Γιώργος Ν. Περαντωνάκης
Επιμέλεια: Μισέλ Φάις
Το βιβλίο στηρίζεται στη διπλή, εναλλάξ, αφήγηση των δύο αδελφών, η οποία δείχνει πώς το πυρηνικό γεγονός επηρέασε τις πρωταγωνίστριες. Η Ερμιόνη και η Στέλλα απομακρύνθηκαν μεταξύ τους, στην
Ιταλία και στη Σουηδία αντίστοιχα, και προσπάθησαν να ξεφύγουν από το εφηβικό τραύμα απωθώντας ή αναπαράγοντας με έναν ανάλογης κοπής άντρα το αρχικό γεγονός. Μυθιστορήματα όπου κυριαρχούν οι γυναίκες, ή ακόμα ειδικότερα μια μικρή ομοιογενής ομάδα γυναικών οι οποίες καθορίζουν τη ροή της δράσης, έχουμε όλο και περισσότερα: από τα «Ψάθινα καπέλα» (1946) της Μαργαρίτας Λυμπεράκη έως τη «Μικρά Αγγλία» (1997) της Ιωάννας Καρυστιάνη κι από το «Εβδομο ρούχο» (1983) της Ευγενίας Φακίνου μέχρι το «Τάισέ με» (2020) της Μαριαλένας Σπυροπούλου. Και τώρα με το #metoo τέτοιες γυναικείες παρουσίες βρίσκουν ακόμα περισσότερο το πλαίσιο να αναδείξουν τη δική τους ματιά. Το ανά χείρας λοιπόν βιβλίο της Γεωργίας Συλλαίου εστιάζει στην τριγωνική σχέση ανάμεσα σε δύο αδελφές και στην ξαδέλφη τους. Η μεγάλη Ερμιόνη και η μικρότερη αδελφή της Στέλλα αποτελούν τους δορυφόρους της Νόρας, η οποία είναι ευφυέστατη αλλά και ψυχικά άρρωστη με απρόσμενο θράσος και αυτοκαταστροφικές τάσεις. Ζουν στην Αλεξανδρούπολη, σε δύο διπλανά σπίτια, και μετά τον θάνατο των γονιών των δύο αδελφών κηδεμόνας τους αναδεικνύεται ο θείος Αντρέας με τη θεία Ζωή και μια Ρωσίδα γκουβερνάντα. Το θέμα όμως δεν αφορά τις οικογενειακές σχέσεις και τις μεταξύ των τριών κοριτσιών αλληλεπιδράσεις, αλλά το πώς ο άντρας δυνάστης επιδρά ως καταλύτης στο τρίγωνο αυτό. Βεβαίως κεντρικό πρόσωπο είναι η Νόρα, βγαλμένη από το γεμάτο φεμινιστικά μηνύματα «Κουκλόσπιτο» του Ερρίκου Ιψεν. Είναι κόρη του Αντρέα, υφίσταται πρώτη την αυταρχική παρουσία του, χωρίς να βρίσκει την παραμικρή αρωγή από τη μητέρα της, που είναι άβουλη και αδύναμη. Με αυτά τα ηλεκτρόδια να προκαλούν υπόγειους σπινθήρες, η Νόρα σκληραίνει, αντιδρά με τσαμπουκά, κρατά στο χέρι τους γονείς της και υψώνει τη δική της παντιέρα. Σταδιακά το υποσυνείδητο παίρνει εκδίκηση, ενσκήπτει με τη μορφή εφιαλτών και κλιμακωτά εκδηλώνεται με συμπτώματα βαριάς ψυχικής νόσου, με διαμονές σε κλινικές και με την ανάλογη φαρμακευτική αγωγή. Στην ουσία ο πυρήνας των σεισμικών κραδασμών, η κακοποίηση δηλαδή, δεν σκιαγραφείται, αλλά αποδίδεται με φωτοσκιάσεις κι ακόμα περισσότερο υπονοείται μέσω των επιπτώσεων που έχει στα θήλεα μέλη της οικογένειας. Κι αυτό είναι το μεγάλο προτέρημα του βιβλίου: να αναδεικνύει το ημίφως, να επιλέγει οπτικές γωνίες που δεν φωτογραφίζουν το επίκεντρο του σεισμού, αλλά τις ζημιές που αυτός προξενεί, και τους κύκλους που εκτείνονται επάλληλα προς άγνωστες ψυχικές κατευθύνσεις. Τι ακριβώς είχε γίνει διαθλάται μέσα από τους καθρέφτες της Ερμιόνης και της Στέλλας, αφηγήτριες που δεν φαίνεται να ξέρουν πολλά ή δεν αφήνουν όσα ξέρουν να ειπωθούν με σαφήνεια. Το κάτοπτρο ως μοτίβο υπονοεί την αντανάκλαση της πραγματικότητας, αλλά και υποδεικνύει την υποκειμενική οπτική γωνία, που θέλοντας και μη καθορίζει τι αντιλαμβάνεται η καθεμιά και τι αφήνει να φτάσει ώς τον αναγνώστη. Αφενός η Στέλλα ως παιδί καταλαβαίνει λιγότερα, αλλά τα υπονοούμενά της, διερευνητικά και ψηλαφητά, επιτρέπουν στον αναγνώστη να εξαγάγει σαφή συμπεράσματα. Αφετέρου η Ερμιόνη, μεγαλύτερη και με καλύτερη γνώση των πραγμάτων, έρχεται στο τέλος να αποκαλύψει ολοκληρωμένα την πραγματικότητα και να προδώσει τόσο τη δική της συμμετοχή όσο και της Νόρας στον θάνατο του θείου, ο οποίος στα μάτια όλων πέθανε απρόσμενα εξαιτίας του στέγαστρου της αποθήκης που τον καταπλάκωσε. Το βιβλίο στηρίζεται στη διπλή, εναλλάξ, αφήγηση των δύο αδελφών, η οποία δείχνει πώς το πυρηνικό γεγονός επηρέασε τις πρωταγωνίστριες. Η Ερμιόνη και η Στέλλα απομακρύνθηκαν μεταξύ τους, στην Ιταλία και στη Σουηδία αντίστοιχα, και προσπάθησαν να ξεφύγουν από το εφηβικό τραύμα απωθώντας ή αναπαράγοντας με έναν ανάλογης κοπής άντρα το αρχικό γεγονός. Η διπλή αφήγηση δείχνει εν τέλει πώς το τραύμα πέρασε με διαφορετικό τρόπο σε καθεμιά από τις τρεις, πώς το διαχειρίστηκαν ψυχολογικά και πώς προσπάθησαν να το επουλώσουν. Η χαμηλότονη γραφή σημαίνει και συνάμα αποκρύπτει, σε μια ερεθιστική για τον αναγνώστη κατανόηση και μύηση στη γυναικεία πληγή, που οδηγεί στην εκδίκηση.https://www.efsyn.gr/tehnes/ekdoseis-biblia/anoihto-biblio/364198_logia-kai-siopes-ston-kathrefti
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου