Του Νίκου Τακόλα // *
Διονύσης Στεργιούλας, «Καθόλου ποιήματα», Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2019
Η κριτική σε έναν έμπειρο κριτικό και δοκιμιογράφο, όπως ο Διονύσης Στεργιούλας, είναι δύσκολη απόπειρα, ιδιαίτερα όταν και η ποίησή του δεν είναι εύκολη. Με αυτήν την πρώτη, επίσημα, ποιητική συλλογή του επιχειρεί μία επιδέξια διάτμηση σε θέματα που τον ενδιαφέρουν. Η Ιστορία, η Θεσσαλονίκη («Χρονολόγιο Θεσσαλονίκης»), το απέραντο βασίλειο των λέξεων, ο πόλεμος και η ειρήνη, το θέατρο, η αιώνια φύση («Θα είναι πάντα εκεί»), το τραχύ πεπρωμένο, η προδοσία («Το δέντρο και το τσεκούρι»), οι στρεβλωμένες αλήθειες και η αποκατάστασή τους, η ζωντανή αρχαιότητα, οι ισχυρές προσωπικότητες του λόγου («Ανδρέας Κάλβος»), οι πάντα παρόντες νεκροί και ο θάνατος είναι από τα αγαπημένα του θέματα. Ευδιάκριτες οι καβαφικές επιρροές, καθώς και οι επιδράσεις από τους ποιητές της Θεσσαλονίκης.
Αν και πρόκειται για την πρώτη ποιητική συλλογή του Διονύση Στεργιούλα, η κεκτημένη παιδεία τού δίνει άνεση γραφής και ευχέρεια στον χειρισμό των ποιητικών εννοιών. Έχει άλλωστε παρουσιάσει πολλές φορές ποιήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά. Ωστόσο, απέναντι στην απρόσιτη ουτοπία των ποιητών διαφοροποιείται και επιλέγει την ευτοπία μιας συγκροτημένης θεώρησης πραγμάτων και την αποποίηση της διαρκούς ήττας. Αυτό δηλώνεται π.χ. με την επαναληπτική αναφορά στην ευθύνη των ατόμων για την τύχη τους («Θεοδόσιος, 390 μ.Χ.», «Πήγαινες στη δουλειά»). Έτσι το λογοτεχνικό υποκείμενο διαγράφεται στο βιβλίο αδρό και σύγχρονο, διαμορφώνοντας την ποιητική αφήγηση σε ενιαίο και εν τέλει αισιόδοξο κόσμο λόγου.
Οι λέξεις και τα βιβλία (ιδίως τα σπάνια) μοιάζουν να είναι περισσότερο από το μισό σύμπαν του ποιητή («Μόνο για τα βιβλία»). Έχει κανείς την αίσθηση πως ο Δ.Σ. αντιμετωπίζει σαν βιβλία ακόμη και ανθρώπους όταν τους περιγράφει, αφού η νόηση αποτελείται από λέξεις και νοήματα. Πολύ σημαντικές είναι και οι ιστορικές λεπτομέρειες που τον συνεγείρουν, ιδιαίτερα όταν έχουν τη σφραγίδα του ασυνήθιστου ή του αποσιωπημένου, όπως ακριβώς τον γεωλόγο τον προσελκύουν οι κρυμμένες σπάνιες γαίες. Ο Στεργιούλας γνωρίζει πως έντεχνος λόγος και Ιστορία συμπορεύονται στον χρόνο και μπορούν να δημιουργήσουν ισχυρή διακριτή «μορφή», κάτι το οποίο και αναδεικνύει με επιτυχία. Και μέσα σε αυτήν την μορφή συμπλέουν κοινωνικές διεργασίες και ατομικές πραγματικότητες.
Φανερή είναι η αγάπη του για τη γνώση, το προσωπικό μυστικό, τον χαμηλό φιλοσοφημένο τόνο και ξανά για τα βιβλία, αυτό το πολύπτυχο διαβατήριο για άλλους χώρους και καινούρια συναισθήματα. Στο θαυμάσιο ποίημα «Σίβυλλα» ο ποιητής μιλά για το κρυπτικό μήνυμα του ποιήματος – ως χρησμού και ελευθεριότητας νοήματος. Μία αύρα απομονωτισμού και ατομικής κάθαρσης από τα καθημερινά υποφύεται σε κάποια ποιήματα («Κρύφτηκε στη σιωπή»). Ανάμεσα στους στίχους υποπτευόμαστε τον ποιητή να κρύβει προσωπικές αξίες της ζωής του, καημούς και προβληματισμούς, σε ένα παιγνίδι με τον έμπειρο αναγνώστη.
Η φιλία είναι μια άλλη διακριτή συνιστώσα της ποίησής του, βασικός μορφότυπος για έκφραση-περιγραφή ισχυρών σχέσεων των ανθρώπων. Ευδιάκριτη είναι επίσης η βάσανος της έμπνευσης και της απανωτής ακύρωσης σκέψεων στη μάχη με το άγραφο χαρτί («Το δικό του σάβανο»). Η ποιητική του κοινωνία περιλαμβάνει ζώντες, τεθνεώτες, μυθικά πρόσωπα, παράξενα όντα και ιστορικές προσωπικότητες. Οι επιτύμβιες στήλες και τα αγάλματα εισάγουν στα ποιήματά του την αιωνιότητα και το άχρονο.
Διονύσης Στεργιούλας
Τη μικρή συλλογή ποιημάτων κοσμούν πανέμορφες μεταφορές, οξείες κρίσεις, απρόσμενα μηνύματα και μια βαθιά κοινωνικότητα. Το ερωτικό στοιχείο υπορρέει μύχια και διακριτικά. Το μαύρο εξώφυλλο προσκαλεί στην προσέγγιση της ποίησης από το μηδέν, απ’ το άπλαστο, και ο παιγνιώδης φαινομενικά τίτλος Καθόλου ποιήματα κινείται ανάμεσα στο καθόλου-διόλου και το εφ΄ όλου-πλήρως.
Η συλλογή διαπερνά με επιλεκτικό τρόπο θέματα της ζωής αναλύοντας, σχολιάζοντας ποιητικά και κρίνοντας τον πρωταγωνιστή άνθρωπο ικανό για το καλό και το κακό, κύριο υπεύθυνο και αρμοστή της μοίρας του. Διαλέγουμε για τέλος μια χαρούμενη νότα από το ποίημα «Βίος θάνατος βίος»: «Και η ζωή της πόλης συνεχίζεται μέσα από χιλιάδες αντιθέσεις, μέσα από ήχους και σιωπές, μέσα από ενθουσιασμούς και απογοητεύσεις, μέσα από όνειρα και αγρυπνίες».
* O Νίκος Τακόλας, γεννήθηκε στη Λάρισα και μεγάλωσε στα Γρεβενά. Σπούδασε Ηλεκτρολόγος Μηχανικός. Έχει εκδώσει 4 Βιβλία, έχει 8 βραβεία διαγωνισμών διηγήματος (biblionet) και 9 συλλογικές συμμετοχές. Zει στη Θεσσαλονίκη. Το τελευταίο του βιβλίο “Οι 32 Ώρες της Θεάς”, 2018, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “ΕΝΤΥΠΟΙΣ”. Στο παρελθόν ασχολήθηκε με κινηματογραφική κριτική και πολιτικό δοκίμιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου