς νιώθει πως η ΜΚΟ  ‘Μικρές Δωρεάν Βιβλιοθήκες’ τη στηρίζει ενώ προετοιμάζει επίσημα ‘εγκαίνια’ πριν τα Χριστούγεννα.    

  ΥΓ . Υπήρξε μια προσπάθεια ακόμα έξω από την Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στην πλατεία Δεξαμενής στο Κολωνάκι και στην Κηφισιά (Κασσαβέτη και Λεβιδίου), η οποία  ατόνησε και εγκαταλείφθηκε.

https://www.oanagnostis.gr/%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%81%ce%ad%cf%82-%ce%b4%cf%89%cf%81%ce%b5%ce%ac%ce%bd-%ce%b2%ce%b9%ce%b2%ce%bb%ce%b9%ce%bf%ce%b8%ce%ae%ce%ba%ce%b5%cf%82-%cf%83%ce%b5-50-%cf%87%cf%8e%cf%81%ce%b5%cf%82-%cf%84/?fbclid=IwAR1uNNJ1RmQL804k_xH1ja2id-08-SkSLJhYkzCvpuKhATn5NzfdpjDGgWg