Tα παιδιά της προσχολικής ηλικίας έχουν ως προς την ανάγνωση μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πορεία. Από την προφορικότητα περνούν στη «μαγική» εγγραμματοσύνη (πρώτος σταθμός στον πολιτισμό του ανθρώπου) και μάλιστα, πριν ολοκληρωθεί το πέρασμα, πολλές φορές υπάρχει μία μίμησή του: τα παιδιά κρατώντας
τα αγαπημένα τους βιβλία προσποιούνται ότι τα «διαβάζουν»: γυρνούν τις σελίδες στο σωστό σημείο, έχουν ύφος ανθρώπου που διαβάζει. Μερικές φορές μάλιστα το κάνουν τόσο αποτελεσματικά ώστε κάποιοι ενήλικες ξεγελιούνται. Είναι ίσως η πρώτη στιγμή που τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι η ανάγνωση είναι δύναμη. Δύναμη για να γοητεύσεις, να είσαι ισχυρός, να πείσεις, «να είσαι σαν τους μεγάλους».
Στη συνέχεια -και αναλόγως των συνθηκών: οικογένεια, ευρύτερο περιβάλλον, σχολείο, ύπαρξη ή όχι βιβλιοθηκών στην οικογένεια, το σχολείο, την πόλη…- τα παιδιά περνούν:
- από τη σχεδόν μηχανική ανάγνωση στην ανάγνωση για ευχαρίστηση,
- από την ανάγνωση για το σχολείο στην ανάγνωση για τον εαυτό,
- από την ανάγνωση επίτευγμα στην ανάγνωση-απόλαυση.
Σκηνή 1η
Εδώ και κάποιες μέρες ένας μικρανιψιός μου, μου έστειλε φωτογραφία του μικρού του γιου (κάτω από 3) σε ένα super market να χαζεύει βιβλία, ναι βιβλία σε ένα ράφι, στο ύψος του, δηλαδή εκατοστά πάνω από το έδαφος. Είναι βυθισμένος στο ψάξιμο. Ανοίγει τα βιβλία και κοιτάει με αφοσίωση. Πίσω από την εικόνα υπάρχουν οι εξής προϋποθέσεις:
- Κάποιος έχει πάει το παιδί σε βιβλιοπωλεία παραπάνω από μία φορά.
- Το παιδί έχει ξαναπιάσει βιβλία και ξέρει τι κάνουμε μ’ αυτά: ο μικρός Γιώργος ξέρει τι κάνουμε σε τέτοιο περιβάλλον: διαλέγουμε βιβλία, τα ξεφυλλίζουμε, τα «διαβάζουμε».
Σκηνή 2η
Η εξάχρονη Ιλάνα, μαθήτρια ενός εξαιρετικού δημόσιου σχολείου στη Νέα Υόρκη, προσπαθεί να με εντυπωσιάσει με τα διαβάσματά της: «διαβάζω τόσο μεγάλα βιβλία» και δείχνει το πάχος του βιβλίου με τα μικρά της χεράκια. «Στο σχολείο έχουμε ένα reading tree με φύλλα και κλαδιά και όποιος διαβάζει μπαίνει το όνομά του σε ένα φύλλο, και εάν έχει διαβάσει πολλά, μπαίνει σε ένα κλαδάκι».
Πίσω από την αφήγηση του μικρού κοριτσιού υπάρχουν οι εξής προϋποθέσεις:
- Η Ιλάνα ξέρει πολύ καλά ότι το διάβασμα είναι σημαντικό.
- Ξέρει ακόμη ότι οι φίλες της γιαγιάς της θα εντυπωσιαστούν από τις δεξιότητές της και τις χρησιμοποιεί πολύ συνειδητά.
Οι δύο σύμμαχοι στην κατασκευή αναγνωστών είναι η οικογένεια (σκηνή 1η) και το σχολείο (σκηνή 2η). Η ομαλή και αγαθή τους συνεργασία και συνέργεια μπορούν να φέρουν εξαιρετικά σημαντικά αποτελέσματα. Στη συγκρότηση της αναγνωστικής ιστορίας του κάθε παιδιού θα βρούμε διάφορους πρωταγωνιστές: γονείς, δασκάλους, θείες και θείους, τους πρώτους έρωτες, συμμαθητές και συμμαθήτριες. Ένας κόσμος πολύχρωμος, σύνθετος και ευεργετικός.
Χρόνια τώρα οι μελετητές της λογοτεχνικής ανάγνωσης μας έχουν δείξει ότι η ενασχόληση με τη λογοτεχνία είναι «μαθημένη συμπεριφορά» και όχι έμφυτη η κοινωνικά κληρονομημένη ικανότητα που φέρνουν τα παιδιά από το σπίτι τους και μόνον. Ως τέτοια, εξελίσσεται, αναπτύσσεται και καλλιεργείται. Αυτό είναι η μόνη μας ελπίδα: η ενασχόληση, η καλλιέργεια, η ανάπτυξη. Όπως όλες οι καλές συνήθειες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου