Κώστας Αθανασίου |
Στράτος Κερσανίδης «Τρανσιλβάνια μπλουζ. Ιστορίες, άνθρωποι και θρύλοι», εκδόσεις Εύμαρος, 2024
Ας θυμηθούμε λίγο. Ελλάδα, δεκαετία του 1970. Οι νέοι και οι νέες περίμεναν με το αυτί κολλημένο στο ραδιόφωνο, που απάγγελλε τα ονόματα όσων είχαν περάσει στην κάθε σχολή. Για εκείνους που δεν άκουγαν το όνομά τους, μια συνηθισμένη διέξοδος, εκείνη την εποχή, ήταν το φευγιό στο εξωτερικό: ο βασικός προορισμός ήταν η Ιταλία, όντας σαφώς φτηνότερος από Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία κ.λπ.
Το 1976, όμως, κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, ο τότε πρόεδρος της Ρουμανίας Νικολάε Τσαουσέσκου υπέγραψε με την κυβέρνηση Καραμανλή τη μορφωτική συμφωνία που άνοιξε την πόρτα σε χιλιάδες υποψήφιους φοιτητές και φοιτήτριες από την Ελλάδα για να φύγουν για σπουδές στη Ρουμανία: μια λύση πιο φτηνή, με πιο χαμηλά δίδακτρα και κόστος ζωής, αλλά και πιο «ασφαλής» («πειθαρχημένη»), πάντα όμως μια χώρα του «ανατολικού μπλοκ», με πολλές δυσκολίες για τη φοίτηση (βίζα, συνάλλαγμα. γλώσσα κ.λπ.).
Στο βιβλίο του, ο Στράτος Κερσανίδης αποτυπώνει την προσωπική του εμπειρία από τις σπουδές του στη Ρουμανία (ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1976), σκιαγραφώντας ταυτόχρονα μέσα από αυτές και το γενικό πλαίσιο στο οποίο πραγματοποιήθηκαν: τη ζωή στη χώρα, τις ελπίδες αλλά και τις πρώτες δυσάρεστες εμπειρίες (η μαύρη αγορά και η προνομιούχα ελίτ, η καταστολή και ο φόβος, η εθνικιστική ρητορική, η οικονομική και επισιτιστική κρίση τελικά), τη σχέση με τους πολιτικούς πρόσφυγες από τον εμφύλιο, τη φοιτητική ζωή και τον φοιτητικό συνδικαλισμό. Και, τελικά, τη σταδιακή απώλεια των ψευδαισθήσεων, την απογοήτευση ίσως, αλλά συνάμα και τους σταθερούς δεσμούς με τη χώρα και τους ανθρώπους, σε μια αφήγηση όπου σε κάθε περίπτωση ο συγγραφέας, όπως λέει και ο ίδιος, προσπαθεί να έχει μια ψύχραιμη ματιά, μακριά από αφορισμούς, για τη Ρουμανία του Τσαουσέσκου.
Το κοινωνικό φαινόμενο της εκτεταμένης φυγής στο εξωτερικό για σπουδές εκείνη την εποχή, αρκετά διαφορετικό σε πολλά χαρακτηριστικά του απ’ ό,τι συμβαίνει σήμερα, παραμένει μια σχετικά άγνωστη πραγματικότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα ανθούσε τότε μια ολόκληρη οικονομία σε σχέση με τις σπουδές στη Ρουμανία, με φροντιστήρια γλώσσας (με καθηγητές, βιβλία, λεξικά κ.λπ.), με ειδικά πρακτορεία λεωφορείων για διάφορες πόλεις που μετέφεραν ανθρώπους και ασυνόδευτα δέματα, με εξετάσεις για μεταγραφή κ.λπ.
Στις σελίδες του ο Κερσανίδης περιπλανιέται σε εμπειρίες, σε γεγονότα, σε ανθρώπους – π.χ. η σχέση του με κάποιους πολιτικούς πρόσφυγες του δίνει την ευκαιρία να αφηγηθεί τη μετεμφυλιακή εποχή αλλά και τη διάσπαση του ΚΚΕ όπως τις βίωσαν οι ίδιοι οι πολιτικοί πρόσφυγες, ενώ μέσα από τη σχέση του με ντόπιους σκιαγραφείται και η κατάσταση στη χώρα σε πολλές πλευρές της, χωρίς να μένει έξω από την αφήγησή του και η εικόνα μετά το 1989, μετά την εκτέλεση του ζεύγους Τσαουσέσκου και την κατάρρευση του καθεστώτος.
Σε αυτή τη σημαντική κατάθεση, ο Κερσανίδης αναφέρεται κυρίως στην πόλη του Κλουζ, όπου φοιτούσε. Μακάρι στο μέλλον να καταγραφούν και άλλες μαρτυρίες από εκείνη την εποχή που να συμπληρώνουν λίγο λίγο αυτό το παζλ με τις πολλές άγνωστες ή ξεχασμένες πλευρές – π.χ. την κινητοποίηση Ελλήνων φοιτητών που είχε πραγματοποιηθεί εκείνα τα χρόνια στη Ρουμανία και κατέληξε σε απελάσεις με συνοπτικές διαδικασίες αλλά οδήγησε και σε μεγάλη κρίση στο εσωτερικό των οργανώσεων της Αριστεράς…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου