2.1.21

Κώστας Ξ. Γιαννόπουλος: Ζαν Κοκτώ ο πολυμήχανος Α’ Μέρος


Υπάρχουν μερικοί καλλιτέχνες που όταν έκαναν τα πρώτα τους βήματα είχαν τη τύχη να ζήσουν σε εποχή που ανθούσαν πρωτοπορίες και κινήματα, που ποτέ πριν δεν είχαν υπάρξει. Και υπάρχουν μερικοί καλλιτέχνες που εξαιτίας του ότι εζησαν μέσα σ’ αυτές τις εποχές, αλλά και εξαιτίας των δαιμόνων που τους κατέτρυχαν και του ταλέντου που διέθεταν κατέκτησαν υψηλές κορυφές και ξεπερνώντας αρνητικές συγκυρίες και αντιξοότητες, καθώς και το επικριτικό βλέμμα των άλλων. Η πιο μεγάλη μάχη που έδωσαν ήταν η μάχη με το χρόνο, ”αυτό το κακόηχο ρολόι” για την αθανασία που επιθυμούσαν διακαώς. Άλλοι κάνουν παιδιά, χτίζουν πυραμίδες και Παρθενώνες κι άλλοι δημιουργούν έργα μεγάλα και υψηλά. Τυχαίο ήταν που ο Δαυίδ έλεγε σ’ ένα ψαλμό απευθυνόμενος στον Κύριο: ” τα έργα των χειρών μου μη παρίδης”; Ποιος μπορεί να αντέξει κάτι τέτοιο; Ο ποιητής σίγουρα όχι. Γιατί ο ποιητής δεν είναι ο καθένας. Αν και μπορεί να είναι ο Κανένας. Αυτός που ξεγέλασε τον Πολύφημο που δεν κατάφερε να τον ξετρυπώσει, αντίθετα με τους συντρόφους του. Ο Κοκτώ με το μεγάλο μέτωπο και το φουντωτό μαλλί πολύ νέος ακόμα, τότε που δεν ήξερε ακριβώς τι ήθελε να γίνει, συνάντησε τον Ντιάγκιλεφ το μεγάλο Ρώσο χορογράφο, ο οποίος όταν κατάλαβε πως ο νεαρός ήθελε να τον γοητεύσει, τον κοίταξε από πάνω ως κάτω με περιφρόνηση και του πέταξε: -Μπορείς να με καταπλήξεις; Αυτό το ερώτημα πυροδότησε, θαρρείς, μια εσωτερική διαδικασία και τον έσπρωξε στην περιπέτεια της ζωής, του έρωτα και της τέχνης του. Της έκφρασης και του συναισθήματος. Της λαχτάρας που έτρεφε για το ωραίο και το υψηλό ακόμα και όταν στη διάρκεια της κατοχής ισχυρίζεται δημοσίως πως δεν τον ενδιαφέρει τίποτα απολύτως απ’ ότι συμβαίνει, υποδυόμενος τον αηδιασμένο, αφού είναι ήδη πενήντα ενός ετών και θεωρεί πως έχει ζήσει τη ζωή του και τη τέχνη του. Αυτός είναι ίσως ένας λόγος που δηλώνει θαυμαστής του Άρνο Μπρέκερ αγαπημένου γλύπτη και φίλου του Χίτλερ. Κοντά σ’ αυτό υπήρξε καθοδηγητής δοσίλογων ποιητών και καλλιτεχνών, υμνητών του πολιτεύματος του Βισύ καθώς και της γερμανικής πολιτιστικής πολιτικής. Κάποιοι από αυτούς τους νεαρούς που τον περιτριγύριζαν σαν δορυφόροι τον σύστησε στον Ζαν Ζενέ, τον οποίο βοήθησε μαζί με άλλες προσωπικότητες να αποφυλακιστεί. Ο Ζενέ εξέτιε μακρόχρονη ποινή για κλοπές και δεν είχε μείνει σχεδόν καθόλου ελεύθερος αφού γεννήθηκε σε ορφανοτροφείο και έπειτα αγάπησε τη παραβατικότητα και το ανδρικό κορμί. Την εποχή εκείνη ο Ζενέ σκόπευε να εκδικηθεί την κοινωνία των αστών που θεωρούσε ότι τον είχε αδικήσει σπρώχνοντάς τον στο περιθώριο. Η εκδίκησή του ήταν να γίνει ένας σπουδαίος συγγραφέας. Ο Κοκτώ θαμπώθηκε από την ”Παναγία των Λουλουδιών”, το πρώτο του μυθιστόρημα, γραμμένο στη φυλακή και σκοτώθηκε να πείσει τους εκδότες να το εκδώσουν.. Ο Κοκτώ παρά τα φαινόμενα είχε λογοκριθεί στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και δεν έχαιρε καμιάς εκτίμησης από τους φασίστες οι οποίοι τον θεωρούσαν έναν ξεπεσμένο ομοφυλόφιλο και οπιομανή.

Δεν υπάρχουν σχόλια: