Μιχάλης Σιγανίδης, ο άγνωστος στο ευρύ κοινό «μουσικός των μουσικών»

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΒΟΣ*

• 

Στο «Who [’s] is Who [on]» του Σιγανίδη (φωτ.) ψηλαφεί κανείς την αγωνία ενός παιδιού να μετατρέψει το τραύμα σε θαύμα.

Αν ο Μιχάλης Σιγανίδης ήταν συγγραφέας, θα του ταίριαζε ο αγγλικός όρος «writer’s writer», δηλαδή συγγραφέας που εκτιμάται από τους ομότεχνούς του αλλά δεν είναι ευρέως γνωστός. Αναλογικά, ο Σιγανίδης είναι «μουσικός των μουσικών» στην κοινότητα της ελληνικής τζαζ και τραγουδοποιίας. Γι’ αυτό, όσοι τον παρακολουθούν θα πρέπει να νιώθουν διπλά ικανοποιημένοι από την εμφάνισή του στη Στέγη (12-14/10): όχι μόνο γιατί το «Who [’s] is Who [on]», ή αλλιώς «Χους εις χουν», ήταν μία από τις καλύτερες στιγμές του, αλλά και γιατί, επιτέλους, το έργο του καταλαμβάνει την κεντρική θέση που δικαιούται.

Κοιτάζοντας κατάματα το Κακό

του Σπύρου Κακουριώτη
Ο Μπεν Φέρεντς ήταν ο εισαγγελέας στη δίκη των ναζιστικών Einsatzgruppen, στη Νυρεμβέργη, το 1947, σε ηλικία μόλις 27 ετών. Τα τάγματα θανάτου των SS δολοφόνησαν πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους στα «ανατολικά εδάφη», μετά τη γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ. Από τους 3.000 δολοφόνους, δικάστηκαν 24 και οι δεκατέσσερις καταδικάστηκαν σε θάνατο δι’ απαγχονισμού.
Ο 98χρονος σήμερα αμερικανοεβραίος είχε πάρει μέρος στον πόλεμο, και μαζί με τα αμερικανικά στρατεύματα είχε βρεθεί από τους πρώτους στο Μπούχενβαλντ. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην Κατερίνα Οικονομάκου, στο inside story, αφηγείται ένα περιστατικό που συνέβη μόλις έφτασε στο στρατόπεδο: Τον πλησίασε ένας κρατούμενος που εργαζόταν στο γραφείο της διοίκησης και τον οδήγησε σε ένα σημείο κοντά στα ηλεκτροφόρα σύρματα: «Εκεί σκάψαμε και ξεθάψαμε ένα κουτί. Και μέσα στο κουτί υπήρχαν κάρτες με ονόματα και φωτογραφίες όλων των αξιωματικών που είχαν περάσει από το στρατόπεδο», λέει.

Λογοτεχνία και πολιτική στον Τζορτζ Όργουελ

Για τη μελέτη του Ζαν-Κλωντ Μισεά «Τζορτζ Όργουελ, ένας συντηρητικός αναρχικός – Σχετικά με το 1984» (μτφρ. Νίκος Ν. Μάλλιαρης, εκδ. Μάγμα).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Ο αυτοχαρακτηρισμός του Όργουελ ως ενός «συντηρητικού αναρχικού» (anarchist Tory), τον οποίο αξιοποιεί ο Γάλλος θεωρητικός Ζαν-Κλωντ Μισεά για να συνοψίσει τη σκέψη του σπουδαίου Άγγλου πεζογράφου και δοκιμιογράφου, μοιάζει εκ πρώτης όψεως αντιφατικός. Πώς γίνεται να είναι κανείς και συντηρητικός και αναρχικός; Άραγε συντηρητικός δεν είναι σε γενικές γραμμές αυτός που θέλει να διατηρήσει αλώβητο το παρελθόν και τις αξίες του, επιδιώκοντας έτσι το αντίθετο από ό,τι ένας αναρχικός, που αξιώνει την πλήρη ρήξη με το παρελθόν και την καθιέρωση νέων, πρωτοπόρων αξιών; Κι όμως, όπως δείχνει ο Μισεά, αυτή η έκφραση έστεκε και στέκει ακόμα. Έχει άλλωστε

Με τον Italo Calvino

Βλέπουμε τον Ίταλο Καλβίνο στο Ιταλικό Ινστιτούτο, το βράδυ της 20^ης Φεβρουαρίου. Του δείχνουμε το τεύχος όπου είχε φιλοξενηθεί ένα διήγημά του πριν δυο χρόνια. Για το «ΔΕΝΤΡΟ», παρευρίσκονται ο Σωτ. Παστάκας, ο Θοδ. Στεφανόπουλος και ο Κ. Μαυρουδής.
Αυτό που κρατάτε είναι το τεύχος 26 του ’82. Υπάρχει μέσα ένα διήγημά σας από τους “Δύσκολους έρωτες”.
Στο εξώφυλλο βλέπω το σκίτσο του Κορτάσαρ. Προχθές ήμουν στην κηδεία του, στο Παρίσι. Α, κι εδώ το δικό μου σκίτσο∙ χαίρομαι.
Σας φέραμε και δύο ακόμη δείγματα εκδοτικής δουλειάς του «Δ» με ιταλική λογοτεχνία. Ποίηση του Σερένι και του Πέννα.

Ο άγνωστος Ανδρέας Εμπειρίκος

ΕΥΗ ΜΑΛΛΙΑΡΟΥ

• 
  Λεωνίδας Εμπειρίκος, Σταύρος Πετσόπουλος και Γιώργης Γιατρομανωλάκης. Ο γιος, ο εκδότης και ο σταθερός επιμελητής του έργου του Ανδρέα Εμπειρίκου.

Το βιβλίο «Οι Κύκλοι του Ζωδιακού» του Ανδρέα Εμπειρίκου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αγρα.

To Νόημα (εκδόσεις Ρώμη) μπήκε στο 2ο χρόνο της ζωής του

To Νόημα (εκδόσεις Ρώμη) μπήκε στο 2ο χρόνο της ζωής του. Δοκίμιο, Γλώσσα, Μύθος, Ιστορία, Πολιτική, Ιδεολογία, Φιλοσοφία, Νεοελληνική λογοτεχνία, Ξένη λογοτεχνία σε πρωτότυπες μεταφράσεις ενώνονται αρμονικά σε έναν πυκνό τόμο αφιερωμένο στον Άνθρωπο.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Μέρος Πρώτο: Έρευνα-Δοκίμιο-Στοχασμός
Εμμανουήλ Αργυρίου
Η έννοια της «ὀρθότητος ὀνομάτων» και οι φιλοσοφικές

ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ, ΤΑΚΗ ΓΚΟΝΤΗ

Ο θυμός κακοφόρμησε
μεταλλάχθηκε σε άρρωστη λύπη.
Μικρός ήθελε να γίνει επανάσταση.

ΤΑΚΗΣ ΓΚΟΝΤΗΣ( Φλαμουριά Έδεσσας 1955): Παντομίμα, εκδ. Γαβριηλίδης 2015, σ.48.
.....................................................................................................................
Η ΠΑΝΤΟΜΙΜΑ του Τάκη Γκόντη
Η συνοδοιπορία μου με τον Τάκη Γκόντη έχει διανύσει πάνω από 40 χρόνια. Από τα γυμνασιακά χρόνια όταν ανακαλύπταμε την γοητεία της λογοτεχνίας και αρχίσαμε να σκαρώνουμε τα πρώτα μας ποιήματα, έως σήμερα οι πορείες μας ήταν άλλοτε παράλληλες και άλλοτε τεμνόμενες. Σήμερα βρισκόμαστε κάτω από την ίδια εκδοτική στέγη, αφού βγάλαμε εδώ τα τελευταία μας βιβλία.
Από το 2012 έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές. Αν κάνουμε μιαν οπισθοπορεία συναντούμε, εκτός της φρέσκιας ΠΑΝΤΟΜΙΜΑΣ, την ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΚΑΒΗΣ το 2014 και το ΚΟΛΙΜΠΡΙ το 2012. Πιο πίσω συναντούμε τη συλλογή ΟΡΑΜΑΤΩΝ ΣΚΙΕΣ του1993. Ο Τάκης Γκόντης όμως γράφει και πεζά. Το 1998 εκδίδει την συλλογή διηγημάτων Η ΑΛΛΗ ΕΚΔΟΧΗ, Μικρές καθημερινές

Για την "Ιδιωτική Αντωνυμία" , το νέο βιβλίο του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη

Με τον Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη, γνωρίστηκα μέσα από την μελέτη των λογοτεχνικών του έργων. Πολλά τα κοινά. Εκπαιδευτικός, συγγραφέας με κριτικό πνεύμα στα συλλογικά, αγάπη για την φύση και ιδιαίτερες ευαισθησίες για τον αδικημένο και τον περιθωριακό άνθρωπο. Με μια ανάγκη να ονειρεύεται καλύτερο κόσμο και μια κοινωνία λιγότερο άδικη και ταξική. Μας ένωσε η λογοτεχνία αλλά και ο αμοιβαίος σεβασμός στους κόπους μας, ακόμη και όταν αυτοί δεν είναι πνευματικοί μα υλικοί, όπως το λάδι που μου χαρίζει την επιβίωση. Τις προάλλες μου έλεγε ότι το νέο βιβλίο του, «Η Ιδιωτική μου Αντωνυμία», είναι έτοιμο και θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις «Κίχλη». Αυτό στάθηκε η αφορμή για την παρακάτω συζήτηση….

ΒΡΟΧΗ-ΟΜΗΡΟΣ ΠΕΛΛΑΣ

 Ήτανε μια λεπτή, λεπτότατη βροχή
-δεν ήτανε σταγόνες, μάλλον
κλωστές μεταξωτές που κρέμονται ανάερα διαφανείς
όσο να κάνουν ασαφή τα περιγράμματα
όσο να δίνουν στο τοπίο μιαν αβεβαιότητα.
[...]
Αν βγάλεις τούτη την παρένθεση
ήταν ωραία σήμερα η βροχή
έδινε στο τοπίο τόση ποίηση και τόση υποβολή.


Μαυροβούνι 17/12/1960

ΟΜΗΡΟΣ ΠΕΛΛΑΣ( 1921-1962): Ποιήματα, Έδεσσα 2012,σ.24-25. Εισαγωγή-Επιμέλεια Μάρκος Μέσκος.

"Ο Μαραγκός" του Κώστα Κουτρουμπάκη

 Αν η εντός μας πραγματικότητα είναι σημαντικότερη από την εξωτερική, αν η ανάμνηση είναι ουσιαστικότερη από το βίωμα γιατί είναι επαναλαμβανόμενη και για τούτο διαρκώς παρούσα, αν ο τύπος τελικά είναι σπουδαιότερος των ήλων, τότε και η μνήμη είναι αυτή που ορίζει και καθορίζει τη ζωή.
Με όχημα τη μνήμη, που τον διατρέχει και τον συνέχει, ο Μαραγκός αποπειράται να ψηλαφήσει το αποτύπωμα της σμίλης των εμπειριών στα μύχια, να χαρτογραφήσει περιοχές της έσω αβύσσου· να βρει εντέλει σημάδια ζωής.

έργο εξωφύλλου: Δημήτρης Παπαστάμος

ΜΑΡΚΟΣ ΜΕΣΚΟΣ

V
Του Σαγγαρίου οι μαχητές αποδεκατισμένοι μα πονηροί
φίλησαν το χέρι της καβουρομάνας Σαλονίκης κι από τότε
κάθε μέρα που ξυπνώ μια σπίνος είμαι μια κοράκι
έτσι μιλώ απ’ τη χαραυγή για το μπουκέτο εκείνο
στο μεθυσμένο το μυαλό του ασίκη Αβραάμ Μπεναρόγια!

ΜΑΡΚΟΣ ΜΕΣΚΟΣ: (Στον ίσκιο της γης, 1986)

Για την «Ιδιωτική Αντωνυμία», το νέο βιβλίο του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη

Συνέντευξη του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη στον Δημήτρη Μαγριπλή
Με τον Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη, γνωρίστηκα μέσα από την μελέτη των λογοτεχνικών του έργων. Πολλά τα κοινά. Εκπαιδευτικός, συγγραφέας με κριτικό πνεύμα στα συλλογικά, αγάπη για την φύση και ιδιαίτερες ευαισθησίες για τον αδικημένο και τον περιθωριακό άνθρωπο. Με μια ανάγκη να ονειρεύεται καλύτερο κόσμο και μια κοινωνία λιγότερο άδικη και ταξική. Μας ένωσε η λογοτεχνία αλλά και ο αμοιβαίος σεβασμός στους κόπους μας, ακόμη και όταν αυτοί δεν είναι πνευματικοί μα υλικοί, όπως το λάδι που μου χαρίζει την επιβίωση. Τις  προάλλες μου έλεγε ότι το νέο βιβλίο του, «Η Ιδιωτική μου Αντωνυμία», είναι έτοιμο και θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις «Κίχλη». Αυτό στάθηκε η αφορμή για την παρακάτω συζήτηση…. 
1. Εκπαιδευτικός ή συγγραφέας, Παναγιώτη;

ΜΕ ΕΚΤΕΝΕΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΜΑΡΚΟ ΜΕΣΚΟ

Tυπώθηκε και  βρίσκεται στη διάθεση των αναγνωστών του, το νέο διπλό (17/ 18) τεύχος του περιοδικού «Το Κοράλλι». Στο αφιέρωμα, που περιλαμβάνει ανέκδοτα ποιήματα του Μάρκου Μέσκου και μια αξιοπρόσεκτη συζήτησή του με την Δήμητρα Μήττα, γράφουν η Διώνη Δημητριάδου, η Κατερίνα Κούσουλα, η Χρυσούλα Σπυρέλη, η Σταυρούλα Τσούπρου, η Μαρία Πολίτου, η Έλενα Πολυγένη, ο Δημήτρης Καραμβάλης, ο Μιχάλης Πάτσης, ο Κώστας Ριζάκης και ο Κώστας Χατζηαντωνίου.
Το τεύχος συμπεριλαμβάνει, όπως πάντα, αξιοσημείωτες συνεργασίες: μεταφράσεις, πρωτότυπη ύλη σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών και σημαντικά κριτικά κείμενα για βιβλία και συγγραφείς που ξεχωρίζουν:

ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ-Βασίλης Παπάς, «Chiaroscuro»

 ΜΙΚΡΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ, κομμάτια από τη ζωή απλών ανθρώπων και επώδυνα οικογενειακά βιώματα αποτελούν το βασικό υλικό των αφηγηματικών ποιημάτων που περιλαμβάνονται στη συλλογή του Βασίλη Παπά. Έχοντας αυτά ως οδηγό, μια πόλη αποπειράται να διασχίσει ξανά έναν τραυματικό αιώνα μέσα στη διάχυτη καφκική ατμόσφαιρα που την περιέβαλλε τότε. Ένα chiaroscuro φιλτράρει την ιστορία· κάποια γεγονότα μένουν στη φωτεινή πλευρά της, ενώ η σκιά τους οδηγεί μοιραία κάποια άλλα στο σκοτεινό της φόντο και στον αφανισμό.

Ζωγράφος-Στέλλα Δούμου

Με της ζωγραφικής τα σύνεργα
–σα να λέμε μ’ ένα καλάμι ψαρέματος–
βγήκε ν’ αγκιστρώσει το θολωμένο τοπίο
και να το σύρει στον καμβά.
Να εμβολίσει μέσα του
κι ένα Εγώ καμώνοντας πως δεν.
Και με ταχύτητα μιας μπόρας
κρέμασε τον ουρανό ανάποδα
μικρά κέρματα για αντίβαρο
και τη σκιά ενός ανθρώπου
που διώχνει το αύριο απ’ τους ώμους.
Από τη θάλασσα ξερίζωσε
ένα μπλε που δεν το είχε ξαναδεί.
Το αραίωσε κρεμώντας στο πινέλο
δολώματα πουλιών.
Μα η θάλασσα επέμενε να σκουραίνει κι άλλο
ώσπου μαύρισε.
Συγχύστηκε…
Η ζωγραφιά εκτυλίχθηκε ανέντιμη.

Τι τον σκλήρυνε τόσο να χαλάσει τη θάλασσα;

  σελ. 18 ΧΑΜΗΛΕΣ ΟΚΤΑΒΕΣ, εκδ. Φαρφουλάς, 2013

Ποιητικές φωνές με βάρος και προοπτική

Συντάκτης: 

Πέτρος Γκολίτσης

Η Τασούλα Επτακοίλη (Σάμος, 1968), κλασική φιλόλογος και δημοσιογράφος, μας παραδίδει την ποιητική συλλογή «Η γυναίκα στο ασανσέρ».

Τασούλα Επτακοίλη «Η γυναίκα στο ασανσέρ» Καστανιώτηs, 2018 Σελ. 50 |

Μάνος Ελευθερίου: «Κάτι πολύ σπουδαίο θα βγει από αυτή την ταπείνωση και την τιμωρία»

Συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη //

Τραγούδησε «Τα λόγια και τα χρόνια τα χαμένα». Έγραψε «Τα τραγούδια του αγώνα», τον «Άγιο Φεβρουάριο», τραγούδια αμέτρητα που κι αυτός ο ίδιος σήμερα τ’ αγνοεί. Συνεχίζει να υπογράφει ένα ήδη τελειωμένο τραγούδι μια ζωή «Του κάτω κόσμου τα πουλιά και τα παγόνια». Έκανε στίχο προ πολλού αυτό που σήμερα ο καθένας μας ζει «Ποιος τη ζωή μου ποιος την κυνηγά». Ο ποιητής Μάνος Ελευθερίου, πενήντα χρόνια Τραγούδι.  Και συνεχίζει να γράφει, επιμένοντας «Το μέλλον θα ‘ρθει». Περισσότερα, σε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο» με τον τίτλο «Τα λόγια και τα χρόνια» [1963-2013, Τα τραγούδια], που είναι ποίηση και τραγούδι κι η ιστορία του τόπου μαζί. Για αυτά τα χρόνια και για τα τραγούδια, τα χαμένα και τα κερδισμένα μάς μίλησε πρόσφατα ο ίδιος ο ποιητής.

Προς τιμήν του «Νίκου Εγγονόπουλου»

Η Υπερρεαλιστική Ομάδα Θεσσαλονίκης σας προσκαλεί να συνθέσετε ποιήματα, να ζωγραφίσετε και να δημιουργήσετε εν γένει, με αφορμή τον σπουδαίο Έλληνα υπερρεαλιστική ποιητή και εικαστικό, Νίκο Εγγονόπουλο.

Παρακαλούμε να μας στείλετε τα πνευματικά σας δημιουργήματα μέχρι την Κυριακή, 21/10 προκειμένου να δημοσιευτούν την εβδομάδα «Νίκος Εγγονόπουλος» (22/10-31/10).

ΥΓ. Δεν αναγνωρίζουμε καλή και κακή ποίηση, υψηλής ή χαμηλής σπουδαιότητας ζωγραφική, δυνατή και αδύναμη συγγραφή. Τασσόμαστε αποφασιστικά υπέρ της ελευθερίας έκφρασης και της αναγκαιότητας αυτής. «Καθαρή» έκφραση και «ορθόδοξες» περγαμηνές υπάρχουν μόνο σε βρώμικα μυαλά.

Χωρίς φόβο και πάθος αφεθείτε στον πειραματισμό και τον πλούτο του κόσμου των αισθήσεων σας!

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων
Με εκτίμηση,
Υπερρεαλιστική Ομάδα Θεσσαλονίκης
https://www.facebook.com/%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CF%81%CE%B5%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%9F%CE%BC%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82-1664404136990093/