Ο πρώτος πύργος ρολογιού στην Έδεσσα

Παλιότερα οι χτύποι του ρολογιού της πόλης μας ακολουθούσαν σε κάθε βήμα: πότε να ανοίξουν τα μαγαζιά οι μαγαζάτορες, πότε να πάνε σχολείο τα παιδιά, πότε να γυρίσουμε σπίτι γιατί ήτανε αργά. Συχνά μερικοί με το πρώτο άκουσμα του χτύπου σταματούσαν τις δουλειές τους ενώ άλλοι κοντοστεκόνταν στο δρόμο για να ακούσουν και να μετρήσουν τους χτύπους του. Κι αυτό που περιμέναμε πως και πως πιτσιρικάδες, ήταν να σημάνει πέντε η ώρα για να τρέξουμε στην αλάνα της γειτονιάς για το απογευματινό παιχνίδι τα καλοκαίρια. Το ρολόι τότε ήταν ορατό από σχεδόν όλη τη πόλη. Αλλά και από τα μέρη που δεν το έβλεπαν, το άκουγαν. Ηταν μέρος της καθημερινότητάς μας. Ηταν μέρος της ζωής μας.
Ο πύργος του ρολογιού όπως δέσποζε στη πόλη την δεκαετία του ’60

Η πόλη ζούσε στο ρυθμό των χτύπων του κι όλοι το καμαρώναμε. Με την συνεχή αύξηση του ύψους των κτιρίων όμως ο πύργος άρχισε να μη γίνεται ορατός από πολλά μέρη της πόλης και σήμερα έχει σχεδόν χαθεί πίσω από απρόσωπες πολυκατοικίες. Συγχρόνως ο πολλαπλασιασμός των ρολογιών χειρός και πιο πρόσφατα η έλευση των κινητών τηλεφώνων το έκαναν αχρείαστο. Κανείς πια δεν στρέφει τα μάτια του να δει την ώρα κι ούτε μπορεί να καμαρώσει την όμορφη εξαγωνική κορμοστασιά του. Ετσι σταμάτησαν και οι συντηρήσεις του και στέκεται σήμερα βουβός, αναπολώντας ίσως τα περασμένα μεγαλεία. Χτίστηκε το 1906-7 από καλό αρχιμάστορα που άφησε τ’όνομα του στην εντοιχισμένη πλάκα της βόρειας πλευράς (Κωνσταντίνος Ζήσης). Πως νάταν όμως παλιότερα η ζωή χωρίς ρολόι; Ισως τότε η ανατολή και η δύση του ηλίου καθώς και το ύψος του από τον ορίζοντα να αρκούσαν. Θα ήταν μια αποδεκτή απάντηση αν δεν γνωρίζαμε ότι γειτονικές πόλεις όπως τα Γιαννιτσά, η Βέροια και η Φλώρινα είχαν πύργους ρολογιών από πολύ παλιά. Δεν αναφερόμαστε στη Νάουσα που το ρολόϊ της είναι μόλις δέκα χρόνια μεγαλύτερο απ το δικό μας και καμωμένο από τα ίδια μαστόρια. Στα Γιαννιτσά π.χ. ο Σερίφ Αχμέτ, απόγονος του μεγάλου κατακτητή Γαζί Εβρενός, έχτισε τον πύργο του ρολογιού το 1753-4 ενώ στις Σέρρες και στη Δράμα είχαν πύργους ρολογιών πριν κι από το 1700. Αυτές οι σκέψεις με έκαναν να αναζητήσω αναφορά σε περιγραφές περιηγητών των περασμένων αιώνων για πύργο ρολογιού. Και η έρευνα αυτή έφερε γρήγορα καρπούς. Ο νεαρός Γάλλος αρχαιολόγος Ντελακουλόνς (Delacoulonche) που επισκέφτηκε την Eδεσσα το φθινόπωρο του 1855 γράφει στην έκθεσή του: “Βλέπουμε και σήμερα, δίπλα στο ρολόϊ, την κρήνη του καθρέφτη για την οποία μιλά ο Ληκ (Leake). Η σαρκοφάγος με την εγγραφή που χρησιμεύει σαν δεξαμενή είναι πάντα στη ίδια θέση, μόνο που το νερό δεν τρέχει πια”. Συνεπώς το 1855 υπήρχε στην Εδεσσα ρολόϊ. Επόμενη αναζήτηση φυσικά στο βιβλίο του Λήκ που επισκέφτηκε την Έδεσσα το Νοέμβριο του 1805. Εκεί διαβάζουμε ότι η πόλη “έχει 1500 τουρκικά και 500 ελληνικά σπίτια αλλά πολλά τουρκικά σπίτια ενοικιάζονται από Ελληνες. Η αγορά είναι μεγάλη και με αφθονία αγαθών. Υπάρχουν πέντε ή εξι τζαμιά και ένας ψηλός πύργος με ένα ρολόϊ, αλλά το ωραιότερο κτίριο, κυρίως από απόψεως θέσεως είναι το παλάτι του Μητροπολίτη δίπλα ακριβώς στη μητροπολιτική εκκλησία”. Αρα πύργος ρολογιού υπήρχε στην Έδεσσα και το 1805. Ο Κουζινερύ που επισκέφτηκε για πρώτη φορά τη πόλη το 1776 δεν αναφέρει ούτε μιναρέδες ούτε ρολόγια. Αυτό που τον ενδιέφερε ήταν τα αρχαία νομίσματα. Αλλωστε και στην επίσκεψή του στα Γιαννιτσά, επιστρέφοντας από Εδεσσα για Θεσσαλονίκη, δεν αναφέρει την ύπαρξη ρολογιού παρόλο που αυτό στεκόταν πανύψηλο λιγότερο από εκατό μέτρα πιο πέρα από το μαυσωλείο του Εβρενός το οποίο και επισκέφτηκε. Ούτε και ο διάδοχος του Εσπρί Κουζινερύ (Cousinéry) στο γαλλικό προξενείο, ο Φελίξ Μπωζούρ (Beaujour), αναφέρει τίποτα σχετικό μια και κάτι τέτοια ήταν επίσης εκτός των ενδιαφερόντων του. Πότε λοιπόν θα μπορούσε να έχει κατασκευαστεί ο πρώτος πύργος ρολογιού στην Εδεσσα; Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα Γιαννιτσά απέκτησαν ρολόϊ το 1754 θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι και η Εδεσσα απέκτησε πύργο ρολογιού την ίδια πάνω-κάτω περίοδο. Από την Εδεσσα όπως και από τα Γιαννιτσά περνούσε η Εγνατία οδός και ένα ρολόϊ θα ήταν χρήσιμο, όχι μόνο για χριστιανούς και μουσουλμάνους κατοίκους, αλλά και για τους ταξιδιώτες. Το δεύτερο ερώτημα είναι τι μορφή να είχε. Το πιο λογικό θα ήταν να μοιάζει με τους πύργους των διπλανών πόλεων όπως των Γιαννιτσών, της Βέροιας και της Φλώρινας. Το ρολόϊ των Γιαννιτσών ορθώνει και σήμερα την κορμοστασιά του και μάλιστα ανακαινισμένο. Οι πύργοι της Φλώρινας και της Βέροιας όμως κατεδαφίστηκαν από τις δημοτικές αρχές τους – χωρίς να γνωρίζει κανείς τους λόγους των κατεδαφίσεων – , ο πρώτος το 1927 και ο δεύτερος το 1930. Ευτυχώς όμως υπάρχουν παλιές φωτογραφίες τους.
Ο πύργος ρολογιού των Γιαννιτσών, αριστερά όπως ήταν στις αρχές του περασμένου αιώνα και δεξιά όπως είναι σήμερα μετά την ανακαίνιση.

Οι πύργοι της Βέροιας (αριστερά) και της Φλώρινας (δεξιά) όπως ήταν στις αρχές του περασμένου αιώνα

Παρατηρούμε ότι και οι τρείς πύργοι έχουν μιαν αυστηρή τετράγωνη γραμμή και παρόμοιες οροφές με μεταλικό (μάλλον μολύβδινο) στέγαστρο στο εσωτερικό του οποίου βρισκόταν το καμπανάκι που σήμαινε τις ώρες. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο πύργος των Γιαννιτσών είναι εξ ολοκλήρου από πέτρα ενώ σ’αυτούς της Βέροιας και της Φλώρινας το επάνω μέρος του πύργου είναι ξύλινο. Και οι τρεις πύργοι είχαν ένα ύψος μικρότερο ή ίσο με 25 μέτρα γιατί δεν επιτρεπόταν να είναι ψηλότεροι από τους μιναρέδες των τζαμιών. Κάπως έτσι θάπρεπε να ήταν και ο πύργος του εδεσσαϊκού ρολογιού. Το ερώτημα αν ήταν όλος από πέτρα ή όχι δεν θα μπορούσε να απαντηθεί χωρίς κάποια φωτογραφία ή ένα σχέδιο. Αυτό σήμανε την αναζήτηση πιθανού σχεδίου. Και εδώ σταθήκαμε τυχεροί. Ο Βρετανός ζωγράφος Εντουαρτ Λήρ (Edward Lear) πέρασε από την Εδεσσα τον Σεπεμβριο του 1848 και για καλή μας τύχη απαθανάτισε και την κεντρική πλατεία στην οποία προβάλλει με μεγαλοπρέπεια ο τότε πύργος του ρολογιού.
Η κεντρική πλατεία της Έδεσσας τον Σεπτέμβριο 1848 κατά Εντουαρτ Ληρ. Δεσπόζει πανέμορφος ο πρώτος Πύργος Ρολογιού της πόλης και λίγο πιο πίσω ο μιναρές του τζαμιού Χουνκιάρ (σημερινή αίθουσα του συλλόγου ο Μέγας Αλέξανδρος)

Ο πύργος ήταν τετράγωνος με ελαφρά πιο φαρδιά τη βάση από την κορυφή. Ενα μεγάλο μέρος του ήταν ξύλινο, σαφώς μεγαλύτερο από ότι στις περιπτώσεις της Βέροιας και της Φλώρινας. Αυτό τον έκανε πιο γραφικό αλλά ταυτόχρονα και πιο ευάλωτο σε περίπτωση φωτιάς. Ηταν κτισμένος στην ίδια θέση με τον σημερινό ρολόι πλάϊ στο Χουνκιάρ τζαμί, τη σημερινή αίθουσα του Μ. Αλεξάνδρου. Το όμορφο σχέδιο του Λήρ μας δίνει και μερικά άλλα στοιχεία. Την πλατεία διέτρεχε ένα ρυάκι που ερχόταν από βόρεια ίσως από την κρήνη στην οποία αναφέρονται τόσο ο Ντελακουλόνς όσο και ο Ληκ. Μια πρόχειρη γεφυρούλα από σανίδες επιτρέπει στο κόσμο να περνά πάνω από το ρυάκι ενώ προς το κέντρο το νερό λίμναζε κάτι που ευχαριστούσε ιδιαίτερα τα παπάκια. Η ύπαρξή των τελευταίων μας κάνει να σκεφτούμε ότι η λιμνούλα είχε ένα πιο μόνιμο χαρακτήρα. Στη πλατεία οι Εδεσσαίοι συζητούν όρθιοι αλλά και ψωνίζουν από τους εμπόρους και αγωγιάτες που έφεραν εμπορεύματα με τα ζώα τους. Στο βάθος βλέπουμε τα απαραίτητα καφενεία ενώ δεξιά ανηφορίζει ο δρόμος, η σημερινή οδός Μοναστηρίου. Ηταν 15 Σεπτεμβρίου του 1848. Είναι άγνωστο πότε και πως καταστράφηκε αυτός ο πύργος. Θα πρέπει πάντως να συνέβη μετά το 1855 ίσως απο φωτιά που ήταν συνηθισμένο φαινόμενο τα παλαιότερα χρόνια.
Ας δούμε όμως τις διαδοχικές μεταμορφώσεις της κεντρικής (πάλαι ποτέ) πλατείας στο πέρασμα των αιώνων.
17ος και 18ος αιώνας: έτσι θα πρέπει να ήταν η μορφή της πλατείας από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα

Χειμώνας 1916-17: ποζάρουν στο μέσο της πλατείας δυο Αυστραλέζες: η γιατρός και επικεφαλής του νοσοκομείου εκστρατείας των εθελοντριών Σκωτσέζων στην Αρνισσα Αγκνες Μπένετ με την οδηγό της Μαίρη Μπέτφορντ (εδώ εδώ κι εδώ – και στα αγγλικά εδώ κι εδώ). Το ρυάκι διασχίζει ακόμη τη πλατεία αλλά είναι πολύ μικρότερο. Οι τρύπες στο έδαφος είναι μάλλον η προεργασία γα την τοποθέτηση των πασσάλων της ξύλινης κουπαστής.

Τέλη 1917, το ρυάκι έχει εξαφανιστεί ενώ έχει τοποθετηθεί η κουπαστή για να ακουμπάνε και να ξεκουράζονται οι πεζοί

Δεκαετία του 1920: ο μιναρές βρίσκεται ακόμη στη θέση του και βλέπουμε αριστερά τις πρώτες κολόνες του ηλεκτρικού ρεύματος. Η ξύλινη κουπαστή έχει αφαιρεθεί.

Σήμερα, το ρολόι εχει χαθεί πίσω από τις πολυκατοικίες και η πλατεία έχει μεταμορφωθεί σε ένα απλό κι απρόσωπο σταυροδρόμι

πηγή:
https://sivenas.wordpress.com/2016/05/23/%CE%BF-%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%8D-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%B4%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1/

Ο Μάρκος Μέσκος στην 13η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου

Τα δύο τελευταία βιβλία του ποιητή ΜΑΡΚΟΥ ΜΕΣΚΟΥ "Συνηγορία ποιήσεως" και "Αλφα Βήτα" παρουσίασαν και στη συνέχεια συζήτησαν για το έργο του από το 1955 μέχρι σήμερα οι: Βικτωρία Καπλάνη, φιλόλογοςς και ποιήτρια, ο Μιχαλης Μπακογιάννης, επίκ. καθ. ΑΠΘ και η Ιωάννα Ναούμ, επίκουρη καθ. ΑΠΘ. Την εκδήλωση συντόνισε η Γιώτα Κριτσέλη των εκδόσεων "Κίχλη".
 Iannis D. Vanidhis

ΑΘΗΝΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ "ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΦΟΡΑ"

ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΦΟΡΑ
14.
Ώρες πάλευε με τα χρώματα. Κρέμασε το γαλάζιο στο τζάμι, μπροστά στη σαβούρα της προίκας. Κράτησε γερά την αστραπή,
την έκρυψε στο μπαούλο, ανάμεσα σε τσιγαρόχαρτο, δίπλα στα λινά.Περίεργη μυρουδιά κάτω από κείνη την κουβέρτα. Με το ρόδι ράντισε τις γυάλινες λακκούβες και έφυγαν τα έντομα. Το πρόσωπό της, βελούδο ινδικό, τρύπησε. Τον φώναξε. Του πέρασε ένα σύρμα και τον έσερνε. Στο διπλανό δωμάτιο γεννήθηκε το παιδί αρρωστιάρικο, μικρό. Πέταξε τα παπούτσια και το πήρε στη μασχάλη. Μετά σιωπή. Ακόμη χόρευε απέναντι στους θόλους με τα αγάλματα.

ΑΘΗΝΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ: Πρώτη και Δεύτερη Περιφορά, ποιήματα, εκδ. Οδυσσέας, χ.χ.
Η Αθηνά Ευθυμίου γεννήθηκε στην Έδεσσα το 1947. Έχει τελειώσει τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ασχολείται με την επιμέλεια κειμένων.

Παρουσίαση του βιβλίου του Ζ.Α. Βαπορίδη "Λυκούργος, ο βασιλιάς του Παγγαίου"

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας «Βασίλης Βασιλικός», η Θρακική Εστία Νομού Καβάλας και η Κάπα Εκδοτική σάς προσκαλούν στην πρώτη επίσημη παρουσίαση του βιβλίου του Ζήση Α. Βαπορίδη, με τίτλο Λυκούργος, ο βασιλιάς του Παγγαίου και άλλοι μύθοι της περιοχής. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο, 14 Μαΐου στις 19:30 στην αίθουσα εκδηλώσεων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καβάλας «Βασίλης Βασιλικός».

Το βιβλίο θα παρουσιάσουν ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας και του Φεστιβάλ Φιλίππων, Θοδωρής Γκόνης, και ο δικηγόρος και συγγραφέας, Κοσμάς Χαρπαντίδης, ενώ αποσπάσματα από το βιβλίο θα διαβάσει ο ηθοποιός Δημήτρης Κοντός. Θα χαιρετίσουν ο δήμαρχος Παγγαίου, Φίλιππος Αναστασιάδης, και ο πρόεδρος της Θρακικής Εστίας Νομού Καβάλας, Νίκος Τσουμπάκης. Ο συγγραφέας θα συνομιλήσει με το κοινό και θα υπογράψει αντίτυπα του βιβλίου του.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Ο κρατερός βασιλιάς Λυκούργος, στη μέθη της έπαρσής του, διώκει τον Διόνυσο επισύροντας την εχθροπάθεια των θεών και τελικά συντρίβεται. Οι σαράντα και πλέον παραλλαγές του μύθου έχουν εμπνεύσει, εκτός από ποιητές, και καλλιτέχνες της ζωγραφικής, της γλυπτικής, της αγγειογραφίας, της χαρακτικής και της ψηφοθεσίας σε όλες τις χώρες της Μεσογείου. Υιοθετώντας την πλέον διαδεδομένη εκδοχή του, ο Ζήσης Α. Βαπορίδης συνθέτει ένα έμμετρο ποίημα για τα παθήματα του μυθικού βασιλιά της Ηδωνίδας. Το πόνημα του Ζ. Α. Βαπορίδη υπήρξε αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας στους μύθους της αρχαίας Θράκης και τους Ήδωνες, η οποία περιλάμβανε τη συλλογή σχετικών ονομάτων, θεσμών και εθίμων που αναφέρονται στην Ελληνική Γραμματεία.  Στη διάρκεια της έρευνας, ο συγγραφέας γοητεύτηκε από τον βασιλιά που στον κολοφώνα της δύναμής του, αγνοώντας τους κανόνες της ηθικής, αψήφησε τους νόμους των θεών και γι’ αυτό τιμωρήθηκε σκληρά.  Πέρα από το ποίημα,  η έκδοση περιλαμβάνει εκτενές επίμετρο με πλούσιο σχολιασμό, αλλά και φωτογραφικό υλικό, σχετικά με τον Λυκούργο και τον αρχαίο θρακικό λαό.

Που θα πάμε, τι θα δούμε...

13η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης:Πρόγραμμα εκδηλώσεων

Πλουραλιστικό, πολυσυλλεκτικό και πολυδιάστατο θα είναι το πολιτιστικό πρόγραμμα που προετοιμάζουν από κοινού οι συνδιοργανωτές της φετινής Έκθεσης.
Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την Έκθεση, στοχεύοντας στη συνέχεια, τη διεύρυνση και την αναβάθμιση του πολιτιστικού διαλόγου μέσα από ένα νέο πλέγμα συνεργειών. Ο Μάιος γίνεται μήνας πολιτισμού με επίκεντρο το βιβλίο.
Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν περισσότερες από 200 εκδηλώσεις, εντός και εκτός της Έκθεσης: παρουσιάσεις Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, φεστιβάλ μετάφρασης, συζητήσεις, στρογγυλά τραπέζια, ημερίδες, θεματικά αφιερώματα, εργαστήρια, επαγγελματικές συναντήσεις, νέες τεχνολογίες, ειδικές «γωνιές» για παιδιά και εφήβους, παράλληλες πολιτιστικές δράσεις στην πόλη κ.ά.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΕΔΩ: http://thessalonikibookfair.helexpo.gr/el/program

Παράγραφος 1,2

 ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΣ ( Έδεσσα 1954) : Παράγραφος 1,2- Ποιήματα, β' έκδοση, Τα Τραμάκια, Θεσσαλονίκη 1995.
Η πεδιάδα έχει αποκτήσει τρόπους. Δεν υποψιάζεται τους ξυπόλητους προγόνους της. Στους πρόποδες των βράχων, ερημωμένες αετοφωλιές. Μυρίζουν ακόμη από την κάνναβη της τελευταίας μέρας. Τα πεύκα μεγάλωσαν στο μεταξύ ειρηνικά μέσα στην εγκατάλειψη. Οι σπάγγοι, μείναν ακίνητοι πάνω στις μηχανές με τη βαλσαμωμένη τους ποιότητα. Αφόρετα γρανάζια, λάμπουνε, μάτια ζώου εδώ κι εκεί.
Οτιδήποτε θέλεις πια να δεις, πρέπει ν' ακροβατήσεις. Να βγεις με μια μεγάλη μογκολφιέρα ή κάτι τέτο σαν λάτρης των πανοραμίκ πάνω απ' την πόλη. Αν θέλεις, μπορείς ακόμα να τη λες: το Μάντσεστερ των Βαλκανίων.

“ΑΠΕΝΑΝΤΙ” ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

Τον Μέλιο, το γλυκό σκαθάρι, τον είχαμε συναντήσει στο “Ανάποδα” , εκεί όπου προσπαθούσε, να προσεγγίσει την αγαπημένη φίλη του, τη Μέλανη.
Αυτή τη φορά τον συναντάμε στο “Απέναντι”, όπου μια ταλαιπώρια την περνά και πάλι.
Προσπαθεί να πάει στην άλλη μεριά του δάσους, αφού εκεί βρίσκεται η Μέλανη (κι αυτή σε μια μεριά δεν κάθεται – να τα λέμε κι αυτά).
Οπλισμένος με πείσμα και επιμονή ξεκινά τη διαδρομή του.

Τί τα θέλεις όμως, που στη μέση του δάσους υπάρχει ένας αυτοκινητόδρομος με μεγάλη κίνηση κι ο καημένος ο Μέλιος δεν μπορεί να περάσει “Απέναντι”;
Πως θα το καταφέρει αυτό; Με το μπλε ποδήλατο; Με το βιολετί πατίνι; Με αλεξίπτωτο;
Με μαγικό χαλί;
Ε, λοιπόν όλα θα τα προσπαθήσει! Κι ας αποτύχει!
Δεν ξέρεις, μπορεί από πολλές αποτυχίες να φτιάχνεται… η τύχη!

Ο ήρωάς μας δεν απογοητεύεται και επιμένει μέχρι να βρεθεί ο υπέροχος τρόπος μεταφοράς του.

Το “Απέναντι” του Θοδωρή Παπαϊωάννου περνά το μήνυμα, ότι δεν πρέπει να το βάζουμε κάτω και κυρίως να μην απελπιζόμαστε.
Όσες δυσκολίες κι αν εμφανίζονται, πάντα μπορεί να βρεθεί ένας τρόπος, για να πετύχουμε αυτό που θέλουμε.
Καμιά φορά δεν είναι ο συνηθισμένος και πολλές φορές έρχεται σαν ανταμοιβή αυτής της προσπάθειάς μας.
Μηνύματα για τα παιδιά, αλλά ευκαιρία για να κάνουμε μία “επανάληψη” και οι μεγάλοι.

Το παιδικό βιβλίο έχει μια υπέροχη εικονογράφηση από την Ίριδα Σαμαρτζή και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ίκαρος μαζί με ένα cd! Ω, ναι!
Στην τελευταία σελίδα υπάρχει ένα cd με τραγούδια, που ντύνουν με μουσική την κάθε προσπάθεια του Μέλιου.
Είναι πολύ χαριτωμένα παιδικά τραγούδια και κάνουν ακόμη πιο πλούσια την εικόνα του παραμυθιού.
Η μουσική και οι στίχοι είναι του Ορέστη Παπαϊωάννου.

Μπορείτε να ξεφυλλίσετε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου εδώ : http://www.kidscloud.gr/?p=14112

Ραντεβού και φέτος στη Θεσσαλονίκη

Με τιμώμενη χώρα τη Ρωσία και θεματικό αφιέρωμα υπό τον τίτλο Πρόσφυγες, τότε και σήμερα, θα πραγματοποιηθεί η φετινή 13η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης από τις 12 ως τις 15 Μαΐου στο χώρο του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου της πόλης, με τη συνδιοργάνωση των Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, ΔΕΒ-HELEXPO, Ελλήνων Εκδοτών και του Δήμου Θεσσαλονίκης, υπό την εποπτεία και με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Επιμ. Απόστολος Σκλάβος

Η φετινή, πολλαπλών δράσεων, διοργάνωση περιλαμβάνει:

- Το πολιτιστικό πρόγραμμα που θα παρουσιάσει η τιμώμενη Ρωσία, στο πλαίσιο του Έτους Ελληνορωσικής Φιλίας, 2016, σε κεντρικό χώρο 500τμ της Έκθεσης, με τη συμμετοχή Ρώσων εκδοτών και συγγραφέων. Η Ρωσία θα μας δώσει ένα πανόραμα της πολιτιστικής της πραγματικότητας που περιλαμβάνει παρουσιάσεις συγγραφέων και ποιητών, σύγχρονων αισθητικών και λογοτεχνικών ρευμάτων, προβολές ταινιών και animation, αλλά και παρουσιάσεις προγραμμάτων μετάφρασης (από τα ρωσικά στα ελληνικά). Θα έχουμε επίσης την ευκαιρία να δούμε τους θησαυρούς των μουσείων της Ρωσίας και να παρακολουθήσουμε ένα πλήθος εκδηλώσεων που αναδεικνύουν τη σχέση της με την Ελλάδα.

- Το θεματικό αφιέρωμα της φετινής Έκθεσης υπό τον τίτλο Πρόσφυγες, τότε και σήμερα που διοργανώνεται σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης και στοχεύει να αναδείξει την σύγχρονη πραγματικότητα του προβλήματος αλλά και τις ιστορικές διαστάσεις του, θα περιλαμβάνει: θεματική έκθεση βιβλίων, συζητήσεις -στρογγυλά τραπέζια-, παρουσιάσεις βιβλίων πολυσυλλεκτική έκθεση φωτογράφων και φωτορεπόρτερ που έχουν αποτυπώσει στιγμιότυπα της διαδρομής των προσφύγων, προβολές σχετικών κινηματογραφικών ταινιών, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσ/νίκης καθώς και άλλες επιμέρους δράσεις.

 - Το Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, που έτυχε θερμής υποδοχής από τους νέους συγγραφείς αλλά και το κοινό, διευρύνεται στην 3η του διοργάνωση με διεθνείς συμμετοχές από το Φεστιβάλ Λογοτεχνίας του Τορόντο και από άλλες χώρες, δίνοντας και φέτος το βήμα στις νέες λογοτεχνικές φωνές. 

- Το Φεστιβάλ Μετάφρασης που στην φετινή διοργάνωση θα φιλοξενηθεί σε ξεχωριστό περίπτερο και περιλαμβάνει πολλές ενημερωτικές και διαδραστικές εκδηλώσεις με ευρωπαϊκούς φορείς, Ινστιτούτα και αντίστοιχα τμήματα των ελληνικών πανεπιστημίων. Θα πραγματοποιηθούν σεμινάρια μετάφρασης, παρουσιάσεις των νέων προγραμμάτων στήριξης της Λογοτεχνικής Μετάφρασηςκαι του The Language Project –Translation Slam, με συμμετοχές εμβληματικών προσώπων του πεδίου της μετάφρασης.

 - Τη συμμετοχή άλλων ξένων χωρών με εκδότες και συγγραφείς από την Κίνα, τον Καναδά, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ουκρανία, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Τουρκία, την Κροατία, Σλοβακία, την Σερβία, την Ρουμανία, την Αλβανία κ.ά. Στη διοργάνωση συμμετέχουν ενεργά και τα Ινστιτούτα των εν λόγω χωρών στην Ελλάδα. 

- Επίσης στο πλαίσιο της διοργάνωσης της13ης ΔΕΒΘ θα πραγματοποιηθούν λογοτεχνικές και επαγγελματικές συναντήσεις, θεματικές ημερίδες, εργαστήρια μετάφρασης, ομιλίες, στρογγυλά τραπέζια, η παιδική & εφηβική γωνιά, καθώς και το φιλολογικό καφενείο, κινηματογραφικές προβολές, εικαστικά και θεατρικά δρώμενα. Παράλληλες σχετικές πολιτιστικές δράσεις θα γίνουν σε διάφορα σημεία της πόλης της Θεσσαλονίκης.

Η 13η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης προσβλέπει σταθερά στη διεύρυνση των οριζόντων της ανάγνωσης, την υποστήριξη των Ελλήνων εκδοτών, την ανάδειξη νέων, αλλά και την αναγνώριση παλαιότερων εγχώριων και διεθνών δημιουργών, καθώς και τη σύνδεση όλων των παραπάνω με την κοινωνικοπολιτική εθνική και διεθνή συγκυρία. Πάνω από όλα αποτελεί και φέτος μια σημαντική διαδραστική συνάντηση των ανθρώπων (δημιουργών και αναγνωστών) γύρω από το βιβλίο, τις τέχνες και τον πολιτισμό, ενώ η συμμετοχή στη φετινή διοργάνωση των Αρχών, των επιστημονικών και πολιτιστικών Ιδρυμάτων και Φορέων, καθώς και της πανεπιστημιακής και σχολικής κοινότητας της πόλης, είναι ενεργή τόσο σε πραγματικό, όσο και σε συμβολικό επίπεδο, δίνοντας τη διάσταση ενός μεγάλου κοινωνικού γεγονότος.

Αναλυτικά Δελτία Τύπου με λεπτομερείς πληροφορίες του προγράμματος θα ανακοινωθούν σύντομα.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

12 έως 15 Μαΐου 2016

ΔΕΘ – HELEXPO, ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ 13, 14 & 15 

Είσοδος ελεύθερη

www.thessalonikifookfair.com

facebook.com/thessalonikibookfair

 http://www.bookpress.gr

Το κακαραπάκι

Συγγραφέας	:	Πιτσιδοπούλου Ελένη
Εικονογράφος	:	Σγουρός Γιώργος
Εκδότης	:	Παρρησία

Το Κακαραπάκι, ένα αιχμάλωτο αδύναμο καργάκι,
ενσαρκώνει έναν ήρωα έξυπνο, καλοσυνάτο,
δυναμικό και ευέλικτο.

Ένα μικρό καργάκι με τη δράση του
σώζει ένα ολόκληρο χωριό.
Γίνεται ένας αξιαγάπητος επαναστάτης
μέσα σε ένα παραμύθι, που με χιούμορ ξετυλίγει
την κόκκινη κλωστή του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Ένα παραμύθι που μπορεί να γίνει η αφορμή για συζήτηση
για το μακροχρόνιο αγώνα των Ελλήνων
για τη λευτεριά τους από τους Τούρκους.

"Άννα Καρένινα"

ΛΕΟΝ ΤΟΛΣΤΟΪ

Άννα Καρένινα

Μετάφραση-Διασκευή: Αντώνης & Κωνσταντίνος Κούφαλης

Επίμετρο: Σίσσυ Παπαθανασίου-Κάπα Εκδοτική

Δημοσιευμένο αρχικά σε συνέχειες στο περιοδικό «Ρούσκιι Βέστνικ» μεταξύ 1873 και 1877, το εμβληματικό μυθιστόρημα του Λ. Τολστόι  αρθρώνεται με άξονα τη σχέση της Άννας Καρένινα, μιας παντρεμένης αριστοκράτισσας, με έναν νεότερο άντρα στη τσαρική Ρωσία και την αφήγηση του γαιοκτήμονα αριστοκράτη Λέβιν ο οποίος επιλέγει τη σκληρή δουλειά στο κτήμα δίπλα στους χωρικούς και τη θαλπωρή της οικογενειακής ζωής· ωστόσο, γύρω τους  ο συγγραφέας υφαίνει τις ιστορίες δεκάδων άλλων χαρακτήρων, αποτυπώνοντας μια πραγματική ανθρωπογεωγραφία για να συνθέσει το πανόραμα της ρωσικής κοινωνίας του 19ου αιώνα. Αναδεικνύοντας συγκρούσεις σε επίπεδο χαρακτήρων, θρησκείας, ηθικής, γένους και κοινωνικών τάξεων, ο Τολστόι σκιαγραφεί τη μετάβαση από μια εποχή ευδαιμονισμού και εκμετάλλευσης των αδυνάτων σε μια άλλη κατάσταση που ευαγγελίζεται την επανάσταση και την ισότητα. 

Αυτοί ακριβώς οι λόγοι οδήγησαν τον Αντώνη και τον Κωνσταντίνο Κούφαλη να στραφούν στη θεατρική διασκευή και μετάφραση αυτού του αριστουργήματος της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Για να ενσωματώσουν, στο μέτρο του δυνατού, το σύνολο του μυθιστορηματικού υλικού αλλά και για να αντιμετωπίσουν ζητήματα χρονικής, τοπικής και αφηγηματικής ενοποίησης του νέου έργου επιλέγουν να μην ακολουθήσουν μια γραμμική αφήγηση· αντίθετα, οργανώνουν επίπεδα σκηνικής δράσης που τέμνονται, υπακούοντας σε εσωτερικές διασυνδέσεις και πολυσύνθετες αναφορές.

Γράφει η Σίσσυ Παπαθανασίου στο επίμετρο της έκδοσης: «Χωρίς καμία προσπάθεια για επικαιροποίηση, αλληγορίες ή επανατοποθετηση του υλικού σε διαφορετικό πλαίσιο ιστορικών αναφορών, ο Αντώνης και ο Κωνσταντίνος Κούφαλης δημιουργούν ένα στέρεο νέο έργο, με θεατρικά πρόσωπα ζωντανά, που υπάρχουν τώρα κι όμως έρχονται από μακριά, και που μας (ξανα)αφηγούνται την ιστορία τους, που και πάλι μας αφορά? εδώ και τώρα? ιδίως τώρα. […] Το έργο τους αναπαράγει και μας μεταφέρει όλη τη γοητεία και τον προβληματισμό του μυθιστορήματος. Μας κάνει κοινωνούς στο ήρεμο πάθος του Λέβιν και συνένοχους στο δράμα της ηρωίδας. Μιλώντας μας όμως, με λόγια και ιστορίες από μια άλλη και για μια άλλη εποχή, ο Αντώνης και ο Κωνσταντίνος Κούφαλης μας μιλούν εν τέλει, για το σήμερα? χωρίς μάλιστα να μας φοβίζουν».

Η μετάφραση-διασκευή έγινε για την παράσταση Άννα Καρένινα, σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια, που παρουσιάζεται στο Εθνικό Θέατρο έως τις 8 Μαΐου, 2016.

Εκδήλωση αφιερωμένη σε Σαίξπηρ και Θερβάντες από την Εταιρεία Συγγραφέων

Στο πλαίσιο των εορτασμών για τον Μήνα Βιβλίου, η Εταιρεία Συγγραφέων διοργανώνει μια εκδήλωση αφιερωμένη στους δυο «πατέρες» της παγκόσμιας λογοτεχνίας, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ και Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Για τον Σαίξπηρ θα μιλήσει ο συγγραφέας και κριτικός Κώστας Γεωργουσόπουλος και θα διαβάσουν οι ηθοποιοί Κώστας Καστανάς και Μαρία Σκούντζου. Για τον Θερβάντες θα μιλήσει ο συγγραφέας και μεταφραστής Φίλιππος Δρακονταειδής. Η συγγραφέας και εικαστικός Ηρώ Νικοπούλου θα διαβάσει ιστορίες Μπονζάι από το αφιέρωμα στον Δον Κιχώτη που έγινε από το Ιστολόγιο Πλανόδιον-Ιστορίες Μπονζάϊ, και την Books’ Journal, ενώ θα προβληθεί οπτικό και ακουστικό υλικό. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 21 Απριλίου στον Πολυχώρο Arthens.

Η 23η Απριλίου έχει καθιερωθεί διεθνώς από την UNESCO ως Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου. Η Ένωση Ελληνικού Βιβλίου, με τη συνεργασία της Εταιρείας Συγγραφέων και του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ - Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, φιλοδοξεί να καθιερώσει και στην Ελλάδα την 23η Απριλίου ως Ημέρα Βιβλίου. Με κεντρικό μήνυμα «διαβάζω & αλλάζω», ξεκινώντας την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου (2 Απριλίου) και με κορύφωση την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, ο Απρίλιος είναι αφιερωμένος στις εκδηλώσεις για το βιβλίο και την προώθηση της ανάγνωσης, με σκοπό όχι μόνο να δημιουργηθούν νέοι, αλλά και να κινητοποιηθούν οι παλιοί αναγνώστες και όλοι μαζί να οδηγηθούν στα βιβλιοπωλεία και στις βιβλιοθήκες όπου ζει και αναπνέει το βιβλίο.

Εκδήλωση «Σαίξπηρ-Θερβάντες»

Πέμπτη, 21 Απριλίου 2016 στις 20:00

Πολυχώρος Arthens (Αιόλου 77 & Ευριπίδου)

Τηλ.: 210-3609633

ΙΔΡΥΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟΥ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΕΔΕΣΣΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ

Η πρόταση αυτή είχε γίνει και προτού έξι (6) χρόνια στην τότε δημοτική αρχή και μάλιστα είχε τεθεί, εκτός ημερήσιας διάταξης, στο Δημοτικό Συμβούλιο. Απέσπασε προφορικά θετική αποδοχή και έκτοτε τέθηκε στο «Αρχείο των υποσχέσεων», όπως, πολλές φορές, συνηθίζεται να γίνεται. ( Ήταν πρόταση δημότη της Έδεσσας, με την οποία συμφωνούμε και γι’ αυτό την επαναφέρουμε).

ΜΟΥΣΕΙΟ-ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΕΔΕΣΣΑΣ

Προτείνεται υπό την αιγίδα του Δήμου η δημιουργία (κατά τα πρότυπα του Μουσείου της πόλεως των Αθηνών-Ίδρυμα Ευταξία-Βούρου) ενός «Μουσείου-Ιστορικού Αρχείου Έδεσσας» σε δημοτικό ακίνητο στο Βαρόσι με καταστατικούς στόχους τη συγκέντρωση, διαφύλαξη, προβολή (μέσα από μόνιμες ή περιοδικές εκθέσεις, εκδόσεις κλπ.) κάθε εντύπου, ηχητικού, εικαστικού ή φωτογραφικού τεκμηρίου που σχετίζεται με την πόλη και την περιοχή της από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Συγκεκριμένα στις αρμοδιότητες του προτεινόμενου Μουσείου-Αρχείου περιλαμβάνονται:

• Η συγκέντρωση των πάσης φύσεως εντύπων και χειρογράφων (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, αρχειακές ενότητες κλπ.) που αναφέρονται στην Έδεσσα, συμπεριλαμβανομένων και των αντίστοιχων τεκμηρίων, ανεξαρτήτως θέματος, που προέρχονται είτε από Εδεσσαίους δημιουργούς είτε έχουν εκδοθεί στην πόλη.
• Η συγκέντρωση φωτογραφιών, cartes postales, χαρτών, χαρακτικών, ζωγραφικών πινάκων ή μακετών που απεικονίζουν την πόλη, την πολεοδομία, το φυσικό και ο αστικό της τοπίο στο πέρασμα του χρόνου. Η μόνιμη έκθεση αυτής της κατηγορίας υλικού θα είναι και το atout του νέου μουσείου επιδιώκοντας να προσελκύσει τον επισκέπτη σε ένα πανοραμικό ταξίδι μέσα στο χρόνο. Ας μην ξεχνούμε ότι στη συνείδηση όλου του κόσμου η Έδεσσα είναι συνδεδεμένη πρωτίστως με τη γεωγραφία της, το κάλλος και την ποικιλία του φυσικού της τοπίου.

Παράλληλα στο φωτογραφικό αρχείο θα συγκεντρώνεται και αντίστοιχο            υλικό, πολύτιμο για τη γνώση της εδεσσαïκής γενεαλογίας, όπως είναι λ.χ. οι  οικογενειακές και προσωπικές φωτογραφίες επωνύμων ή ανωνύμων ανθρώπων (παλιών Εδεσσαίων και προσφύγων) που έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν εδώ.

• Η συγκέντρωση ταινιών, τηλεταινιών, βίντεο και γενικά παντός είδους ηχητικών ντοκουμέντων (λ.χ. έντεχνα ή παραδοσιακά τραγούδια) που συνδέονται με την πόλη και την ευρύτερη περιοχή.
• Η συγκέντρωση ‘εφήμερων’ ντοκουμέντων (γραμματόσημα, τηλεκάρτες, κέρματα, ετικέτες τοπικών προïόντων, ταμπέλες παλαιών καταστημάτων, επιτοίχιες διαφημίσεις, εκλογικό υλικό κλπ.)

Μέρος του υλικού (πρωτίστως και εικαστικό) όπως παραπάνω σημειώνεται, θα εκτίθεται μόνιμα και θα εναλλάσσεται με περιοδικές εκθέσεις, επικεντρωμένες σε ένα θέμα (Βαρόσι, Βιομηχανικό παρελθόν, Εδεσσαïκές οικογένειες και προσωπογραφίες, Σχολική ζωή, Εδεσσαïκές γειτονιές, Σηροτροφία, Παλιά επαγγέλματα, Εγκατάσταση προσφύγων, Αρχιτεκτονικές όψεις, Μακεδονομάχοι, Σχολικά κτίρια, Ανθεστήρια, Γυμναστικές επιδείξεις και παρελάσεις, Προεκλογικές συγκεντρώσεις κλπ.). Ο χώρος επίσης του Μουσείου-Αρχείου θα διατίθεται ακόμη για εκθέσεις εδεσσαίων ή μη δημιουργών με αντικείμενο την Έδεσσα, αλλά και για άλλες εκδηλώσεις.

Παρόλο που οι ιδρυτικοί στόχοι του προτεινόμενου φορέα διασταυρώνονται με τους αντίστοιχους ορισμένων σωματείων ή υπηρεσιών (Φ.Σ.Ε.’’Μέγας Αλέξανδρος’’, Γενικά Αρχεία του Κράτους, Λαογραφική Εταιρεία, Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη) η αναγκαιότητα και η χρησιμότητά του είναι προφανής, αρκεί και μόνον να αναλογιστεί κανείς τον τομέα της εδεσσαïκής εικονογραφίας που αναστηλώνεται και αποθησαυρίζεται ψηφίδα-ψηφίδα χάρις στο μεράκι και τις οικονομικές θυσίες κάποιων εδεσσαίων συλλεκτών. Τα μνημονευόμενα μάλιστα σωματεία ή υπηρεσίες είτε δεν καλύπτουν όλο το εύρος του ερευνητικού-συλλεκτικού πεδίου, είτε προ πολλού έχουν περιορίσει τη δράση τους. Παραμένουν terra incognita και απρόσιτα στο ευρύ κοινό και πάντως δεν λειτουργούν με τη μουσειακή αντίληψη ενός ανοιχτού επισκέψιμου χώρου ( ο Εδεσσαίος ή ο τουρίστας δεν θα πάει ποτέ σ’ αυτά, ο μαθητής πολύ δύσκολα θα βρει εκεί τα στοιχεία για τις περιβαλλοντικές δραστηριότητες και τις εργασίες του, που πολύ συχνά έχουν τοπική θεματολογία), ούτε εν τέλει διαθέτουν το κύρος ενός δημοτικού εγχειρήματος. Έτσι μαζί με το μελλοντικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το υπάρχον Λαογραφικό (το οποίο σημειωτέον, θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως παράρτημα του προτεινόμενου φορέα) η Έδεσσα θα αποκτήσει στην πιο ιστορική της συνοικία μια συστάδα τριών μουσείων με διακριτούς ρόλους, που θα αναπαριστούν με τον πλέον εύγλωττο τρόπο το πολυποίκιλο παρελθόν της. Το νέο Μουσείο-Αρχείο θα προσκαλέσει όλους τους Εδεσσαίους δημότες, αλλά και τους φίλους της πόλης σε όλη την Ελλάδα να συνδράμουν με υλικό (υπό τύπον δωρεάς ή χρησιδανείου) στη συγκρότηση των συλλόγων του. Θα προβαίνει επίσης σε αγορές υλικού και θα εκπονεί συνεργασίες και προγράμματα ψηφιοποίησης τεκμηρίων εδεσσαïκού ενδιαφέροντος (π.χ. τοπικές εφημερίδες) που φιλοξενούνται σε βιβλιοθήκες εκτός Εδέσσης προκειμένου να εντάξει το οικείο υλικό στις συλλογές του.

Σημ. Συντακτικής ομάδας του blog : www.selidestexnis.blogspot.gr

Περιμένουμε τις απόψεις, τις γνώμες, τις παρατηρήσεις, τα σχόλια σας στο email : poets2015@gmail.com ή στο facebook : Σελίδες Λογοτεχνίας (https://www.facebook.com/profile.php?id=100009363219988).

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ ΜΕΛΕΤΕΣ-ΔΟΚΙΜΙΑ

Ο Θανάσης Μαρκόπουλος γεννήθηκε το 1951 στα Κρανίδια της Κοζάνης. Σπούδασε Αρχαία Ελληνική και Νεοελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έκανε τις μεταπτυχιακές και τις διδακτορικές του σπουδές στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του εστιάζονται στην ποίηση και τη λογοτεχνική κριτική. Ποιήματα και κριτικά του κείμενα γύρω από τη μεταπολεμική ελληνική ποίηση και πεζογραφία δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε εφημερίδες και περιοδικά, λογοτεχνικά και φιλολογικά.

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΟΙΗΣΗ
(1982) Απόπειρα εξόδου 1975-1981, Σύγχρονη Εποχή
(1985) Του ανταποκριτή μας, Σύγχρονη Εποχή
(1988) Μοντέλο σώματος, Σύγχρονη Εποχή
(1991) Ανοιγμένη φλέβα, Παρατηρητής
(1996) Το περίστροφο της σιωπής, Τα Τραμάκια
(2002) Τεστ κοπώσεως, Τα Τραμάκια
(2010) Μικρές ανάσες, Μελάνι
(2015) Χαμηλά ποτάμια, Μελάνι
ΜΕΛΕΤΕΣ – ΔΟΚΙΜΙΑ
(1995) Τα πρόσωπα του δράματος στο πεζογραφικό έργο του Μάριου
Χάκκα, Τα Τραμάκια
(1996) Βιβλιογραφία Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου, Παρέμβαση
(2003) Ματιές ενόλω, Σοκόλη
(2006) Ανέστης Ευαγγέλου, Σοκόλη
(2010) Ο ποιητής και το ποίημα, Σοκόλη
(2013) Ένα πουλί στην άσφαλτο, Μελάνι
(2014) Ματιές ενμέρει, Μελάνι

Ματιές ενόλω (2003)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Οι μελέτες που περιλαμβάνονται σ’ αυτήν την έκδοση καλύπτουν την περίοδο 1996-2003. Αν και φιλοδοξούν να παρουσιάσουν συνολικά το έργο των ποιητών με τους οποίους ασχολούνται, είναι προφανές πως παραμένουν απλές απόπειρες, μια και η οριστική αποτίμηση αφενός υπερβαίνει τις προθέσεις του μελετητή κι αφετέρου αντίκειται στη βασική αρχή της θεωρίας της λογοτεχνίας πως τα λογοτεχνικά κείμενα είναι ανεξάντλητα και ξαναβρίσκουν το νόημα της ύπαρξής τους σε κάθε νέα ανάγνωση.
Οι οχτώ ποιητές που γίνονται αντικείμενο πραγμάτευσης είναι όλοι «Θεσσαλονικείς» και μεταπολεμικοί. Θεσσαλονικείς εντός εισαγωγικών, γιατί δε γεννήθηκαν και δεν έζησαν όλοι τους στην πόλη, όπως ο Κύρου, ο Χριστιανόπουλος κι ο Ευαγγέλου. Ορισμένοι, γεννημένοι αλλού, εγκαταστάθηκαν στην πόλη σε μικρότερη ηλικία, όπως ο Θασίτης, ή σε μεγαλύτερη, όπως ο Μάρκογλου κι ο Μέσκος, ο οποίος άλλωστε είναι κι ο πιο
πλάνης απ’ όλους (Έδεσσα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη). Ακόμα, είναι κι αυτοί που, αν και γέννημα θρέμμα της πόλης, μετοίκησαν στην Αθήνα, αφού όμως είχαν ήδη ολοκληρώσει το ποιητικό τους πρόσωπο (Αναγνωστάκης, Ασλάνογλου). Από την άλλη, ανήκουν και οι οχτώ στις δύο πρώτες γενιές του μεταπολέμου:
τρεις στην πρώτη (Αναγνωστάκης, Κύρου, Θασίτης) και πέντε στη δεύτερη (Χριστιανόπουλος, Ασλάνογλου, Μέσκος, Ευαγγέλου, Μάρκογλου). Η επιλογή δεν έγινε ασφαλώς τυχαία. Συνδέεται με τις μεταπτυχιακές ενασχολήσεις του μελετητή και βέβαια την αγάπη του προς τη συγκεκριμένη ποίηση και προς την ίδια την πόλη, πόλη των σπουδών και της νιότης του. Οι περισσότερες μελέτες έγιναν αντικείμενο επεξεργασίας εκνέου (Κύρου, Χριστιανόπουλος, Ασλάνογλου, Μέσκος, Μάρκογλου). Άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο επιχειρήθηκαν παρεμβάσεις που έχουν το χαρακτήρα της διόρθωσης σφαλμάτων, της συμπλήρωσης στοιχείων αλλά και της αναθεώρησης ενίοτε ορισμένων απόψεων. Κυρίως παρουσιάστηκε η ανάγκη να συντονιστούν ή να εμπλουτιστούν τα εισαγωγικά μέρη, από τη στιγμή που οι μελέτες είχαν δημοσιευθεί σε διαφορετικούς χρόνους και σε διαφορετικά έντυπα και συνεπώς θα έπρεπε να έχουν αυτοτέλεια. Ανάλογος συντονισμός απαιτήθηκε και για το μέρος των σημειώσεων, ενώ οι παραπομπές είναι πλήρεις στο
πλαίσιο της κάθε μελέτης.
Αυτή η δεύτερη γραφή διευκόλυνε και τη σειρά παράθεσης των μελετών. Καθώς προϋπήρξε η ενιαία και τελική επεξεργασία, δεν είχε νόημα η παράθεσή τους κατά σειρά δημοσίευσης. Αντίθετα, η παράθεση με κριτήριο το έτος που ο κάθε ποιητής εξέδωσε την πρώτη του συλλογή αφενός ανταποκρίνεται στους ιστορικούς όρους της καλλιτεχνικής δημιουργίας, καθώς έχει ιδιαίτερη σημασία ποιος δημιουργός εμφανίζεται πρώτος και ποιος δεύτερος, κι αφετέρου καλύπτει ανάγκες μεθοδολογικές, μια κι
έτσι αποφεύγεται η αναφορά σε ζητήματα που θίχτηκαν με άλλη ευκαιρία.
Τέλος η παράθεση ποιημάτων και ποιητικών αποσπασμάτων σημαίνεται με έναν ορισμένο τρόπο. Όταν στο τέλος του κειμένου παρατίθεται ο τίτλος του ποιήματος (με τον τίτλο της συλλογής ή όχι αδιάφορο), αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για απόσπασμα. Σε κάθε άλλη περίπτωση το ποίημα εννοείται πως δίνεται ολόκληρο, εκτός κι αν αλλιώς δηλώνει ή υποδηλώνει το αμέσως προηγούμενο κείμενο της εργασίας. Ακόμα, τα παραθέματα από τα μη λογοτεχνικά κείμενα, πλην των επιστολών, κι από τα αποκηρυγμένα
ποιήματα προσαρμόζονται ενγένει στα σημερινά ορθογραφικά δεδομένα.
Αύγουστος 2003
Οι μελέτες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο είναι:
Μανόλης Αναγνωστάκης. Από τους δρόμους της Ιστορίας
στους διαδρόμους της σιωπής
Κλείτος Κύρου. Ο ένοικος της μνήμης και του ονείρου ..
Πάνος Κ. Θασίτης. Ουρανός από μνήμη και φως
Ντίνος Χριστιανόπουλος. Ο απεγνωσμένος του έρωτα ..
Η άγρια μοναξιά του Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου
Μάρκος Μέσκος. Η βλάστηση της φύσης και του
αισθήματος στο κλίμα της φθοράς
Ανέστης Ευαγγέλου. Η ποίηση ως μέθοδος αναπνοής . .
Η αισθητική και η ανθρώπινη εκδοχή στην ποίηση
του Πρόδρομου X. Μάρκογλου

whenpoetryspeaks.wordpress.com