Η μελαγχολία της ευφυίας

Παναγιώτα Ψυχογιού 

Πριν από 2.500 χρόνια ο Αριστοτέλης υποστήριξε πως «δεν υπάρχει καμία μεγάλη ιδιοφυΐα χωρίς κάποια δόση παράνοιας». Σήμερα ο ισχυρισμός του αποδεικνύεται επιστημονικά καθώς πολυάριθμες μελέτες αποδεικνύουν πως η ευφυΐα σχετίζεται με την μελαγχολία.

Η μελαγχολία θεωρείται από την αρχαιότητα, στοιχείο διάκρισης. O πρώτος ορισμός της δόθηκε από τον Iπποκράτη τον 5ο π.X. αιώνα που τη συσχέτιζε με τη «μέλαινα χολή», ένα από τα τέσσερα υγρά συστατικά του ανθρώπινου σώματος. Ο Aριστοτέλης πρώτος παρατήρησε ότι εξέχουσες μορφές της φιλοσοφίας, της πολιτικής και των τεχνών συνέβαινε να είναι μελαγχολικοί. Υποστηρίζει ότι οι «περιττοί», όσοι δηλαδή διέπρεψαν στη φιλοσοφία, στην πολιτική, στην ποίηση και τις τέχνες ήταν μελαγχολικοί.

ΚΑΛΒΙΚΑ: νέο βιβλίο του Λεύκιου Ζαφειρίου για τον Κάλβο

Ο γνωστός κύπριος λογοτέχνης και διακεκριμένος καλβιστής κ. Λεύκιος Ζαφειρίου είχε την ευγενική καλωσύνη να μου στείλει από τη Λευκωσία το νέο του βιβλίο για τον Ανδρέα Κάλβο. Το πήρα με συγκίνηση και χαρά. Τον ευχαριστώ από καρδιάς. Έχουμε και άλλοτε αναφερθεί από το παρόν ιστολόγιο στον κ. Ζαφειρίου. Είναι ο ερευνητής που χρόνια τώρα εργάζεται μεθοδικά, με αφοσίωση και ανιδιοτέλεια, εκτός των ακαδημαϊκών φιλολογικών εργαστηρίων, για να μας δώσει την πραγματική εικόνα του βίου και του έργου του μεγάλου Ζακύνθιου υπερόριου, του ποιητή Ανδρέα Κάλβου, εικόνα που δυστυχώς έχουμε παραλάβει εν πολλοίς παραμορφωμένη – και δεν αναφέρομαι στο πλήθος των φαντασιακών προσωπογραφιών του. Ο Λεύκιος, θυμίζω, ήδη μας έχει δώσει ένα σπουδαίο βιβλίο, Ο ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΛΒΟΥ (Μεταίχμιο, 2006), για το οποίο τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Σε αυτό παρακολουθεί, βήμα προς βήμα τον Ανδρέα Κάλβο,

ΚΛΙΜΑΚΑ BLUE-Κων/νου Κομιανού

Είναι στιγμές που μια σειρά από νότες
τσακίζονται διαδοχικά σαν μπάλες μπιλιάρδου
κι ενδιάμεσα προλαβαίνεις ν’ ακούσεις
το χτύπο της καρδιάς να βροντοφωνάζει απουσία

Ανεπιθύμητη αίγλη μοναξιάς
στην πασαρέλα του κλαμπ των ανένταχτων της ζωής·
τριγμοί στερημένης απόγνωσης - σποτ λίγων βατ
στου μισοφωτισμένου δωματίου
την περιφραγμένη κυριαρχία

Κι ο αδαής πόθος γκελάρει
το δυσκολονόητο εύρος των επιθυμιών του
κόντρα στης κουρτίνας την απλωμένη αμηχανία
στο απογευματινό αεράκι των αναμνήσεων

Από το βιβλίο: Έκθετοι Μονόλογοι – Γαβριηλίδης 2018

Ο ΦΩΤΕΙΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΑΛΕΞΗΣ ΑΚΡΙΘΑΚΗΣ

Πρώτη φορά καταπιαστήκαμε —το dim/art και ο Μάριος Σπηλιόπουλος— με το αφιέρωμα στον αγαπημένο και σημαντικό εικαστικό το 2013· τότε, στις 18/9/2013, μας πρόλαβε η δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Πού διάθεση και μυαλό για εικαστικό αφιέρωμα. Δεν μπορέσαμε στο μεσοδιάστημα, και τώρα επιτέλους ήρθε η ώρα για έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε έναν μεγάλο καλλιτέχνη του 20ού αιώνα.

Βιβλιοπαρουσίαση «Ένας μπαμπάς στο σιδερένιο κλουβί» της Δήμητρας Σωκράτους

Μια ιστορία για παιδιά στο θέμα του γονεϊκού εγκλεισμού στη φυλακή Η Δήμητρα Σωκράτους παρουσιάζει το βιβλίο της για μεγάλα παιδιά «Ένας μπαμπάς στο σιδερένιο κλουβί», σε εικονογράφηση της Ευφροσύνης Μαύρου, την Τρίτη 8 Οκτωβρίου 2019 και ώρα 7 μ.μ. στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Τράπεζας Κύπρου (Λεωφ. Ε. Παλληκαρίδη) στην Πάφο. Μια ιδιαίτερη ιστορία για μεγάλα παιδιά γύρω από το βίωμα, τις πραγματικότητες και τις ανάγκες ενός κοριτσιού με έγκλειστο γονέα στη φυλακή, προσδοκώντας την ενδυνάμωση όλων των παιδιών απέναντι στις προκλήσεις της ζωής. Προσεγγίζονται ζητήματα όπως (α) η γονεϊκή αποξένωση (β) η ανάγκη

Ηλίας Κουρκούτας | Σώμα δια…τροφής: ο τρυφερός αντιρομαντισμός του Σωτήρη Παστάκα

Σωτήρης Παστάκας «Σώμα Δια Τριβής»  Επιλεγμένα ποιήματα (1981-2018) | Εκδόσεις Ρώμη, 2018

Ηγραφή όπως και το σώμα, αντανακλά και εκφράζει την ψυχική μας εμπειρία: πάνω τους προβάλουμε το φαντασιακό μας -τον τρόπο που ερμηνεύουμε τα πράγματα- αυτό που επιθυμούμε. Πίσω από το σώμα και τη γραφή, βρίσκεται η ανάγκη για επικοινωνία και σύνδεση με τον συνάνθρωπο.

Η μνήμη και η επιστροφή

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου //

Γιώργος Μολέσκης «Κάθε Ιούλιο επιστρέφω», εκδόσεις Βακχικόν

Σκέφτομαι: Τι είναι η μνήμη; Για κάποιους είναι μια σκονισμένη σοφίτα με ξεχασμένα αντικείμενα, για άλλους ένα κομπολόι που ψηλαφούν συνέχεια τις χάντρες του, για μένα είναι ένας δρόμος που πάει παράλληλα με τον δρόμο της καθημερινής μου πορείας. Γι’ αυτό και τόσο συχνά επιλέγω να τον περπατώ.

Η μνήμη που συμβαδίζει με την καθημερινότητα της ζωής, όπως την εννοεί ο Γιώργος Μολέσκης, έχει μια υπόσταση ζωντανή· δεν λειτουργεί σαν τα μουσειακά εκθέματα που καταλήγουν συχνά βαρετά ή θλιβερά απομεινάρια. Η μνήμη δεν αναβιώνεται σε εκδηλώσεις επετειακές, σε ευκαιριακούς λόγους και σε παραστάσεις επισήμων. Είναι μια ζώσα πραγματικότητα, που επιβιώνει και επιμένει να δηλώνει την παρουσία της σε ό,τι κάνουμε και σε ό,τι σκεφτόμαστε. Η μνήμη μας είναι εμείς.

Γιώργος Σιώμος, "Tο πιάνο"

Τη λέξη, πιάνο, την είχα πρωτοδεί γραμμένη στο πρόγραμμα μαθημάτων του δημοτικού σχολείου. Ανάγνωση, Αριθμητική, Ιστορία… και στο τέλος Πιάνο. «Κύριε» είπα στο δάσκαλο, «εδώ έχουν ένα λάθος, γράφουν το πιάνω με όμικρον». «Δεν είναι λάθος, το πιάνο είναι μάθημα, είναι μουσικό όργανο». «Και πού είναι το όργανο;» «Πουθενά. Δεν υπάρχει για σας». «Πώς είναι αυτό το πιάνο;» «Είναι μεγάλο σαν ντουλάπα ξαπλωτή, έχει κάτι κουμπιά που τα λένε πλήκτρα, τα πατάς και βγάζουν μουσική». «Σαν τη φλογέρα, κύριε;» «Σαν τη φλογέρα». «Και πώς θα κάνουμε μάθημα;» πετάχτηκε άλλος μαθητής, «αφού δεν έχουμε όργανο;» «Δεν θα κάνουμε». Τότε κατάλαβα για πρώτη φορά τη

Στην ταινία για το προσφυγικό του Ν. Κολοβού το μεγάλο βραβείο του 42ου Φεστιβάλ Δράμας

Απονεμήθηκαν το βράδυ του Σαββάτου στο Δημοτικό Ωδείο Δράμας τα βραβεία του 42ου Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της πόλης.

Η ταινία «Index» του Νικόλα Κολοβού, ένα 12λεπτο μονοπλάνο με φόντο το προσφυγικό δράμα ήταν η μεγάλη νικήτρια, κερδίζοντας τον Χρυσό Διόνυσο. 

Η κριτική επιτροπή του Εθνικού Διαγωνιστικού απένειμε στον Νικόλα Κολοβό, Έλληνα από τη Σουηδία και παλιό γνώριμο της διοργάνωσης, το μεγάλο βραβείο του φεστιβάλ «για τη δεξιοτεχνική χορογραφία της κάμερας και την εκπληκτική αξιοποίηση της κινηματογραφικής γλώσσας, που αναδεικνύει ένα οικουμενικό θέμα, με αφετηρία την απελπισμένη ενέργεια ενός παιδιού». Το 2015 ο Νικόλας Κολοβός είχε τιμηθεί και πάλι με τον Χρυσό Διόνυσο για την ταινία του «Σύκο».

September: Η σκοτεινή ωδή του Γούντι Άλεν στο Σεπτέμβριο

Ο Γούντι Άλεν αγαπάει τον Μπέργκμαν. Κι αν συχνά ο Μπέργκμαν μοιάζει να μην αγαπάει τον Γούντι Άλεν, ο Άλεν, με το «September» παίρνει τη ρεβάνς και αγνοεί επιδεικτικά τα δύστροπα βλέμματα και τα επίδοξα σχόλια του Μπέργκμαν, αποτίοντας το δικό του φόρο τιμής στη «Φθινοπωρινή Σονάτα» και σε όλους εκείνους τους Σεπτέμβριους που δεν δίστασαν ποτέ να παρασύρουν εσκεμμένα όλα μας τα καλοκαίρια.

12 καινούργια βιβλία

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

Ελληνική πεζογραφία:

Λύντια Τρίχα «Το σκυλάκι σας θέλει ψυχίατρο» Επτά σκύλοι αυτοβιογραφούμενοι, εκδ. Πόλις, σελ. 151

Στη δίνη του καθημερινού

Γράφει η Χρύσα Φάντη //

Χρίστος Κυθρεώτης «Εκεί που ζούμε» Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2019, σελ. 440

Ο Χρίστος Κυθρεώτης, μετά τη συλλογή διηγημάτων που του χάρισε πολλές διακρίσεις και ένα κρατικό βραβείο (Μια Χαρά, Πατάκη, 2014), επανέρχεται με το εκεί που ζούμε, ένα πυκνό μυθιστόρημα τετρακοσίων σαράντα σελίδων, από τις ίδιες εκδόσεις. Η ιστορία του, μέσα από έναν μακρύ εσωτερικό μονόλογο, αναδεικνύει το τραγικό και συχνά κωμικό στοιχείο που κρύβεται στο φαινομενικά κοινότοπο εικοσιτετράωρο ενός πολίτη, συγγενεύοντας αλλά και με πολλές διαφοροποιήσεις (φόρμα και γλώσσα απλούστερη) με  εμβληματικά έργα του μοντερνισμού ─ Τζόις- Οδυσσέας, Βιρτζίνια Γουλφ –  Ντάλαγουεη, Χάινριχ Μπελ- Μπιλιάρδο στις εννιάμισι─ που κι αυτά διαδραματίζονται στο ίδιο χρονικό πλαίσιο.

Αυτοκτονεί η σημερινή ποίηση; (του Θανάση Μαρκόπουλου)

Ούτε εντελώς γυμνή
ούτε σκεπασμένη
αινιγματικά μισόγυμνη
σαν τη γυναίκα
να ενθαρρύνει

(Γιάννης Κουβαράς, «Ποίηση»,
Δωρητής σώματος, 198

Ιφιγένεια Δεριζιώτη, ποίημα

(Άτιτλο) #8 

 Ακούω ακόμη αυτό το ασματικό σκυλί...
Ακόμη εδώ στον σταθμό περιμένω το τραίνο,
περιμένω το δικό μου δρομολόγιο,
όμως ο σταθμός εδώ και χρόνια είναι κλειστός.
Το πλήρωμα του χρόνου θα έρθει
αλλά δεν θα έχει το σχήμα του τραίνου,
πολλά από αυτά που περιμένουμε
 μεταμφιέζονται σε τραίνα,
 έτσι όμως είναι η ζωή των απλών ανθρώπων.

https://idpoems.blogspot.com/

Σείκιλος, ένα μουσείο ανακατασκευασμένων αρχαίων ελληνικών μουσικών οργάνων

Ο Σείκιλος, ένα μουσείο ανακατασκευασμένων αρχαίων ελληνικών μουσικών οργάνων, υπόσχεται ένα βιωματικό ταξίδι στην αρχαία Ελλάδα μέσα από τη μουσική.

Ένα μουσικό ταξίδι 3.000 ετών στην αρχαία Ελλάδα συντελείται καθημερινά σε ένα φωτεινό δωμάτιο στην καρδιά της Θεσσαλονίκης.

Στον πρώτο όροφο μιας πολυκατοικίας, πίσω από μια σιδερένια πόρτα, βρίσκεται ο Σείκιλος, ένα μουσείο ανακατασκευασμένων αρχαίων ελληνικών μουσικών οργάνων. Σε 80 τ. μ. ο επισκέπτης μπορεί να ακολουθήσει τη μουσική ιστορία της χώρας, βλέποντας, ακούγοντας αλλά και παίζοντας ο ίδιος χαρακτηριστικά μουσικά όργανα που ξεκινούν από το 3.000 π.Χ. και φτάνουν μέχρι το 1933 στην εποχή του ρεμπέτικου.

Προσωπικές μνήμες κι επινοήσεις

Γράφει ο Αλέξανδρος Αραμπατζής // *

Κριτική ανάγνωση της συλλογής διηγημάτων «Κινητή γιορτή», της Αρχοντούλας Διαβάτη, εκδ.Νησίδες, 2018

Θεωρώντας ότι το εύρος της ποιητικής, της δημιουργικής φαντασίας και της θεματικής ποικιλίας του πρόσφατου βιβλίου της Αρχοντούλας Διαβάτη ΚΙΝΗΤΗ ΓΙΟΡΤΗ, είναι αρκετά εκτεταμένο, οπότε θα αρκεσθώ σε μερικές επισημάνσεις, υπό μορφήν σχολίων, καθόσον – όπως λέει ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, είναι γνωστό ότι ένα σχόλιο είναι διαφορετικό από μια σταθμισμένη ανάλυση που διαχωρίζει τη σκιά από το φως.

Νομίζω πως είναι πράγματι μια ευτυχής συγκυρία να παρουσιάζεται ένα αυγουστιάτικο απόγευμα, ένα καλοκαιρινό βιβλίο που περιέχει σε μεγάλο βαθμό τη θέρμη, τη δροσιά, την ευφορία και τη λαμπρότητα του καλοκαιριού.

ΚΟΥΛΑ ΑΔΑΛΟΓΛΟΥ -5 ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΟΥΚΙΔΑ

Σαν μια ψευδαίσθηση

ο νους δεν κράτησε άλλο από τη μέρα

Γιώργος Σεφέρης, «Το ραδιόφωνο»

Κάποιες φορές

κατεβαίνοντας την Αριστοτέλους –

φταίει ο ήλιος

ή το σούρουπο

αναλόγως –

νομίζω πως σε βλέπω

ίδια κοψιά ίδιο μπόι

χαμογελώ και πλησιάζω,

διαπιστώνω το αυτονόητο.

Πόσο να ακυρωθούν οι συντεταγμένες.

Μικρές ξυραφιές στο πρόσωπο

οι επίμονες κλήσεις βάιμπερ.

Η Ελληνίδα εκπαιδευτικός που έγινε συγγραφέας στην Αφρική

Το 2014, η Μαρία Ντινάκη, θέλοντας να κάνει μια στροφή στη ζωή της, κάνει  αίτηση ως φιλόλογος  για το εξωτερικό, πιστεύοντας ότι η θέση θα είναι στην Ευρώπη. Όμως, η πυξίδα της ζωής έδειξε το Λουμπουμπάσι, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.  Η Μαρία Ντινάκη άρχισε να διδάσκει φιλολογικά μαθήματα και ελληνική λογοτεχνία στο σχολείο της Ελληνικής Κοινότητας. Δε θα μπορούσε να είχε πετύχει καλύτερη τύχη.

Μετά από δύο χρόνια στο Λουμπουμπάσι, η Ντινάκη επιστρέφει στην Ελλάδα  για δύο χρόνια. Ξαναφεύγει για την  αγαπημένη της ήπειρο.  Αυτή τη φορά  για την Αιθιοπία, για να διδάξει στο Μίχειο Γυμνάσιο-Λύκειο της  Ελληνικής Κοινότητας της Αντίς Αμπέμπα.

«Η Κοινότητα διαθέτει όχι μόνο σχολείο αλλά και οικοτροφείο» εξήγησε στο  Greek Reporter. «Φροντίζει με αυτόν τον τρόπο τα άπορα παιδιά, παρέχοντας τους ―πέρα από την εκπαίδευση―  στέγαση και  σίτιση. Πέρυσι φοιτούσαν στο σχολείο 47 μαθητές. Δεν ξέρω πόσους μαθητές θα έχουμε φέτος.»

Στοχασμός και συγκίνηση

Γράφει η Μαριάννα Παπουτσοπούλου //

Κωνσταντίνος Λουκόπουλος «Οι πόλεις το χειμώνα» μικροκείμενα και διηγήματα μπονζάι, Εκδ. Έναστρον

[μια ανάγνωση για την 3/9/2019, 48ο Φεστιβάλ βιβλίου, Ζάππειο]

ι.  Τέσσερεις ενότητες μικρών ποιητικών πεζών, όπως εννοείται ο όρος μετά τον Μπωντλαίρ, δηλαδή μια απόπειρα καταγραφής της ήδη βιωμένης συγκίνησης, ή της διερώτησης και του στοχασμού, με στοιχεία επικαιρικά, που ισορροπεί στην κόψη μεταξύ μοντερνισμού και  παράδοσης.  Στην περίπτωση του έργου «Οι  Πόλεις το Χειμώνα» του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου, έχουμε έναν μοντερνισμό σπαραγμένο από τις διαψεύσεις  του 20ου  και του 21ου αι. αλλά  την  παντοδύναμη παράδοση, που εισάγεται από μια αρχή με την ιδέα της «Νέκυιας» των δυο θαυμάσιων εισαγωγικών ποιημάτων του Λ.Κ. στις πρώτες ενότητες.  Στο πρώτο, που σημαίνει το θάνατο κάθε κοσμικότητας και  την επιστροφή στη «μήτρα» μιας πάνσοφης τρυφερής «ξένης Γραίας», εννόησα τη Μούσα ή τη γραφή, τη  μόνη «επιστροφή» που μας αναγεννά. Το δεύτερο είναι αφιερωμένο στη «σκιά της μάνας» όπως κάθε περιπλανώμενου στις πόλεις του κόσμου έλληνα Οδυσσέα.

Ανθολογία Νέων Κύπριων Ποιητών, ανθολόγηση-επιμέλεια: Λευτέρης Παπαλεοντίου, εκδόσεις Βακχικόν, Αθήνα 2018, σελ. 146.

(Ποιητές που ανθολογούνται: Ανδρέας Αντωνίου, Πάνος Γιαννακού, Χρίστος Γενακρίτης, Σενέμ Γκιοκέλ, Μαρία Θωμά, Εμρέ Ιλερί, Χαλίλ Καραπασάογλου, Αυγή Λίλλη, Γιώργος Ονησιφόρου, Ευτυχία Παναγιώτου, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Μαρία Παπαστεφάνου, Μυρτώ Παπαχριστοφόρου, Λάμπρος Πολυβίου, Αντρέας Πολυκάρπου, Μαρία Σιακαλλή, Αντωνίνη Σμυρίλλη, Άγγελος Σοφοκλέους, Ιάσωνας Σταυράκης, Τούγτσε Τέκχανλι, Αντρέας Τιμοθέου. Μετάφραση: Ανθή Καρρά, Mehmet Yikik, Lale Alatli, Γκιουργκέντς Κορκμάζελ, Λευτέρης Παπαλεοντίου, Μαρία Σιακαλλή.)

Το Σώμα Σου-Αλκιβιάδης Μαλλίδης

«Είμαι όλος το σώμα σου
το σωματικό και το ασώματο»

Εκδόσεις: Γαβριηλίδης
Α Έκδοση: Απρίλιος 2019
Έργο εξωφύλλου: Αδάμ Αρθούρος Μαρτινάκης
Σελίδες: 48
Αριθμός ποιημάτων: 33

«Αλληλογραφία δύο ερωτευμένων»: Οι ανέκδοτες επιστολές του Καραγάτση και της Νίκης

«Νίκη μου,

Ήθελα να σου πω πως σ’ αγαπώ πολύ.

Ίσως να μη τόχεις καταλάβει. Μα φταίω εγώ. Μου αρέσει να εκδηλώνω παραμορφωμένα τα αισθήματά μου. Δύστροπος, στραβοκέφαλος, ανοικονόμητος, ανυπόφορος. Όχι όμως ψεύτης ούτε κάλπης. Έχεις κι εσύ τα ελαττώματά σου. Ελπίζω όμως ότι μ’ έχεις πια καταλάβει. Τίποτα δε λογαριάζω πιο πολύ από το παιδί και σένα. Εγώ -αν κι αρκετά εγωιστής- έρχομαι παρακάτω. Τα υπόλοιπα δεν λογαριάζουν...

Αρχές Αυγούστου 1950». 

«Γράφω για να κάνω την μπουρζουαζία να ντρέπεται»

Μικέλα Χαρτουλάρη 

«Δεν γεννήθηκα διαφορετικός. Εγινα διαφορετικός. Θέλησα να πολιτικοποιήσω τη διαφορετικότητά μου, διότι αυτός είναι ο τρόπος για να ανοίξει η πόρτα προς μια μορφή χειραφέτησης» Ακούς αυτά τα λόγια και βλέπεις ένα νεαρό αγόρι με καθαρό γαλάζιο βλέμμα, γλυκό χαμόγελο, εφηβικό σουλούπι, σκουλαρικάκι στο αφτί. Και σιγά σιγά αυτό το αγγελικό πρόσωπο παθιάζεται και ξανοίγεται και εκδηλώνει μια ειλικρίνεια καθηλωτική, και εκπέμπει μια δύναμη που δεν επιτρέπει σε κανέναν να αδιαφορεί για τα λεγόμενά του. Και τα λεγόμενά του είναι σκληρά, δύσπεπτα, δεν χαρίζεται σε κανέναν, ανοίγει μέτωπο με το αστικό κράτος και τη διανόηση που το φλερτάρει, καταγγέλλει τους τρόπους των κυρίαρχων. Επιμένει ότι οι κοινωνίες του δυτικού κόσμου είναι ταξικές, ρατσιστικές, βίαιες, και τάσσεται στο πλευρό των λαϊκών τάξεων κι ας μην είναι ούτε κι αυτές αγγελικές. Τα γραπτά του κουβαλούν μια οδύνη πυκνή, βαριά, ανεξίτηλη, αλλά έχει μάθει πλέον να τη μεταστοιχειώνει σε λογοτεχνία. Ο Εντουάρ Λουί είναι μόλις 27 χρονώ και

«Πόρφυρας»: Σελίδες για τον Μανόλη Πρατικάκη

Στο νέο τεύχος του περιοδικού «Πόρφυρας» (Νο 169-170, Ιούλιος-Δεκέμβρης 2019), με το οποίο το περιοδικό εισέρχεται στο 40ό έτος ανελλιπούς παρουσίας του σε πανελλήνια εμβέλεια, τον τόνο δίνουν τα αθησαύριστα κείμενα των συγγραφέων Μιχαήλ Μητσάκη και Αντώνη Σαμαράκη, που υπογράφουν αντίστοιχα ο Λάμπρος Βαρελάς κι ο Γιώργος Ανδρειωμένος, καθώς και οι σελίδες για τον ποιητή Μανόλη Πρατικάκη.

Δυο λουκούμια δυναμίτη

Τον συνάντησα, μετά από τριάντα χρόνια, στην Alpha Bank Θέρμης, ως υποδιευθυντή – κοστουμάτος, γραβατωμένος, καθότανε ελαφρά σκυφτός στο γραφείο του, δυο μέτρα αριστερά απ’ τα γκισέ. Τον αναγνώρισα αμέσως, μπαίνοντας, από εκείνο το ορατό από μακριά, βυσσινί σημάδι του δεξιά στο μέτωπο, σε σχήμα γλάρου που πετάει πλάγια – αν πεις σε κάποιον πως απέκτησε το σημάδι ο Ζήσης θα δυσκολευτεί να σε πιστέψει. Πάντως η πραγματική ιστορία είναι αυτή: περί το 1979-80, ο παππούς του ο Γοργορίκας είχε ένα γέρικο γαϊδούρι, τον Ιωνά, έτσι το έλεγε, που τότε θα ήταν είκοσι εφτά χρονών. Στα τελευταία του. Το είχε πάρει από πολύ μικρό και τον είχε εξυπηρετήσει τα προηγούμενα χρόνια σε όλες τις δουλειές του. Ήτανε δυνατό γαϊδούρι, με καλή συμμόρφωση και το

Ο κινηματογραφικός, θεατρικός και τηλεοπτικός Παπαδιαμάντης

Του Θανάση Αγάθου  (*)

Μια πολύ σημαντική συνεισφορά στον χώρο των συγκριτολογικών και παπαδιαμαντικών σπουδών αποτελεί η μονογραφία του Κωνσταντίνου Κυριακού Ως ναυάγια αι λέξεις… Η πρόσληψη του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στον κινηματογράφο, στο θέατρο και στην τηλεόραση (εκδόσεις Αιγόκερως). Ο

Έφη Καλογεροπούλου, από το «Έρημος όπως έρωτας”

Είναι χθες. Κοιτάζει τον εαυτό του, πίσω
γωνία αριστερά στο βάθος, να έρχεται
προς το μέρος του. Συνεχίζει να περπατά.
Χρόνια σκοτάδι ανάμεσα. Στρίβει. Στον
καθρέφτη της διπλανής βιτρίνας τον
βλέπει πάλι. Κοιτάζονται. Πλησιάζει.

Το ποδήλατό μου κι εγώ – του Σπύρου Κιοσσέ

Θα ήταν το τρίτο ποδήλατο της γειτονιάς. Πρώτος απέκτησε ο Νίκος, ο γιος της θείας Δήμητρας. Θεία μας δεν ήταν δηλαδή, όλες τις γειτόνισσες τις φωνάζαμε θείες, τόσο κοντά τις νιώθαμε, συγγενείς. Τους άντρες τους πάλι όχι, κυρ-κάτι τους λέγαμε αυτούς, όσο να ’ναι τους βλέπαμε πιο απόμακρους. Ωραίο, πράσινο ποδήλατο, του Νίκου, με δυναμό και γυαλιστερά φτερά. Δεύτερο πήραν στον Μάκη της θείας Καίτης. Αυτουνού δεν μου άρεσε και πολύ, όχι τόσο για το χρώμα, κόκκινο με κίτρινες ρίγες ήταν, κυρίως γιατί μπροστά απ’ τη σέλα δεν είχε το σίδερο που έπρεπε να έχουν όλα τα αγορίστικα ποδήλατα, το πήραν έτσι ανοιχτό για να μπορεί να το οδηγεί κι αδερφή του, που ήταν μικρότερη. Το δικό μου όμως θα ήταν το πιο όμορφο απ’ όλα. Κάθε βράδυ, τι βράδυ

Χριστόφορος Λιοντάκης και Γιώργης Μανουσάκης: Η μετακόμιση και ο φόνος του Μινώταυρου – γράφει ο Δημήτρης Ε. Περοδασκαλάκης

ΠΗΓΗ:http://frear.gr/?p=25729&fbclid=IwAR0oJQYQMWsvD4q8NRl0aIS-mM5BrEw8JKCqPJLuIr2o7d7DaABxH-iRxZI

Όπως υποδηλώνει ο τίτλος, σκοπός αυτής της εργασίας είναι να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο δύο σύγχρονοι Κρήτες ποιητές, ο Χριστόφορος Λιοντάκης και ο Γιώργης Μανουσάκης, συνομιλούν λανθανόντως ή συνειδητά μεταξύ τους, καθώς δεξιώνονται ένα γνωστό και συναφές με την καταγωγή τους μυθολογικό σύμβολο, τον μινώταυρο της Κνωσού. Έτσι η εγγραφή του μινώταυρου στην ποίηση του Λιοντάκη και του Μανουσάκη ορίζει εν προκειμένω το ποιητικό διακείμενο και πιστοποιεί τους όμοιους ή διαφορετικούς όρους πρόσληψης και επαναμυθολόγησης ενός κοινού συμβόλου. Τα κείμενα που συνιστούν και το πεδίο του συσχετισμού είναι κυρίως τα ποιήματα 6 και 10 από την ποιητική ενότητα ο Χάνδαξ της 4ης συλλογής του Λιοντάκη Ο Μινώταυρος μετακομίζει που δημοσιεύτηκε το 1982, και το ποίημα Μινώταυρος του Μανουσάκη που γράφτηκε, όπως δηλώνεται από τον ίδιο τον ποιητή το 1999, δημοσιεύτηκε το 2003 στο κυπριακό περιοδικό Ύλαντρον και ενσωματώθηκε ως 13ο ποίημα στο πρώτο μέρος της τελευταίας του, όσο ζούσε, ποιητικής συλλογής που έχει τον τίτλο Σπασμένα αγάλματα και πικροβότανα, η οποία και κυκλοφόρησε το 2005. Κατά συνέπεια και εξ αντιστρόφου, ο προγενέστερος κατά την ποιητική γενεαλόγηση Μανουσάκης (δεύτερη μεταπολεμική γενιά) συνομιλεί με τον μεταγενέστερο Λιοντάκη (γενιά του ᾽70). [1]

Μνήμες Αλεξάνδρειας

ΠΗΓΗ:https://www.fractalart.gr/tsai-me-ton-kavafi/

Γράφει η Φωτεινή Χρηστίδου //

Κατερίνα Καριζώνη, «Τσάι με τον Καβάφη», Εκδ. Καστανιώτη, σελ. 269

Ένα βιβλίο-ωδή στην πολυεθνική Αλεξάνδρεια, τη χιλιοτραγουδισμένη πόλη του Καβάφη, του Τσίρκα,  και τόσων άλλων επώνυμων και ανώνυμων Αιγυπτιωτών Ελλήνων της άλλοτε ακμάζουσας, στη συνέχεια διωγμένης και πλέον αποδεκατισμένης, ισχνής, ελληνικής παροικίας. Αλλά κι ένας δυνατός έρωτας με τραγικό τέλος, το πυκνό μυστήριο γύρω από το θάνατο του εφευρέτη μιας νέας ποικιλίας βάμβακος που θα ανακούφιζε τους φτωχούς φελάχους, η κυριαρχία των Άγγλων, η ολοένα αυξανόμενη αντίδραση των ντόπιων στην καταπίεση και την εκμετάλλευση των ξένων, και τέλος, η αριστοκρατική, γηραιά φιγούρα του Καβάφη.

Βιρτζίνια Γουλφ: Ιδιοφυής και μόνη

ΠΗΓΗ:https://www.fractalart.gr/virginia-woolf-books/

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

«Για τους κριτικούς συγκαταλέγεται στις τέσσερις καλύτερες συγγραφείς της Αγγλίας. Οι φίλοι της εξυμνούν την ομορφιά της, τη μοναδικότητά της και τη γοητεία της. Ποιο ρόλο έπαιζε; Το ρόλο μιας μαγεμένης πριγκίπισσας ή το ρόλο ενός θυμωμένου μικρού κοριτσιού σε μια συγκέντρωση για τσάι; Ή δεν έπαιζε απολύτως κανένα ρόλο; Οπωσδήποτε ήταν διαφορετική από όλους τους άλλους, κι αυτός ο κόσμος δεν της ταίριαζε. Με χαροποιεί το γεγονός ότι μπόρεσε να απελευθερωθεί από αυτόν, προτού γίνουν θρύψαλα όλα όσα αγαπούσε. Αν έπρεπε να διαλέξω απ’ όλο το έργο της μια επιγραφή για τον τάφο της, θα μου ερχόταν στο μυαλό αυτά τα λόγια: Έγινε και ήρθε σε πέρας. Ναι, σκέφτηκε και πολύ κουρασμένη άφησε το μολύβι της, αυτό ήταν το όνειρό μου» (Christopher Isherwood)

Στέλιος Ροΐδης, October

Χρώμα σε έντονο κόκκινο
Παραμονές της μοναξιάς
Το στόμα σου κλειστό και το όνομα
Που κρατάς μόνο για εσένα
αγάπη, πλεόνασμα παθών,
Και η πληρωμή σου, έργο
Τώρα νέο, κάτω από την μύτη
Των παραλυμένων από τη σκουριά
Αγαλμάτων.
Και ο πόνος σου τώρα αίσθημα
Αισθητική, και καινούργια ρουχα,
Και τίποτα μου παραπονιέσαι δεν περνάει
Από εδώ,
Στείλε μου τον άνθρωπο που
αγάπησα πίσω για μια στιγμή
και σου χαρίζω νύχτα, λες,
όλη του τη χάρη και τη χαρά
και την κουραση των καινούργιων
ψυχρών ανέμων που το στόμα μου
τώρα γεννά, και η νύχτα το κάνει
και ο Οκτώβρης χαρίζει στον
άνθρωπο, τη νέα σιωπή, να τα βγάλει
πέρα, και αν τα καταφέρει
τα λένε μετά, ξανά.

*Από τη συλλογή “Παλιά παπούτσια”, εκδ. Έψιλον, 2004.

Το κόσκινο 

Ένα πανόραμα για το οικογενειακό μυθιστόρημα στην Ελλάδα του 20ου αιώνα

1923 - 17 Οκτωβρίου, Παλαιό Ηράκλειο, Εορτή Αγ. Λουκά (το αυτοκίνητο του Όθωνα Φιξ).

Του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου

 Η οικογένεια αποτελεί ένα είδος συστατικού πυρήνα για το μυθιστόρημα, ελληνικό και ξένο, παλαιότερο και σύγχρονο.  Είναι, όμως, τάχα η οικογένεια μόνο ένα κέλυφος που κρατάει τα μέλη της μακριά από τις συλλογικές έγνοιες του καιρού τους, είτε τα ενώνουν  ακατάλυτοι δεσμοί είτε τα παιδεύουν μοιραίες αντιθέσεις και συγκρούσεις; Σε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα επιχειρεί να απαντήσει η Μαίρη Μικέ με την πανοραμική της μελέτη της Δοκιμασίες. Όψεις του οικογενειακού πλέγματος στο νεοελληνικό μυθιστόρημα, που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε έναν ιδιαιτέρως επιμελημένο τυπογραφικά τόμο από τις εκδόσεις Gutenberg.

Τόποι και συγγραφείς. Μια ανάγνωση του «Άνθρωπος στη σκιά” (του Σταύρου Χατζηθεοδώρου)

Τη λόξα αυτή τη κουβαλούσα από παλιά. Διάβαζα βιβλία στους τόπους που γεννήθηκαν, περπάτησαν και άφησαν τα χνάρια τους οι δημιουργοί τους. Έτσι άγγιζα το “κουκούτσι ” των λέξεων. Οι τόποι αφηγούνται, έλεγα, αφού επιλέξουν πρώτα τους γραφιάδες τους.

Μαθητής λυκείου, γοητευμένος από τα κείμενα του Μάριου Χάκκα -του πρώτου Έλληνα μπιτνικ- που λέει και ο Γιάννης, έπαιρνα το δρόμο για τη γείτονα Καισαριανή με το “Κοινόβιο” και τον “Μπιντέ” παραμάσχαλα.

Τ. Πικετί: Η ανισότητα είναι και ιδεολογική και πολιτική

Η ανισότητα δεν είναι μόνο οικονομική, "Η ανισότητα είναι ιδεολογική και πολιτική", μας λέειστο νέο βιβλίο του ο Thomas Piketty

Ο γάλλος οικονομολόγος δημοσιεύει, την Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου, από τις εκδόσεις "Capital and Ideology" του Seuil, ένα βιβλίο που διερευνά το σχηματισμό και την αιτιολόγηση των ανισοτήτων. 

500 λέξεις με τον Τάκη Γκόντη

πηγή: Η Καθημερινή / Βιβλίο

Ο Τάκης Γκόντης γεννήθηκε το 1955 στη Φλαμουριά της Eδεσσας. Eζησε και εργάστηκε κατά καιρούς σε διάφορες πόλεις της επαρχίας, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Τα επαγγέλματα διάφορα: Χημικός στη ΔΕΗ, τυπογράφος, υπεύθυνος ύλης σε εκδοτικό συγκρότημα κ.ά. Τα τελευταία χρόνια επέστρεψε στη γενέτειρά του, όπου ζει μόνιμα. Eχει εκδώσει συνολικά δέκα βιβλία, πεζογραφίας (διήγημα μυθιστόρημα) και ποίησης. Πρόσφατα εκδόθηκαν και κυκλοφόρησαν: η ποιητική συλλογή του Διαλείπον εκκρεμές από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης και η συλλογή διηγημάτων Τετ α τετ από τις Εκδόσεις Εντευκτηρίου.

Ποια βιβλία έχετε αυτόν τον καιρό πλάι στο κρεβάτι σας;
Το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» του Προυστ για τη θεματική σχετικότητα, αλλά και επειδή δεν βολεύομαι με χαμηλό μαξιλάρι.

Εύα Σπαθάρα, «Γ. Βιζυηνός: Μεταξύ του «ή» και του «και»»

`

Έτσι βρέθηκε ένα πανωφόρι με ψέματα,
λες και ο καιρός ήταν άσκημος
στον κόσμο της σεξουαλικότητας.
Φρόιντ

Δέκα βιβλία που αξίζει να διαβάσετε τον Σεπτέμβριο

«Πλατεία Διαμαντιού» της Μερσέ Ροδορέδα (εκδόσεις Καστανιώτη, μετάφραση Σοφός Ευρυβιάδης) ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
 «Όταν άρχισα να γράφω το μυθιστόρημα, μόλις που θυμόμουν πώς ήταν η πραγματική Πλατεία Διαμαντιού. Θυμόμουν μόνο ότι μια φορά όταν ήμουν δεκατριών ή δεκατεσσάρων χρονών, στη μεγάλη γιορτή της Γκράσια, πήγα με τον πατέρα μου να δούμε τις εκδηλώσεις στους δρόμους τριγύρω. Στην Πλατεία Διαμαντιού είχαν φτιάξει ένα πάλκο όπως και σε άλλες πλατείες, αλλά αυτό που εγώ πάντα θυμόμουν ήταν εκείνο το πάλκο. Περνώντας μπροστά από εκείνο το μουσικό κουτί ένιωθα μια απελπισμένη επιθυμία να χορέψω, όμως οι γονείς μου μου το είχαν απαγορεύσει, πράγμα που μ′ έκανε να περπατώ σαν καταραμένη ψυχή στους στολισμένους δρόμους. Ίσως εξαιτίας εκείνης της απογοήτευσης, μετά από πολλά χρόνια, στη Γενεύη, ξεκίνησα το μυθιστόρημα μου μ′ εκείνο το πάλκο...» γράφει στον πρόλογο η Μερσέ Ροδορέδα, η κορυφαία Καταλανή συγγραφέας του 20ού

Η φόδρα της ζωής και του θανάτου (της Αγγελικής Πεχλιβάνη )

ΠΗΓΗ: https://www.oanagnostis.gr/i-fodra-tis-zois-kai-toy-thanatoy-tis-aggelikis-pechlivani/?fbclid=IwAR2z5BHXylMSA8PlvGxaRdC5VBmO0Lfu-u-xeboHbrY5hIvDi2JGSb1-Xrk

της  Αγγελικής Πεχλιβάνη  (*)

Το πρώτο  προσωπικό βιβλίο της Δήμητρας Λουκά  Κόμπο τον Κόμπο από τις εκδόσεις Κίχλη, που κυκλοφόρησε μεσούντος  του Καλοκαιριού, έρχεται να προστεθεί στα –εν πολλοίς ενδιαφέροντα– σύγχρονα πεζογραφικά κείμενα «νεότροπης» ρεαλιστικής ηθογραφίας με αυτοβιογραφικά στοιχεία, που συνιστούν πλέον τάση στην ελληνική πεζογραφία, και να συνεχίσει τη μεγάλη διηγηματογραφική παράδοση αυτού του είδους.

Γιώργος Καλοζώης, «Η πλαστικότητα των μορίων», εκδ. Φαρφουλάς, 2019 (γράφει ο Χρήστος Μαυρής)

ΤΟ ΣΠΑΝΙΟ ΜΕΤΑΛΛΟ ΤΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΛΟΖΩΗ!

Η ΝΕΑ ΣΥΛΛΟΓΗ-ΤΟΥ ΤΙΤΛΟΦΟΡΕΙΤΑΙ «Η ΠΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΟΡΙΩΝ»

Χούλιο Κορτάσαρ, «Η σύνθλιψη των σταγόνων», μετφρ.: Βασίλης Λαλιώτης, εκδ. Bibliotheque, 2015 (Προδημοσίευση)

ΠΟΙΗΜΑ

Σʼ αγαπώ απ΄ το φρύδι, απʼ τα μαλλιά, σε διαφιλονικώ σε διαδρόμους
λευκότατους όπου παίζονται οι πηγές του φωτός
σε αμφισβητώ σε κάθε όνομα, σε πιάνω με λεπτότητα ουλής
σου βάζω στα μαλλιά στάχτες από κεραυνό
και κορδέλες που κοιμούνταν στη βροχή.
Δεν θέλω να έχεις μια μορφή, να είσαι,
ακριβώς ότι έρχεται πίσω από το χέρι σου,
γιατί το νερό, υπολόγισε το νερό, και οι λέοντες