5.1.20

Χοσέ Ελγκαρέστα (Jose Elgarresta): Ένας Ισπανός ποιητής της γενιάς του ‘70

(Εισαγωγικό μότο)

Με κοίταξε
Και ένιωσα
Σα να με κοίταξε
Ένα όμορφο πουλί
Πριν συνεχίσει το πέταγμά του.


I

Γιατί δεν ξέρω τι είσαι εντός μου
Γράφω ετούτες τις γραμμές.
Δεν σε γνωρίζω, κι εγώ δεν ξέρω τον εαυτό μου.
Όπως σ’ ένα καλειδοσκόπιο
Μαζεύεται το πρόσωπό σου κι αποσυντίθεται
Γύρω απ’ το στήθος μου,
Σαν ένα παζλ εφήμερο
Η εικόνα σου με περιβάλλει.
Το πράσινο φεγγάρι σου
Σε παίρνει πίσω απ’ το βουνό
Και δεν μπορώ ν’ αγγίξω
Την παραμικρή ριπή του ανέμου.
Γυμνή σε φαντασιώνομαι,
Και τότε πάνω σου
Το αίμα μου σταματά και συγκεντρώνεται
Σαν το θαλασσινό νερό στο κοχύλι
Που ξυπνάει το Θεό από τον λήθαργό του.
Στην ακίνητη λευκότητά σου
Πέφτουν τα χείλη μου
Σαν μια βροχή ανυπόμονη και λυπημένη,
Χωρίς ούτε ένα ράγισμα,
Χωρίς παράπονο,
Σβήνω στο σώμα σου.
Θέλω να σ’ αγαπώ και υποφέρω,
Είσαι μέσα μου
Και δεν ξέρω που βρίσκεσαι.
Αγάπη μου! Πώς σε περιμένω!




XI

Εδώ στέκομαι κοιτάζοντας τον ήλιο.
Ωσότου να συναντηθούμε πάλι…
Και η σιωπή πέφτει πυκνή
Καλύπτοντάς μου την καρδιά.
Αχ! Πόσο βρισκόμαστε μακριά
Κι ωστόσο
Πόσο κοντά!
Όπως το πλοίο και ο γλάρος
Μες στην ομίχλη χαιρετούν το ένα τ΄ άλλο,
Όπως η θάλασσα κι η λέξη,
Όπως τ’ αστέρι και το κερί.
Στέκομαι εδώ να σε κοιτάζω
Και μάλλον εκοιμήθηκες
Ενώ ονειρεύομαι ότι είσαι ξύπνια.
Στον μαυροπίνακα του ουρανού
Σωρεύονται λίγα σύννεφα,
Άλλα σκορπίζει ο άνεμος,
Άλλα τη νύχτα περιμένουν
Για να σταθεροποιηθούν.



XII

Είμαι μονάχος σήμερα,
Το ξέρω,
Εκείνη ήτανε μονάχη τότε …
Ο ήλιος είναι φωτεινός και κρύος
Σαν τη ματιά ενός παιδιού,
Είμαι καλά,
Το ξέρω,
Αλλά …
Σβήνει το χαμόγελο στα χείλη μου,
Είμαι πληγωμένος μα δεν εγκαταλείπω τον εαυτό μου.
Θα την δω ξανά;
Θα την δω;
Απαλά με διαπερνά ο ουρανός
Σαν μια γαλάζια ένεση
Στις φλέβες της ψυχής.
Η καρδιά μου
Μέθυσε από πόνο
Και τρελαίνεται.
Μια μέρα σαν αυτή
Χάιδεψε το λαιμό του πελαργού,
Το σφριγηλό, το φλογερό του σώμα.
Μια μέρα σαν αυτή …
Αλλά τι σημασία έχει;
Εκείνη είναι καλά κι εγώ είμαι καλά,
Θα είναι ευτυχισμένη κι εγώ πρέπει να χαίρομαι
Όταν άλλα χέρια
Τ’ ανήσυχό της μέτωπο αυλακώνουν,
Όταν άλλα χείλη
Μουρμουρίζουν το όνομά της
Εκεί όπου κι εγώ φωλιάζω …
Καλό είναι αυτό αλλ’ όμως
Κι εγώ δεν παραιτούμαι
Γιατί εκείνη κάποτε υπέφερε για μένα
Κι εγώ γι’ αυτήν.



XVI

Για σε,
Γυναίκα,
Ο παλμός των πουλιών
Δεν έχει μυστικά.
Βορράς και νότος
Ενώνονται στο αίμα σου.
Αν το καλοσκεφτείς
Το πνεύμα μου μεθάει
Μ’ αρώματα άγρια
Και καλεί εκείνους
Που επίσης σ’ αγαπούσαν.
Αυτό το δειλινό δεν θέλω να ‘μαι μόνος
Μα ούτε καν μαζί σου!
Ο ουρανός καλύπτεται αργά
Με πορτοκαλανθούς και με κανέλα,
Αυξάνει η σιωπή και ο αγέρας
Μαζεύεται ψηλά.
Αυτό το δειλινό δεν θέλω να ‘μαι μόνος …
Θέλω να είμαι άνεμος στον άνεμο,
Σαν ουρανό στα μάτια να με νοιώθεις
Και να μη μου φύγεις.

[Μεταφραστική Δοκιμή: 1988]



Σύντομο σημείωμα για τον ποιητή και την ποιητική του συλλογή:

Ο Χοσέ Ελγκαρέστα (Μαδρίτη, 1945), ποιητής, πεζογράφος και δοκιμιογράφος,  πρωτο-εμφανίστηκε στη σύγχρονη Ισπανική λογοτεχνία το 1977, με την έκδοση της πρώτης του ποιητικής συλλογής “Monologos”. Έκτοτε και μέχρι σήμερα, όπως πληροφορούμαστε από το διαδίκτυο, έχουν εκδοθεί πάνω από 20 ποιητικές του συλλογές, κάποιες εκ των οποίων εκδόθηκαν είτε στην Αργεντινή είτε σε δίγλωσση έκδοση στις ΗΠΑ. Το 1993 τιμήθηκε με το βραβείο “Europa” στην Πίζα της Ιταλίας, ενώ το 2011 του απονεμήθηκε το βραβείο της Ένωσης Εκδοτών Ποίησης της Ισπανίας για την συλλογή του “Escritos de la zona oscura” («Γραφές της σκοτεινής ζώνης»).
Αν και ιδιαίτερα γνωστός στην Ισπανία, ως εκπρόσωπος της τρίτης μεταπολεμικής ποιητικής γενιάς στη χώρα αυτή, ο Χοσέ Ελγκαρέστα έχει παραμείνει, εξ όσων γνωρίζω, άγνωστος στη χώρα μας.
Ήταν εντελώς τυχαίο το γεγονός ότι, από πλευράς μου, χωρίς ποτέ να τον γνωρίσω προσωπικά, έτυχε να επικοινωνήσω μαζί του το 1987-88 (με κάποια αφορμή που μου διαφεύγει, μετά από κάπου 30 χρόνια), και να ανταλλάξουμε ταχυδρομικά τις ποιητικές μας συλλογές εκείνης της εποχής. Έτσι έφτασε στα χέρια μου η 5η ποιητική συλλογή του, La peligrosa ternura” (Η επικίνδυνη τρυφερότητα) (Ed.  Guadernos del SurMalaga, 1987, σσ. 42), με μια ιδιαιτέρως θερμή αφιέρωση: «Στον Παύλο Πέζαρο, αυτά τα ποιήματα, με όλη την απόσταση και τον χρόνο του έρωτα, δηλαδή, δίχως απόσταση & δίχως χρόνο, με την αγάπη μου». Ως ανταπόδοση, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι εκτίμησα ιδιαιτέρως τα απλά (για τα μάλλον περιορισμένα ισπανικά μου) αλλά εξόχως ερωτικά ποιήματα με τις συνδηλώσεις τους που περιέχονται στη συλλογή, υποσχέθηκα στον εαυτό μου να επιχειρήσω τη μετάφρασή τους στα ελληνικά και να του τα στείλω ως έκπληξη, ει δυνατόν δημοσιευμένα σε κάποιο ελληνικό έντυπο.
Δυστυχώς, η εις εαυτόν υπόσχεσή μου ουδέποτε πραγματοποιήθηκε. Με το πέρασμα του χρόνου, η επικοινωνία μου με τον Ισπανό ποιητή διακόπηκε, ενώ η ποιητική του συλλογή έμεινε στη βιβλιοθήκη μου, μάλλον ξεχασμένη, στοιβαγμένη ανάμεσα σε πλήθος ξενόγλωσσων βιβλίων της εποχής.
Μόλις πρόσφατα, τακτοποιώντας τα παλιά μου βιβλία, βρέθηκα και πάλι με την εν λόγω συλλογή στα χέρια. Με το ξεφύλλισμά της, μάλιστα, έκπληκτος διαπίστωσα ότι ανάμεσα στις σελίδες της είχα αφήσει από το 1988 τα ιδιόχειρα χειρόγραφά μου με τις μεταφράσεις που είχα τότε αρχίσει να επιχειρώ.
Σημειώνεται ότι η συλλογή “Η επικίνδυνη τρυφερότητα” του Jose Elgarresta περιέχει συνολικά 24 ποιήματα αριθμημένα με λατινικούς χαρακτήρες. Εξ αυτών τα 4+1 ποιήματα που παρατίθενται εδώ, δεν είναι παρά οι μεταφραστικές μου δοκιμές εκείνης της εποχής, στις οποίες δεν χρειάστηκε να επιφέρω παρά ελάχιστες διορθώσεις.

Δεν υπάρχουν σχόλια: