Βιβλία γνώσεων υψηλής αισθητικής

της Μαρίζας Ντεκάστρο

Ένας πάνινος αρκούδος, παλιό παιχνίδι πεταμένο στα σκουπίδια, ψάχνει το σπίτι του. Αλλά ποιο σπίτι; Του παιδιού στο οποίο κρατούσε συντροφιά, ή μήπως το σπίτι όπου ζουν όλα τα παλιά παιχνίδια; Ο ενημερωμένος αναγνώστης καταλαβαίνει ότι το σπίτι του αρκούδου είναι το Μουσείο των Παιχνιδιών, το νέο απόκτημα του Μουσείου Μπενάκη που στεγάζει τη μοναδική συλλογή παιχνιδιών της Μαρίας Αργυριάδη (H οποία δυστυχώς «έφυγε» πριν λίγες μέρες πολύ μακριά από τα αγαπημένα της παιχνίδια). Στο Ένας αρκούδος μια φορά (εκδ. Πατάκη- Μουσείο Μπενάκη) η Ελένη Γερουλάνου συνεχίζει τις διαδρομές της στα μουσεία, που τα γνωρίζει πολύ καλά! και προτείνει στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας ένα διαφορετικό τρόπο κάθε φορά για να πλησιάσουν τα εκθέματα. Στον Αρκούδο… μας συστήνει μ’ ένα παραμύθι, με μια on the road θα λέγαμε περιπλάνηση, τα παλιά παιχνίδια μέχρι να φτάσει το ταλαιπωρημένο παιχνίδι στο σπίτι του μετά από πολλές στάσεις και συναντήσεις.

Μνημονικά ταξίδια

Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης

Η ιδιωτική μου αντωνυμία
Μικρά πεζά. Εκδόσεις Κίχλη
σελ. 176, τιμή 12,80 ευρώ
Πέντε βιβλία αντιπροσωπεύουν την πεζογραφία του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη: το αφήγημα Τρεις μνήμες και δύο ζωές (2005), η νουβέλα Καλά μόνο να βρεις (2006), τα μυθιστορήματα Το παραμύθι του ύπνου (2008) και Αστοχία υλικού (2010) και η συλλογή διηγημάτων Ζώνη πυρός (2014). Το βλέμμα του συγγραφέα θα στραφεί ευθύς εξαρχής στις καχεξίες της ελληνικής κοινωνίας: στις παρατεταμένες αυταπάτες της για απαστράπτουσα καριέρα και ευημερία, στη λατρεία της για τη μικροεξουσία, καθώς και στην αδυναμία της να συνειδητοποιήσει τα πάθη του παρελθόντος, πρόσφατου και απώτερου. Και δεν είναι μόνον αυτά, αλλά και η πολιτικολογία και ο πολιτικαντισμός, το δημοσιοϋπαλληλίκι, οι εθνικές και οι φυλετικές βεβαιότητες ή η αρχαιομανία.

Νέοι δημιουργοί: Βίκυ Τσελεπίδου

Σαν πλάνο παλιάς ελληνικής ταινίας, που ανοίγει ασπρόμαυρο στην οδό Φιλελλήνων, σε πολυκατοικίες που οικοδομήθηκαν από αντιπαροχή. Ο φακός στρέφεται στους ανθρώπους που συνθέτουν τον μικρόκοσμο της γειτονιάς, ανθρώπους «μονήρους βιοτής». Κύριο ρόλο θα έχει ο Ζαφείρης, συνταξιούχος της ΔΕΗ στα πενήντα κάτι του. Γηροκόμησε την κατάκοιτη μάνα του κι έμεινε ανύπαντρος. Με το κομπόδεμά του, όσα του έμειναν από το φέσι στο χρηματιστήριο, θρησκευόμενος, περιποιητικός, έχει υπό την προστασία του τις ανήμπορες γυναίκες της γειτονιάς. Τη Δόμνα, συνταξιούχο υπάλληλο σε ζαχαροπλαστείο, που παρακολουθεί στην τηλεόραση το θρίλερ των capital controls και τη βίαιη απομάκρυνση από τα λεφτουδάκια της στην τράπεζα, μαζεμένα για

Ρωμαϊκή κατάκτηση, μια ελληνική ιστορία

του Σπύρου Κακουριώτη

Τι γνωρίζει ο μέσος ενημερωμένος έλληνας αναγνώστης για την αρχαία Ελλάδα; Στην καλύτερη των περιπτώσεων, μια αρκετά γραμμική αφήγηση, που από τη μινωική Κρήτη και τον κυκλαδικό πολιτισμό περνά στα μυκηναϊκά βασίλεια, έπειτα από ένα άλμα κάποιων «σκοτεινών αιώνων» φτάνει στην αρχαϊκή Αθήνα και μετά στον «χρυσούν αιώνα» της δημοκρατικής πόλεως, που καταλύεται με τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Έπειτα από ένα ακόμη άλμα κάποιων αιώνων, το νήμα ξαναπιάνει ο Μέγας Αλέξανδρος, άντε και τα ελληνιστικά βασίλεια. Εδώ τελειώνει χονδρικώς η γνωριμία με την ελληνική αρχαιότητα.

Η αγαπημένη Saloniko και ο πολυσήμαντος Αβραάμ

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου //

«Ο θείος Αβραάμ μένει πάντα εδώ» μυθιστόρημα, Έλενα Χουζούρη, εκδόσεις Πατάκη

Τι δεν ξέρουμε, τελικά, σ’ αυτή την ίδια μας τη χώρα που θα έπρεπε να ξέρουμε; Ποιος έχει δίκιο; Από τι είμαστε φτιαγμένοι;  Τι εξακολουθεί επιτέλους να μας στοιχειώνει;
Τα ερωτήματα της Αλίζα, ηρωίδας του μυθιστορήματος της Έλενας Χουζούρη, μπορεί να αποτελούν την αφορμή για την προσωπική της πορεία προς τη γνώση και την αυτογνωσία, έτσι όπως η μυθοπλασία την κατευθύνει στην πλοκή της  ιστορίας, ταυτόχρονα, όμως, οδηγούν σε επώδυνες (στη γενίκευσή τους) διαπιστώσεις για αυτά που μας στοιχειώνουν, όχι μόνον στον μικρόκοσμό μας αλλά

Βιωματική διδασκαλία...

Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης

Στην Ουρανία Λ.

Ήταν ωραία εκείνη η Τρίτη του Φλεβάρη, με το μαλακό χιόνι να σκεπάζει τα σημάδια των προηγούμενων ημερών από τους δρόμους, τα πεζοδρόμια και τις πλατείες της πόλης, μια απόκοσμη σιγή να απλώνεται απ’ άκρη σε άκρη σαν τις πρώτες στιγμές γαλήνης μετά από θεομηνία και τις μυγδαλιές των πεζοδρομίων να υπόσχονται τον ερχομό της άνοιξης. Το Παρθεναγωγείον Φλωρίνης διατεταγμένο κατά στίχους των τριών σειρών διέσχιζε την ενάτη πρωινή την κεντρική οδό της πόλεως με τις περισσότερες μαθήτριες να ’χουν στο μυαλό τους έναν αδελφό, έναν πατέρα ή έναν

7η Σκυταλοδρομία Λόγου: Μάκης Τσίτας – Χριστόφορος Χαραλαμπάκης στο Δημαρχιακό Μέγαρο της Αθήνας, Τρίτη 18/12

Η διοργάνωση «Αθήνα 2018 – Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» του Δήμου Αθηναίων προσκαλεί το αναγνωστικό κοινό στην 7η Σκυταλοδρομία Λόγου, την Τρίτη 18 Δεκεμβρίου και ώρα 19:00, στο Δημαρχιακό Μέγαρο της Αθήνας (αίθουσα Τελετών), όπου ο συγγραφέας Μάκης Τσίτας, ως εκπρόσωπος της Παιδικής Λογοτεχνίας, θα παραδώσει τη σκυτάλη στον ομότιμο καθηγητή Γλωσσολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Χριστόφορο Χαραλαμπάκη, ως εκπρόσωπο της Γλωσσολογίας-Λεξικογραφίας. Τα βιβλία αναφοράς των δύο σκυταλοδρόμων είναι τα Και βγάζω το καπέλο μου... (Εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη, 2018) και Ο αδέσποτος Κώστας (Εκδόσεις Ψυχογιός, 2014) του Μάκη Τσίτα και το Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Εθνικό Τυπογραφείο, Αθήνα, 2014) του Χριστόφορου Χαραλαμπάκη, για το οποίο τιμήθηκε το 2015 από την Εταιρεία Συγγραφέων με το Βραβείο Πολιτισμού Δαίδαλος, για την

Το πνεύμα των Χριστουγέννων

Γράφει η Αγγελική Λάλου //

Το κλασικό έργο του Charles Dickens «Μια Χριστουγεννιάτικη ιστορία» κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κουκούτσι και αναδεικνύει το μήνυμα των εορτών με τον καλύτερο τρόπο.

Σε σκούρο πράσινο χρώμα και χρυσές και λευκές λεπτομέρειες, ήδη από το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο, αυτή η προσεγμένη νέα έκδοση του κλασικού αριστουργήματος του βικτωριανού συγγραφέα Charles Dickens αιχμαλωτίζει το βλέμμα. Όμως η αληθινή αναγνωστική τέρψη ξεκινάει στις μέσα σελίδες του βιβλίου. Ο καίριος και ουσιώδης πρόλογος από τον επίκουρο καθηγητή αγγλικής γλώσσας και φιλολογίας Νίκο Παναγόπουλο μάς εισάγει στην εποχή του συγγραφέα, αναλύει τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες υπό τις οποίες γράφτηκε το έργο και βοηθάει σημαντικά

Σαν ιπποπόταμος της λεωφόρου ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΛΛΑΣ

1
Καιρός να παραδώσω την κατάθεση μου

Όπως όταν ακούγεται από μακριά βροντή ή πυροβολισμός εφόδου
και διαλύεται η παρέλαση σαν φίδι με φολιδωτήν ουρά στο ρίγος
του μεσημεριού
άδειασε τότε η πολιτεία κ’ έμεινε η κεντρική πλατεία με τα
δέντρα της δεκατισμένα
με τις σημαίες πατημένες τις κραυγές της στον αγέρα
ασπρόρουχα του πανικού
κ’ έγινε η νύχτα ποταμός απ’ όπου στης αυγής τα ξέφτια
αναδυόμενα
τα τανκς με βήματα βαριά τεντώνοντας την προβοσκίδα τους

«Αδημοσίευτο ποίημα του Κυριάκου Χαραλαμπίδη και η γέννησή του από στυγερό μετάξι» της Πηνελόπης Στράτη

Το «Ένα του Τζίβρε τσόκαρο», αδημοσίευτο ποίημα του Κυριάκου Χαραλαμπίδη, γράφτηκε με αφορμή την επίσκεψη του ποιητή στον Έβρο. Ο ποιητής επισκέφθηκε τον νομό έπειτα από πρόσκληση του τοπικού Συνδέσμου Φιλολόγων για να παραστεί σε εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν προς τιμήν του στην Αλεξανδρούπολη, στο Διδυμότειχο και στην Ορεστιάδα, στο πλαίσιο της Γιορτής Ποίησης 2017, που ήταν αφιερωμένη στην αρχαιόθεμη ποίησή του.

Κατά την επίσκεψή του στον νομό, ο ποιητής ξεναγήθηκε μεταξύ άλλων και στους υπό αποκατάσταση χώρους του μεγαλύτερου εργοστασίου μετάξης του Σουφλίου, γνωστού ως «Τζίβρε» από το όνομα των ιδιοκτητών του. Πρόκειται για το κυριότερο βιομηχανικό συγκρότημα παραγωγής μεταξιού στο Σουφλί, το οποίο ιδρύθηκε το 1909 από ιταλικό εμπορικό οίκο και αγοράστηκε το 1920

Μανώλης Ρασούλης, «Μεγάλος ήρωας σε μικρή χαρτοσακούλα», εκδ. Μετρονόμος, 2018

Ο ΤΡΙΤΟΣ  (Απόσπασμα)

ΕΝΑΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΑΡΑ να ’ναι καλός άνθρωπος. Η καρδιά του να ’ναι γεμάτη αγάπη για το σύμπαν. Κ’ η πιο άσκημη δημιουργία της φύσης δε γίνεται παρά να του προκαλεί το θαυμασμό, το δέος και τη λατρεία. Μπροστά στο φάσμα κάθε ζωντανού όντος που είναι καμωμένο από κινούμενη ύλη δε γίνεται παρά να γονατίζει κι αν όχι να δακρύζει, να μένει σιωπηλός. Η φύση όμως δεν είναι και τόσο ήσυχη. Οι υπάρξεις της αλληλοσπαράσσονται σα να υπάρχει προαιώνιο μίσος. Μια λυσσαλέα κι ασταμάτητη βεντέτα διαιωνίζεται, ανελέητος σπαραγμός προς υγείαν των φυσικών νόμων που σαν καίσαρες παρακολουθούν άγρυπνα μέσα σε τούτο το κολοσσιαίο των μονομάχων το «ο θάνατός σου η ζωή μου». Και ποιος ο λόγος ν’ αγαπάει κάποιος μιαν ωραία πεταλούδα πιότερο από έναν άσκημο κι αλλήθωρο ρινόκερω; Η αγάπη για να ’ναι αγάπη δεν πρέπει να υποκύπτει μονάχα σε μια κάποια αισθητική, τυλιγμένη στο κουκούλι μιας κάποιας ηθικής.

« Πεζή Οχούμενη» (της Άννας Ρωμανού)

Chelsea Shorts walks along the railroad tracks near her home in East Austin.

 της Άννας Ρωμανού
Τραγουδώντας ρώσικα
      θα διαπλεύσω
      τον μαύρο Βόλγα
      μια και τα μάτια σου
      τα σκοτεινά
      είναι βαθιά
      πολύ βαθιά για μένα

Δεκαπέντε μυθιστορήματα ξένης λογοτεχνίας

του Γιάννη Ν. Μπασκόζου


Geοrgi Gospodinov, Περί φυσικής της μελαγχολίας, μτφρ: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Ίκαρος
  Ίσως ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία της χρονιάς, τόσο ως θέμα όσο κυρίως ως ανάπτυξη και δομή. Ο συγγραφέας διηγείται τη ζωή στην Βουλγαρία , την πριν και μετά το «σοσιαλιστικό» καθεστώς. Ένα μεικτό είδος ανάμεσα σε αυτοβιογραφία και βιογραφία ενός έθνους. Η δομή του έχει τον χαρακτήρα ενός λαβύρινθου. Πηγαίνει μπρος και πίσω, εκτείνεται στον χρόνο χωρίς μέτρο, χωρίς σταθερό βηματισμό αλλά κυμαινόμενο και εξαρτώμενο από τους ήρωες του. Ο συγγραφέας έχει δηλώσει ότι «ο λαβύρινθος είναι η φυσική μορφή που λαμβάνουν οι αφηγήσεις μας αλλά και οι ζωές μας. Αρχίστε λ.χ. να λέτε μια ιστορία και σύντομα θα διαπιστώσετε πόσες φορές σταματάτε, ξαναγυρνάτε πίσω, παρεκκλίνετε ασυναίσθητα προς άλλες κατευθύνσεις,

Βασίλης Βασιλικός: «Ο ιατροδικαστής»

Ένα βιβλίο μπορεί να έχει διαφορετικές αναγνώσεις ανάλογα με την εποχή που γράφτηκε, που εκδόθηκε, που διαβάστηκε, που ξαναδιαβάστηκε, που επανεκδόθηκε. Σε ένα όμως πολιτικό μυθιστόρημα, είναι απογοητευτικό για την εποχή μας όταν το κυρίαρχο μήνυμα παραμένει διαχρονικό.

Κάπως έτσι συμβαίνει με τον Ιατροδικαστή του Βασίλη Βασιλικού, ένα ιδιαίτερα τολμηρό μυθιστόρημα για την εποχή που πρωτοκυκλοφόρησε σε συνέχειες στην Ελευθεροτυπία. Ιδιαίτερα τολμηρό μια και, διαβάζοντάς το, όπως τραγουδούσε και ο Κηλαηδόνης, όλο κάτι να θυμίζει και να μην ξέρουμε τι.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ "ΔΡΑΜΑΙΛΟ"

--δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος, ν. 36 του περιοδικού book' s journal-
Θωμάς Κοροβίνης,
Το «Δραμάιλο» και οι καθαρτήριες «φωτοποιητικές» σπονδές του Κυριάκου Συφιλτζόγλου
(Κυριάκος Συφιλτζόγλου, Δραμάιλο, αντίποδες, Αθήνα 2017, σ. 78)
Γέννημα κι ανάθρεμμα της Δράμας, όπου και κυρίως ζει, ο Κυριάκος Συφιλτζόγλου έχει εκδώσει μέχρι σήμερα τέσσερις ποιητικές συλλογές, οι οποίες έχουν συζητηθεί, σχολιαστεί και επαινεθεί: «Έκαστος εφ’ ω ετάφη», εκδ. Γαβριηλίδη, 2007–επανέκδοση από τις εκδ. Θρακα, 2017, «Μισές αλήθειες», εκδ. Μελάνι, 2012, «Με ύφος Ινδιάνου», εκδ. Μελάνι, 2014, και «Στο σπίτι του κρεμασμένου, εκδ. Θράκα, 2015 (βραβείο Ποίησης του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ).

Η αιτία της απουσίας

της Σωτηρίας Καλασαρίδου

Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι μέχρι πριν από μερικά χρόνια ο μετανεωτερικός κόσμος επιχειρούσε αρκετά εμφατικά και ίσως λιγάκι μονόπλευρα ― άλλοτε με περισσότερη αποτελεσματικότητα και άλλοτε δειλά και με βραδείς ρυθμούς ― να αναμετρηθεί με τα τραύματα του 20^ου αιώνα: δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, εξαθλίωση των πληθυσμών, ολοκληρωτικά καθεστώτα, φασισμός, ναζισμός και ο πρωτόγνωρος κόσμος των στρατοπέδων εξόντωσης. Η αναμέτρηση με το παρελθόν τόσο από την πλευρά της Επιστήμης όσο και από αυτήν της Τέχνης ― πρώτιστα της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου ― δεν παύει να αποτελεί μια έκφανση και της τρέχουσας μετανεωτερικής πραγματικότητας στον βαθμό που οι υπάρχουσες συνθήκες δομικής κρίσης, κυρίαρχα των δυτικών ευρωπαϊκών κοινωνιών, μοιάζουν να έχουν εκκολάψει νέες μεταλλαγμένες μορφές παθογένειας.

Οι πέντε θάνατοι του καπετάνιου

Διαβάζοντας το συγκλονιστικό κείμενο του πεζογράφου Γιάννη Ατζακά αισθάνεσαι την οποιαδήποτε ιδεολογική ή πολιτική θέση να αφοπλίζεται και εκείνο που μένει να είναι το δέος μπροστά σε ένα σκοτάδι που μετακινείται διαρκώς μέσα στην ιστορία και κάνει ευγενείς ανθρώπινες μορφές να αναγνωρίζονται ως θύματα ή ενεργούμενά της. Ενώ επόμενο είναι να αναρωτιέσαι τι είναι άραγε προτιμότερο, αυτή η ίδια η Ιστορία να επιλεγεί τελικά ως ένα χωνευτήρι μνήμης ή οι ίδιες οι μνήμες να ανακαλούνται και να φρεσκάρονται, έστω και αν κανείς δεν δείχνει να τις χρειάζεται

Ατζακάς Γιάννης

Ποιητικός «τόπος αδέκαστης ουτοπίας»

Συντάκτης: 

Θάλεια Ιερωνυμάκη

Στις «Σελίδες Αυτοβιογραφίας» γράφει ο Γ. Θ. Βαφόπουλος: «Τον Ιούλιο του 1928 ήρθε ένα μήνυμα, που συντάραξε ολόκληρη την ύπαρξή μου. Ηταν ταυτόσημο με την εκπυρσοκρότηση ενός πιστολιού, που ’χεν αφήσει μια κόκκινη κηλίδα στον κρόταφο του ποιητή, που τον είχα παραδεχθεί περισσότερο από κάθε άλλον ποιητή της γενιάς του.
Με την εκπυρσοκρότηση εκείνη έμπαινε κ’ η Πρέβεζα στο χώρο της νεοελληνικής γραμματείας, δεμένη με τ’ όνομα του Κ. Γ. Καρυωτάκη». Η εκπυρσοκρότηση όχι μόνο έσπασε το φράγμα του ήχου της νεοελληνικής ποίησης, αλλά αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης για την είσοδο της Πρέβεζας στη νεοελληνική γραμματεία. Η πρόσληψη της αυτοκτονίας χωρίς την αναφορά στην Πρέβεζα είναι μια πράξη ημιτελής.

Ο σπαραγμός ενός πατέρα

Soloup

Ο συλλέκτης. Εξι διηγήματα για έναν κακό λύκο

Eικονογράφηση: Soloup

Εκδόσεις Ικαρος, 2018

σελ. 272, τιμή 16,60 ευρώζ

Προτού η λέξη «trainspotting» συνδεθεί στον νου µας µε την οµώνυµη ταινία, τη χρήση ουσιών και τη νεανική παραβατικότητα, το trainspotting δεν ήταν παρά ένα εγγλέζικο χόµπι αλλόκοτων ανθρώπων που ξεροστάλιαζαν στους σιδηροδροµικούς σταθµούς παρακολουθώντας τα τρένα που περνούσαν και σηµειώνοντας σε τεφτέρια τους αριθµούς τους. Κάτι τέτοιο κάνει και ο Διονύσης, ο πρωταγωνιστής του graphic novel «Ο συλλέκτης: Εξι διηγήµατα για έναν κακό λύκο» (Ικαρος, 2018) του Soloúp. Κάθε πρωί από τις επτά ο Διονύσης στήνεται έξω από µια πόρτα και περιµένει. Ενα ταξί έρχεται, η πόρτα ανοίγει, ένα κορίτσι βγαίνει από την πόρτα και µπαίνει στο ταξί. Το ταξί φεύγει κι ο

Antonio Tabucchi, Για την Ιζαμπέλ -κυκλοφορεί

Ένα μάνταλα – μυθιστόρημα, μετάφραση Σταύρου Παπασταύρου, εκδόσεις Άγρα

«Το σημαντικό είναι να ψάχνεις,
δεν έχει σημασία αν βρίσκεις ή δεν βρίσκεις».
Πώς να χαρακτηρίσει κανείς μια ιστορία σαν αυτή; Εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε να μοιάζει με φανταστικό μυθιστόρημα, ίσως όμως να ξεφεύγει από κάθε πιθανό προσδιορισμό. Ο Ταμπούκι έβαλε ως υπότιτλο «Ένα μάνταλα»· όμως, αν κοιτάξουμε καλύτερα, με κριτήρια εντελώς ανατολίτικα, θα δούμε πως πρόκειται τελικά για μια αναζήτηση, για μια έρευνα που φαίνεται σα να διεξάγεται από κάποιον μεταφυσικό Φίλιπ Μάρλοου. Ωστόσο, με τη μεταφυσική, σε αυτή τη σπασμωδική και περιπλανώμενη έρευνα, συνταιριάζεται μια εντελώς γήινη άποψη της ζωής: γεύσεις, μυρωδιές, τόποι,