Αναγνωστικές σημειώσεις του Θοδωρή Σαρηγκιόλη

1.      Εύη Κουτρουμπάκη: Το τρίτο πόδι, μυθιστόρημα, εκδ. Ενύπνιο, 2021.

Η Εύη Κουτρουμπάκη χρόνια μάχεται στην δημόσια εκπαίδευση για να μεταφέρει στα παιδιά τη γνώση και το ήθος .Άνθρωπος με συνείδηση, που δεν φοβάται να μιλήσει και να γράψει την αλήθεια, συγκροτημένη αλλά και αυθόρμητη.

Μια φιλόλογος με γερή σκευή, αποτέλεσμα δουλειάς και ενδοσκόπησης, ζυμωμένης ταυτόχρονα και στην αληθινή ζωή.

‘’Το τρίτο πόδι’’ είναι το δεύτερο βιβλίο της μετά τις ‘’Covidιακές μεταμορφώσεις’’. Η αφήγηση ξετυλίγεται σε 360 σελίδες, άλλοτε γραμμικά κι άλλοτε με flash back. Μας μεταφέρει στην ατμόσφαιρα της εποχής: τον ξεριζωμό των ελλήνων από την γενέθλια ανατολή στην Ελλάδα της Μετάξως και των άλλων προσφύγων.

Στο βιβλίο τα πρόσωπα, γύρω από την Μετάξω λένε τις δικές τους ιστορίες, συμπληρώνοντας την τοιχογραφία των παθών και του βίου τους.

Η Μετάξω είναι μια αντισυμβατική γυναίκα, ανυπότακτη και βασανισμένη, ένα πρόσωπο, ένας χαρακτήρας, που θα πάρει μια ξεχωριστή θέση στην ελληνική λογοτεχνία.

Από τα ατού του βιβλίου είναι η γλώσσα της συγγραφέως: οι  ιδιωματικές εκφράσεις, οι μικρασιατικές και οι τουρκικές λέξεις, οι επιρροές της Χαλκιδικιώτικης διαλέκτου, ιδιαίτερα της Αμμουλιανής, όπου καταλήγει η ηρωϊδα και γίνεται η δεύτερη πατρίδα της, μπερδεύονται αριστοτεχνικά. Πάνω από την ομορφιά της γραφής η Κουτρουμπάκη προβάλλει τον ανθρωπισμό, το νιάξιμο των ανθρώπων και ιδιαίτερα αυτών που ζουν στα όρια.

Ένα βιβλίο που θ’ αφήσει το ίχνος του στην ελληνική πεζογραφία.

 

2.      Θωμάς Κοροβίνης: Μπέμπης, μυθιστόρημα, εκδ. Άγρα, 2022.

‘’Μπέμπης’’:  Βιογραφία, μυθιστόρημα, μυθιστορηματική βιογραφία για έναν μύθο, που έζησε φλεγόμενος και έσβησε στα σαράντα πέντε του, αυτοσπαταλημένος. Ο Δημήτρης Στεργίου, άντρας όμορφος, σπουδαγμένος μουσικός, άφησε ελάχιστα ηχογραφημένα δείγματα  της μουσικής του δεινότητας.

Οι μαρτυρίες όσων τον άκουσαν είναι ταυτόσημες: μεγάλο ταλέντο στο μπουζούκι και την κιθάρα. Πέρασε από πολλά μαγαζιά του Πειραιά, της Αθήνας και της Αμερικής.

Ο Θωμάς Κοροβίνης, επίμονος ερευνητής του λαϊκού τραγουδιού, συγκέντρωσε τεκμήρια της ζωής του ‘’Μπέμπη’’ και συνέθεσε αυτό το μυθιστόρημα.

Με ελάχιστες τελείες το κείμενο, με ενσωματωμένα στον παραληρηματικό μονόλογο του ήρωα τραγούδια της εποχής, αρμολογεί με τη μαεστρία ψηφιδογράφου το πορτραίτο αυτού του θρύλου του λαϊκού τραγουδιού.

Ο συγγραφέας υμνεί τα δημιουργήματα των λαϊκών, των ρεμπέτηδων, τον Πειραιά, την εργατιά. Με μια γλώσσα που αρδεύεται από την ανατολή και τη δύση, από την αργκό των μουσικών και των περιθωριακών, κατορθώνει να μας βάλει στο κλίμα της εποχής και των ανθρώπων, που έχτισαν ένα μεγάλο κομμάτι του λαϊκού μας πολιτισμού.

Πέραν της καθαυτό αφήγησης της ζωής του Μπέμπη, ο συγγραφέας δημιουργεί μια προσωπική ανθολογία του ρεμπέτικου και του λαϊκού τραγουδιού. Την τεκμηριώνει με υποσημειώσεις, όπου καταγράφονται οι δημιουργοί, οι τραγουδιστές και η χρονολογία του τραγουδιού.

Αυτός ο τρόπος σύνθεσης του βιβλίου το κατατάσσει στην λογοτεχνία των τεκμηρίων. Πάνω απ’ όλα όμως ο ‘’Μπέμπης’’ είναι ένα μυθιστόρημα που επιβεβαιώνει τις κατακτημένες αρετές του συγγραφέα και προσθέτει μια ακόμη πολύτιμη πέτρα στο οικοδόμημα του λαϊκού μας πολιτισμού.

 

Θοδωρής Σαρηγκόλης

( Το κείμενο, με μικρές αλλαγές, διαβάστηκε στην παρουσίαση των δύο βιβλίων στην Έδεσσα, στο παλαιό Παρθεναγωγείο, το Σάββατο 11 Μαρτίου 2023. Την εκδήλωση οργάνωσε ο Φ. Σ. Ε. ‘’Μ. Αλέξανδρος’’)