Η αλήθεια χρειάζεται ψέματα για να μπορέσουμε να την κατανοήσουμε(της Δήμητρας Ρουμπούλα)

«Η αλήθεια χρειάζεται ψέματα για να μπορέσουμε να την κατανοήσουμε». Το τελευταίο μυθιστόρημα του Τασμανού συγγραφέα Ρίτσαρντ Φλάναγκαν μάς φέρνει πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 1990, εστιάζοντας σε μια εποχή όπου η αλήθεια των γεγονότων παραμορφώνεται, ο κόσμος δηλητηριάζεται από ψέματα και απάτες, το πραγματικό γεγονός υπονομεύεται από τα τηλεοπτικά ριάλιτι που είναι στο φόρτε τους. Το «Σε πρώτο πρόσωπο» (εκδ. Ψυχογιός) έρχεται μετά από το Βραβείο Μπούκερ, το οποίο κερδίζει ο Φλάναγκαν το 2014 για το συγκλονιστικό «Το μονοπάτι για τα βάθη του Βορρά» και εκτινάσσει τη φήμη του. Γραμμένο τρία χρόνια μετά τη σπουδαία διάκριση, αντλεί την έμπνευσή του από μια ιστορία που έζησε ο συγγραφέας στα 1991

«Μαγικό βουνό» µε γυαλιά πρεσβυωπίας

ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ
Στη δεύτερη ανάγνωση, µε περασµένα πια τα εξήντα, επισήµανα στο «Μαγικό βουνό» κάτι που δεν θυµόµουν. Πόσο αργά, κυριολεκτικά βήµα βήµα, περιγράφεται η άφιξη του νεαρού Χανς Κάστορπ στο σανατόριο Μπέργκχοφ. Σχεδόν παρελκυστικά αναβάλλεται η ανάδειξη του απρόοπτου, όταν αυτός ο φοιτητής ναυπηγικής από το Αµβούργο (έχει πάει στο Νταβός της Ελβετίας για να δει τον νοσηλευόµενο εξάδελφό του) θα διαγνωστεί με την ίδια πάθηση και θα υποχρεωθεί να παραµείνει εκεί. Δεν θυµόµουν µε πόση βραδύτητα, πριν αναδειχθεί ο πυρήνας της ιστορίας –φορτωµένης από ιδέες για την πολιτική, την τέχνη και κυρίως την ύπαρξη–, παρουσιάζονται τα στοιχεία του τόπου. Ο νοσηλευόµενος Γιοάχιµ υποδέχεται τον εξάδελφό του και αρχίζει να του δείχνει τον κόσµο του: τον

Από το ενθάδε στο επέκεινα

της Λίνας Πανταλέων 
 πηγή: Καθημερινή (28.6.2020)
 Κ Ρ Ι Τ Ι Κ Η
 «Δυστυχώς, για όλους υπάρ­χει σπίτι σε αυτήν την πό­λη». Δύο άνδρες βρίσκο­νται παρατημένοι, εξαιτίας μιας αναποδιάς, σε μια αδιανόητη χώρα. Ο ένας, μεσήλικας, εξοργίζεται με την απρόσμενη εξορία, ενώ ο άλλος, βαριά άρρωστος, ψυχομαχεί σε ένα αναπηρικό καρότσι. Περιδιαβαίνοντας στην πόλη συνομι­λούν με περίεργους τύπους, που επιτείνουν τον οικιστικό παραλο­γισμό. Έρημες λεωφόροι, τσιμεντένια κτίρια, αφώτιστες είσοδοι πολυκατοικιών, βουβά παράθυ­ρα, όλα κενά από σημάνσεις, βυ­θισμένα σε ωχρή ομίχλη. Το πιο παράξενο είναι πως οι γηγενείς ή οι μέτοικοι της ζοφερής πολιτείας επιμένουν πως οι δύο ξένοι έχουν και αυτοί σπίτι στην πόλη. Ύστερα από τον αξιοπρόσεκτο Αναποδογεννημένο (Εκδόσεις Εντευκτη­ρίου, 2016), ο Χρήστος Χρηστίδης

«Η γελοιοποίηση των θεσμών» (ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ, ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΩΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΓΑΣ ΤΗΣ ΛΟΓΟΚΛΟΠΗΣ)

«Γιατί ένας σοβαρός δημοσιογράφος μιας σοβαρής εφημερίδας δεν ασχολείται σοβαρά με το θέμα της λογοκλοπής στην Ελλάδα; Γιατί η Εταιρεία Συγγραφέων σιωπά;» Αυτά τα ερωτήματα απεύθυνε τις προάλλες στο facebook ο ποιητής Ντίνος Σιώτης. Αφορμή βεβαίως η αποκάλυψη του συγγραφέα Νίκου Σαραντάκου ότι το δημοσιευμένο στο Βήμα άρθρο του Αλέξη Σταμάτη, απόσπασμα του οποίου τέθηκε στις φετινές Πανελλήνιες Εξετάσεις, είναι προϊόν λογοκλοπής. Μια μέρα αργότερα, ο ίδιος έφερε στο φως και άλλη λογοκλοπή του Σταμάτη, για άλλο άρθρο του στην ίδια εφημερίδα. Ας αναλογιστούμε μια στιγμή ποιοι και πόσοι θεσμοί εκτίθενται εδώ. Πρώτα απ’ όλα βεβαίως εκτίθεται η εφημερίδα που εξέλαβε και δημοσίευσε τα κλοπιμαία κείμενα ως πρωτότυπα. Ασφαλώς δεν

Γραφή και Μνήμη την εποχή της αθωότητας: το Space Invaders της Νόνα Φερνάντες (του Μάνου Κουμή)

Ο Αμερικάνος κριτικός λογοτεχνίας και ακαδημαϊκός Fredric Jameson, στις αρχές της δεκαετίας του 90΄, εύστοχα παρατηρούσε ότι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της εποχής της μετανεωτερικότητας είναι η έλλειψη ιστορικότητας, η άλλοτε επιβαλλόμενη και άλλοτε ανεπαίσθητη αποσιώπηση του παρελθόντος ως αναφορά, αλλά και των αναφορών του παρελθόντος. Η δυσοίωνη αυτή διάγνωση, βέβαια, μετουσιωνόταν έκδηλα στις μηχανικές αναπαραγωγές του Andy Warhol, στα έργα επιστημονικής φαντασίας των William Gibson και J. G. Ballard, στις παρατηρήσεις του Guy Debord για την κοινωνία του θεάματος, που ήδη από την περίοδο του μεσοπολέμου μεταμορφωνόταν σ’ ένα πολυδαίδαλο καλειδοσκόπιο εικόνων, ή ακόμα και στην, φαινομενικά, επιφανειακή

Γιώτα Τεμπρίδου, Ένα σπίτι, μα τι σπίτι - ένα Σπίτι Παιδιού - Για το βιβλίο του Κυριάκου Συφιλτζόγλου "ΣΠΙΤΙ ΠΑΙΔΙΟΥ" εκδόσεις Αντίποδες

Ένα σπίτι, μα τι σπίτι – ένα Σπίτι Παιδιού 
 Το Σπίτι Παιδιού του Κυριάκου Συφιλτζόγλου κυκλοφόρησε από τους Αντίποδες πριν από λίγους μήνες, τον Νοέμβριο του 2019, και νομίζω πως το έχουν ήδη καλοδεχτεί πάρα πολλά σπίτια. Δίνεται σ’ αυτό η ιστορία (δηλαδή οι ιστορίες – ιδωμένο αλλιώς: οι ιστορίες, δηλαδή η ιστορία) ενός σπιτιού. Και το σπίτι αυτό έχει όνομα, λέγεται Σπίτι Παιδιού, ακριβώς σαν το καινούργιο βιβλίο του Κυριάκου, που είναι πεζογράφημα· μια νουβέλα έκτασης 90 σελίδων. Το βιβλίο διαιρείται σε 33 ενότητες και ανοίγει με τις απαραίτητες συστάσεις. Πριν από την πρώτη ενότητα υπάρχει ένα, δοσμένο με μικρότερη γραμματοσειρά, σημείωμα, δέκα αράδων, που εξηγεί τι ήταν τα Σπίτια του Παιδιού («Τα Σπίτια του Παιδιού ήταν ένα δίκτυο ιδρυμάτων» κ.λπ., κ.λπ.). Το σημείωμα αυτό

Οχι στη χώρα του «anything goes»

Μικέλα Χαρτουλάρη
Συγγραφέας λοξά πολιτικός, ο Αρης Μαραγκόπουλος επιστρέφει στο προσκήνιο με το «φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ» (εκδ. Τόπος), ένα μυθιστόρημα για τις κοιμισμένες και τις αφυπνισμένες συνειδήσεις που κληροδότησε στην ελληνική κοινωνία η πενταετία της κρίσης, 2012-2016. Μετά τη συστηματική ενασχόλησή του με το έργο του Τζόις και μετά την τριλογία της «συντροφικής ζωής», με τα μυθιστορήματα «Η μανία με την Ανοιξη», «Το Χαστουκόδεντρο» και «Πολ και Λόρα, ζωγραφική εκ του φυσικού», το βιβλίο αυτό είναι εξαιρετικά επίκαιρο. Το απόγειο της κρίσης με τη δοκιμασία και τον μετασχηματισμό των συνειδήσεων που προκάλεσε, συμπυκνωμένο σε ένα μυθιστόρημα 370 σελίδων με τίτλο… φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ (εκδ. Τόπος)! Θέλει απόθεμα

Ο νονός του Μαγικού Ρεαλισμού

Μικέλα Χαρτουλάρη
Κομβική μορφή στη λογοτεχνία και στη μουσική της Καραϊβικής, ο Κουβανός Αλέχο Καρπεντιέρ, πρωτοπόρος στην ανάδειξη της λατινοαμε­ρικανικής κουλτούρας, επιστρέφει στο ελληνικό προσκήνιο με την κορυφαία νουβέλα «Κοντσέρτο Μπαρόκ» (μτφρ. Μ. Πανα­γιωτίδου). Η έκδοση, εντάσσεται στην περίφημη Λευκή Σειρά του «Εξάντα», που αναβίωσε στο πλαίσιο της επανεκκίνησης του ιστορικού οίκου από το 2017, με τη συμβολή της Μαρίας Γυπαράκη στην εταιρεία High Books IKE-Εξάντας. Εδώ, και η «Αρπα και η σκιά» του Καρπεντιέρ (μτφρ. Ι. Κανσή) για τον Κολόμβο

Έξοδα νοσηλείας / Γραφή εντός της ζωής - Κριτική από τον Δημήτρη Χριστόπουλο

Ξεκινώ από το εξώφυλλο. Vincent van Gogh: «Wheat Field with Crows» («Σιταροχώραφο με κοράκια»). Ο Άνθιμος Νικολάου, νοσοκόμος-φροντιστής ετών 43, έχει την πετριά να ολοκληρώσει το παζλ με τον πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου. Κομμάτι κομμάτι και ο συγγραφέας κατασκευάζει την ιστορία του, κομμάτι κομμάτι ανασυνθέτει τα θραύσματα της ζωής τούήρωά του, "τις πάπιες και τις χήνες και την τεχνητή λιμνούλα", μπας και καταφέρει να τη συνθέσει σε ένα ενιαίο σύνολο, τη ζωή του, την κανονική ζωή ενός παιδιού που μεγαλώνει και με τους δύο γεννήτορές του και όχι με τους πιο σκοτεινούς εφιάλτες της παιδικής ηλικίας, κλεισμένο σε μια ντουλάπα, παρέα με τα ρούχα

Έξι μιλιές αμίλητες - Ανάγνωση του βιβλίου «Μηλιά μου αμίλητη: Ένα λόγος σε έξι φωνές»του Παντελή Μπουκάλα από τον Χρίστο Γ. Παπαδόπουλο

"Οὐκ ἐν τῷ μεγάλῳ τὸ εὖ κείμενον εἶναι, ἀλλὰ ἐν τῷ εὖ τὸ μέγα" (Αθηναίος, Δειπνοσοφισταί) ή πιο απλά όπως συνηθίζεται να λέγεται για τα αρώματα, ότι τα ακριβότερα εξ αυτών μπαίνουν σε μικρό μπουκάλι. Μια πρόσφατη έκδοση επιβεβαιώνει την ισχύ των παραπάνω και στα βιβλία. Έχει μόνο 48 τυπογραφικές σελίδες , από τις οποίες ουσιαστικές είναι ο πεντασέλιδος πρόλογος του συγγραφέα και οι μόλις 28 που αφορούν στο κυρίως έργο. Εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2019 από τις εκδόσεις Άγρα, αφού πρώτα παρουσιάστηκε ως λιμπρέτο μουσικής παράστασης, στους Παξούς και στην Εναλλακτική Λυρική Σκηνή του Κέντρου Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, σε μουσική της Δήμητρας

Τόλης Νικηφόρου - «Η λέσχη της κόκκινης ή γαλάζιας αλεπούς»

Προφέρετε τις λέξεις απαλά και σταθερά
 να μου διαβάζεις το βαθύ γαλάζιο
 και το κόκκινο
να μου διαβάζεις ήχους, μουσικές
να μου διαβάζεις ποιήματα

 Όλα είχαν αρχίσει το πρωινό εκείνο που ανακάλυψα τον μυστηριώδη και μαγευτικό κόσμο της βιβλιοθήκης. Και μπήκα μέσα του και ταυτίστηκα. Όλα είχαν αρχίσει στη γειτονιά και το δημοτικό σχολείο. Στις ατέλειωτες ώρες της μοναξιάς στο σπίτι. Όλα είχαν αρχίσει τότε που γεννήθηκα, στη μακρινή Ιωνία του πατέρα του, στη Μαύρη Θάλασσα της μάνας του. Και ίσως σε μιαν άλλη Ιωνία στη μνήμη των κυττάρων μου, ανεξιχνίαστη, χωρίς αρχή και τέλος, που κάποτε αναδύθηκε κι

Η μεγάλη πορεία του Αλέξη Πανσέληνου μεταξύ ατομικού και συλλογικού

Στον Αλέξη Πανσέληνο απονεμήθηκε φέτος το Μεγάλο Τιμητικό Βραβείο του Αναγνώστη για το σύνολο του έργου του. Μικρή αποτίμηση από τον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου Ο τρόπος με τον οποίο θα τοποθετηθεί ο Αλέξης Πανσέληνος κατά τη διάρκεια της μακράς πεζογραφικής του πορείας ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό είναι η αρνητική υπογράμμιση του ατομικού. Οι ήρωές του αντιπροσωπεύουν ανθρώπους περιορισμένης ευθύνης: ανθρώπους ανίκανους να αντιδράσουν στη σήψη του δημόσιου περίγυρου, αλλά και απρόθυμους να συνειδητοποιήσουν το βάρος των προσωπικών τους επιλογών. Ο χώρος της πολιτικής και της Ιστορίας διεμβολίζεται εν προκειμένω από έναν αθεράπευτο ατομοκεντρισμό και εγωισμό. Το ανεύθυνο, αλλά και η προδιάθεση του

Κυριάκος Συφιλτζόγλου, Σπίτι παιδιού (Αντίποδες, 2019.) - Κριτικό σημείωμα του Παύλου Παρασκευαΐδη

Κυριάκος Συφιλτζόγλου
 Σπίτι παιδιού Αντίποδες, 2019.
 Κριτικό σημείωμα του Παύλου Παρασκευαΐδη
 Η παιδική αθωότητα ως γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο των ζώντων και τον κόσμο των νεκρών. Η ανθρωπογεωγραφία ανατολικά της Δράμας. Εκλεπτυσμένες νότες αρώματος από έναν τρόπο ζωής περασμένων δεκαετιών. Πεζογραφία και συλλογική μνήμη μάς θυμίζουν με νοσταλγία παλαιότερα παιδικά παιχνίδια, σε αντίθεση με τα σημερινά εικονικά, που ως επί το πλείστον αρχίζουν και τελειώνουν μπροστά σε μια ψηφιακή οθόνη. Το παιδί εδώ βλέπει τον θάνατο ως μια συνέχεια και όχι ως ένα τέλος. Η ιδιόμορφη συμφιλίωση του παιδιού με το σκοτεινό πρόσωπο της ζωής, αυτό του

«Ο τόπος μέσα μας: Ένα βιβλίο για τον κοινό μας εαυτό»

Γράφει η Ισιδώρα Μάλαμα
Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, “Ο τόπος μέσα μας”, Εκδόσεις Αρμός, 2020, διηγήματα, σ. 253
 Ο τόπος μέσα μας. Εκτός από τίτλος βιβλίου θα μπορούσε να είναι ο τίτλος της ζωής του καθενός μας. Γιατί τι άλλο είναι ο άνθρωπος παρά του τόπου του καταστάλαγμα; Του τόπου που ορίζεται με γεωγραφικές συντεταγμένες, αλλά κυρίως εκείνου που δεν γνωρίζει σύνορα, εκείνου του τόπου που κατοικείται από τη δύναμη του καθενός μας να ταξιδεύει με τον νου και την ψυχή του και να επισκέπτεται μονοπάτια τόσο γνώριμα όσο και ξένα, του τόπου εκείνου που μας κατοικεί αντί να τον κατοικούμε και τον κουβαλούμε μέσα μας πλουτίζοντάς τον μέρα με τη μέρα με νέα μαγιά. Το βιβλίο της Δέσποινας Καϊτατζή-Χουλιούμη είναι μια συλλογή 50 διηγημάτων αφιερωμένη σε αυτόν

«Τελικά το να μην έχεις επιλογή είναι κι αυτό μια επιλογή;»

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς
Jonathan Safran Foer «Ιδού εγώ», Μετάφραση: Άρης Σφακιανάκης, Ηρώ Σκάρου, Εκδόσεις Κέδρος 2020. σελ.608
 «…Ο Θεός ζητά από τον Αβραάμ να θυσιάσει τον γιό, τον Ισαάκ. Ο Αβραάμ δεν λέει «Τι θέλεις;» Δεν είπε «Ναι;» Απάντησε με μια δήλωση: «Ιδού εγώ». Για οτιδήποτε χρειάζεται ή θέλει ο Θεός, ο Αβραάμ είναι ολοκληρωτικά παρών για χάρη Του, χωρίς προϋποθέσεις ή επιφυλάξεις ή ανάγκη για εξηγήσεις. Αυτή η λέξη, hineni-Ιδού εγώ– εμφανίζεται δύο ακόμη φορές σε αυτό το κεφάλαιο. Όταν ο Αβραάμ πηγαίνει τον Ισαάκ στο όρος Μοριά, ο Ισαάκ αντιλαμβάνεται τι πάνε να κάνουν και τότε ελάλησεν ο Ισαάκ προς Αβραάμ τον πατέρα αυτού, και είπε Πάτερ μου. Ο δε είπεν,