Μαρία Ευθυμίου: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Η Μαρία Ευθυμίου σπούδασε ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Σορβόννη. Διδάσκει ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1981. Την τελευταία δεκαετία προσέφερε δωρεάν σε δεκάδες χιλιάδες ακροατές, σε καθημερινή βάση, σε όλη την Ελλάδα, εσπερινά μαθήματα Παγκόσμιας και Ελληνικής Ιστορίας. Έχει συγγράψει τρία βιβλία ιστορίας καθώς και περί τα 70 άρθρα και συμβολές σε επιστημονικά συνέδρια και περιοδικά ιστορίας. Το έτος 2013 τιμήθηκε με το «Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας εις μνήμην Β. Ξανθόπουλου – Στ. Πνευματικού».

Από πότε ξεκινά η αγάπη σας για την Ιστορία;

Από παιδί. Γίνεται πιο συνειδητή μετά τα δώδεκά μου χρόνια. Στο γυμνάσιο.

Ποια είναι τα πρώτα σας ιστορικά βιβλία;

Στην εφηβεία μου, η Παγκόσμια ιστορία του πολιτισμού, του Will Durant. Λίγο αργότερα κυριεύτηκα από τη 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη, του Καρλ Μαρξ. Διαβάζοντάς το έχασα την αναπνοή μου και μπήκα σε μια διανοητική απόλαυση που με ακολουθεί μέχρι σήμερα.

Γιατί επιλέξατε να σπουδάσετε ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών;

Γιατί τα βιβλία που είχα μέχρι τότε διαβάσει με είχαν πείσει πως η ιστορία αποκωδικοποιεί μέσα μας την κοινωνία στην οποία ζούμε, αλλά και εμάς τους ίδιους.

Υπάρχει κάποιος ορισμός για την επιστήμη της ιστορίας;

Είναι η επιστήμη που μελετά και ερμηνεύει όσα συνέβησαν στη ροή της ανθρώπινης ζωής. 

Για μένα, η καλή βιβλιοθήκη του σπιτιού μου έπαιξε καίριο και θετικό ρόλο στη διαμόρφωσή μου. Όπως και το γεγονός ότι έβλεπα τον πατέρα μου να διαβάζει με ενδιαφέρον και σύστημα, ως πνευματική αναψυχή[…]Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς στο πρωτότυπο.

Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του βιβλίου Μόνο λίγα χιλιόμετρα. Ιστορίες για την Ιστορία;

Ήταν μια ιδέα του καλού δημοσιογράφου κ. Μάκη Προβατά. Εγώ ήμουν για αρκετό διάστημα επιφυλακτική, ωστόσο, τελικά, με έπεισε.

Γράφετε ότι έπαιξε ρόλο το γεγονός πως στο σπίτι σας έχατε μια αξιόλογη βιβλιοθήκη. Κατά πόσο δίνει κίνητρα η οικογένεια στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας και στην επιλογή των παιδιών στο να διαλέξουν να σπουδάσουν τις επιστήμες;

Πιστεύω πολύ. Το οικογενειακό περιβάλλον μάς καθοδηγεί, με άφατους τρόπους, σε δρόμους που αργότερα θα αποδειχθούν θετικοί ή όχι για τη ζωή μας. Για μένα, η καλή βιβλιοθήκη του σπιτιού μου έπαιξε καίριο και θετικό ρόλο στη διαμόρφωσή μου. Όπως και το γεγονός ότι έβλεπα τον πατέρα μου να διαβάζει με ενδιαφέρον και σύστημα, ως πνευματική αναψυχή μετά από ώρες σκληρής εργασίας στα Ελληνικά Ταχυδρομεία, όπου εργαζόταν, αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς στο πρωτότυπο.

Από μικρή ηλικία διαβάζατε βιβλία και επίσης εφημερίδες. Γίνεται κάτι ανάλογο σήμερα, με τη νέα γενιά;

Οπωσδήποτε κάποιοι νέοι παρακολουθούν με συνέπεια τα τεκταινόμενα στον κόσμο. Ωστόσο, στη σημερινή γενιά δεν είναι τόσο έντονο το ενδιαφέρον για τον κόσμο όσο ήταν στη δική μου γενιά, την τόσο πολιτικοποιημένη κατά τις δεκαετίες του 1970, 1980, 1990.

Ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου στη μάθηση της ιστορίας;

Θα μπορούσε να είναι τεράστιος. Τις περισσότερες φορές, όμως, δεν είναι. Καμιά φορά, ωστόσο, εάν ο δάσκαλος είναι εργατικός, δοσμένος και εμπνευσμένος, η Ιστορία γίνεται το αγαπημένο μάθημα των μαθητών του. Και δικαίως, γιατί τίποτε δεν είναι τόσο συναρπαστικό όσο η ιστορία.

Φοιτήσατε σε δημόσιο σχολείο. Πόσο σας βοήθησε αυτό το γεγονός;

Το γεγονός ότι φοίτησα στα απαιτητικά δημόσια σχολεία της εποχής με έκανε εργατική, πειθαρχημένη, στοχευμένη και, επομένως, μου έδωσε τις βάσεις για να γίνω ελεύθερη.

Μετά τις σπουδές ξεκινήσατε τη διδασκαλία της ιστορίας. Τι πρέπει να προσέξει ο εκπαιδευτικός για να διδάξει σωστά το μάθημα της ιστορίας;

Πρέπει να το αγαπά και να το πιστεύει. Να πιστεύει δηλαδή στην απαράμιλλη δύναμη της ιστορίας να δημιουργεί ανθρώπους στοχαστικούς, φιλομαθείς και υπεύθυνους.

Γιατί οι σημερινοί Έλληνες δεν γνωρίζουν καλά την ιστορία της χώρας μας;

Γιατί η ιστορία διδάσκεται, τις περισσότερες φορές, ανούσια, από ανθρώπους που δεν την αγαπούν και δεν τη γνωρίζουν. Και που ούτε μπαίνουν καν στον κόπο να τη μάθουν, ώστε να τη διδάξουν με νόημα και ουσία.

Όταν διδάσκετε, χρησιμοποιείτε τον χάρτη. Ποια είναι η βοήθειά του στην κατανόηση της διάλεξης;

Τεράστια. Χωρίς τον χάρτη δεν είναι δυνατόν να καταλάβει κανείς τους συσχετισμούς των πραγμάτων – σε μικρό και σε μεγάλο επίπεδο. 

Το γεγονός ότι φοίτησα στα απαιτητικά δημόσια σχολεία της εποχής με έκανε εργατική, πειθαρχημένη, στοχευμένη και, επομένως, μου έδωσε τις βάσεις για να γίνω ελεύθερη.

Γράφετε ότι η ιστορία πρέπει να σε εμπνέει και να σε ταξιδεύει. Για να συμβεί αυτό τι χρειάζεται να αλλάξει στο μάθημα της διδασκαλίας της ιστορίας, ώστε να γίνει πιο ελκυστικό;

Να γίνει συνδυαστικό και να απομακρυνθεί από τον ανόητο και άχρηστο τρόπο της αποστήθισης.

Διαβάζοντας το βιβλίο σας περιπλανήθηκα μαζί σας τόσο στην ελληνική ιστορία όσο και στην παγκόσμια. Είμαστε δεκτικοί στην ιστορική αφήγηση, όσο και στην ανάγνωση ιστορικών βιβλίων;

Ναι, η εμπειρία μου με έχει πείσει ότι ο εμείς οι Έλληνες ενδιαφερόμαστε θερμά για την ιστορία. Και ότι, με λίγη παρακίνηση, γινόμαστε φιλίστορες και φιλομαθείς.

Ποια ιστορικά βιβλία θα μας προτείνατε να διαβάσουμε;

Του John Petropulos Πολιτική και συγκρότηση κράτους στο ελληνικό βασίλειο (1833 -1843), από τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ, και του Κώστα Κωστή Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας, από τις εκδόσεις Πόλις.

Μόνο λίγα χιλιόμετρα
Ιστορίες για την Ιστορία
Μαρία Ευθυμίου, Μάκης Προβατάς
Πατάκης
283 σελ.
ISBN 978-960-16-7353-0
Τιμή: €13,30

http://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/8873-maria-efthimiou

Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης είναι συγγραφέας.