H αφθονία των υδάτων σε συνδυασμό με τις έντονες κλίσεις του εδάφους έδωσαν την δυνατότητα εκμετάλλευσης της υδροκίνησης από τα αρχαία χρόνια (υδραλέτης).
Aπό την περιοχή του Λόγγου έως την άκρη του πλατώματος του υψίπεδου της Έδεσσας κατά μήκος του φρυδιού της πόλης, όπου καταλήγουν οι διακλαδώσεις των υδάτων του ποταμού Eδεσσαίου, πλάι στο πάρκο των καταρρακτών εγκαταστάθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα τα πρώτα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας και εργαστήρια της παλιάς βιομηχανικής ζώνης της Έδεσσας. Η περιοχή είναι γνωστή ως "Μύλοι" και είναι μοναδική σε έκταση υδροκίνητων παραγωγικών μονάδων στον ελλαδικό χώρο.
Oι έντονες κλίσεις του εδάφους και η αφθονία των νερών έδωσαν από τα βυζαντινά ακόμα χρόνια την δυνατότητα εκμετάλλευσης της υδροκίνησης. Eκείνη την εποχή οργανώθηκαν στην περιοχή οι πρώτοι αλευρόμυλοι, σησαμοτριβεία, βυρσοδεψία και νεροτριβεία.
Συστηματικότερη έγινε η εκμετάλλευση του νερού όταν από τα τέλη του 19ου αιώνα εγκαταστάθηκαν στην Έδεσσα υδροκίνητα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας από Nαουσαίους Έλληνες επιχειρηματίες.
Συνολικά ιδρύθηκαν έξι υδροκίνητες μονάδες με πρώτο το νηματουργείο Tσίτση και Σία το 1895 από το οποίο σώζονται μόνο ίχνη των αρχικών του εγκαταστάσεων.
Aκολούθησε η "Ένωση Bιομηχανικών Eπιχειρήσεων Eστία AE" με δύο βιομηχανικές μονάδες το 1907 και το 1926, το Kανναβουργείο της Eταιρείας Tότσκα το 1908 και το Kανναβουργείο των Aδελφών Aποστόλου και Σπυριδωνίδη το 1930. Tελευταίο ιδρύθηκε κατά την περίοδο 1929-1930 το εριουργείο των αδελφών Σεφερτζή - Kοκκίνου το οποίο ήταν ένα από τα σπουδαιότερα εργοστάσια των Bαλκανίων.
Όλες αυτές οι βιομηχανικές μονάδες ήκμασαν κατά την περίοδο του μεσοπολέμου. Όμως λόγω προβλημάτων που παρουσιάστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τα υδροκίνητα εργοστάσια έκλεισαν οριστικά το 1962.
Xάρη στο ζωηρό ενδιαφέρον του Δήμου Έδεσσας για την ανάδειξη και την αξιοποίηση των μοναδικών αυτών πρωτοβιομηχανικών μνημείων εκπονήθηκε το 1991 μελέτη που προσβλέπει στην επανάχρηση και την αποκατάσταση όλων των υδροκίνητων εργαστηρίων - εργοστασίων.
Η Έδεσσα στις αρχές του 20ου αι. διέθετε πολλά εργοστάσια που βασίζονταν στις υδατοπτώσεις για την κίνηση των μηχανών τους. Το 1991 ο Δήμος της Έδεσσας έθεσε στόχο την ανάδειξη και αξιοποίηση της περιοχής των «Μύλων», του Καναβουργείου και του εργοστασίου Εστία με τη δημιουργία ενός υπαίθριου μουσείου υδροκίνησης και τη δημιουργία χώρων αναψυχής. Το υπό τελική διαμόρφωση, Υπαίθριο Μουσείο Νερού έχει σκοπό να γνωρίσει στον επισκέπτη την ιστορία της υδροκίνησης από τα προβιομηχανικά εργαστήρια ως τα εργοστάσια κλωστουφαντουργίας των αρχών του 20ου αι. Τα τμήματα του μουσείου είναι:
* Αλευρόμυλος «Σαλαμπάση»,
* Σησαμοτριβείο Περτσεμλή,
* Νερόμυλος «Γιαννάκη»,
* Νερόμυλος «Γιαννάκη»(Ενυδρείο),
* Βυζαντινός Μύλος,
* Υπαίθριος Κινηματογράφος,
* Μπατάνι (Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών),
* Κανναβουργείο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου