Είναι αλήθεια, καθώς ένα μυθιστόρημα δημιουργεί προοδευτικά διάφορα συναισθήματα στον αναγνώστη, ενώ μια καλή ιστορία πρέπει να είναι ξεκάθαρη, άμεση, ακριβής από την αρχή. Μην παίρνετε και τόσο κυριολεκτικά αυτή τη συμβουλή, γιατί ο καλός αφηγητής μπορεί να είναι και ικανότατος μπόξερ, και πολλές από τις αρχικές του γροθιές μπορεί να φαίνονται αναποτελεσματικές ενώ, στην πραγματικότητα, να αποδυναμώνουν την άμυνα του αντιπάλου. Πάρτε ένα πολύ σπουδαίο διήγημα και μελετήστε την πρώτη του σελίδα. Θα εκπλαγώ εάν βρείτε έστω ένα διακοσμητικό στοιχείο. Αυτό που υπάρχει είναι η μυστηριώδης και απόλυτη σύνδεση μεταξύ ενός συγκεκριμένου συγγραφέα και ενός συγκεκριμένου θέματος σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μια σύνδεση που μπορεί να επιτευχθεί αργότερα και με τους αναγνώστες…
[….]
Δεν
είναι κακό εάν οι χαρακτήρες σας δεν είναι ενδιαφέροντες, ακόμη και μια πέτρα
αποκτά ενδιαφέρον σε μια ιστορία του Χένρι Τζέιμς ή του Φραντς Κάφκα […] Ένα
θέμα μπορεί να είναι πολύ ενδιαφέρον για έναν συγγραφέα και αδιάφορο για
κάποιον άλλον· ένα θέμα μπορεί να ενδιαφέρει πολύ κάποιον αναγνώστη και να
κουράσει κάποιον άλλον. Εν ολίγοις, μπορεί να ειπωθεί πως δεν υπάρχουν θέματα
που να είναι αντικειμενικά σημαντικά ή ασήμαντα. Αυτό που υπάρχει είναι η
μυστηριώδης και απόλυτη σύνδεση μεταξύ ενός συγκεκριμένου συγγραφέα και ενός
συγκεκριμένου θέματος σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μια σύνδεση που
μπορεί να επιτευχθεί αργότερα και με τους αναγνώστες…
[…]
Όταν
γράφω μια ιστορία, ενστικτωδώς επιδιώκω να τη βλέπω ως κάτι ξένο, ακόμα και για
εμένα που είμαι ο δημιουργός της, να τη βλέπω να αποκτάει τη δική της ζωή, θέλω
ο αναγνώστης μου να αποκτάει το συναίσθημα ότι διαβάζει κάτι που γεννιέται χάρη
σε αυτόν, για αυτόν, μέσα σε αυτόν, χωρίς να αισθάνεται την παρουσία του
δημιουργού.
[….[
Η γέννηση μιας ιστορίας και ενός ποιήματος είναι πάντα η ίδια, προκύπτει από
μια ξαφνική αποξένωση, από μια αλλαγή στην «κανονικότητα» της συνείδησης. […]
Μόνο η στιγμιαία αλλοίωση της κανονικότητας δημιουργεί το φανταστικό, οπότε
είναι απαραίτητο το φανταστικό στοιχείο να μην υπερβαίνει το ρεαλιστικό
στοιχείο. […] Τα χειρότερα έργα αυτού του είδους είναι τα έργα που επιλέγουν το
αντίστροφο, αντικαθιστούν πλήρως το συνηθισμένο με το φανταστικό,
χρησιμοποιώντας αλόγιστα τα υπερφυσικά στοιχεία.
***************************************************************************************
«Πρέπει να σας πω ότι αυτά τα μαθήματα τα
αυτοσχεδίασα λίγο πριν έρθετε εσείς εδώ: δεν είμαι συστηματικός, δεν είμαι ούτε
κριτικός ούτε θεωρητικός, οπότε αρχίζω να ψάχνω λύσεις μόλις μου τεθεί το πρόβλημα.»
Έτσι ξεκινάει το πρώτο από τα οκτώ μαθήματα που έδωσε ο Χούλιο Κορτάσαρ, το
φθινόπωρο του 1980, στους φοιτητές του Τμήματος Νοτιοαμερικανικών Σπουδών του
Πανεπιστημίου του Μπέρκλι (Καλιφόρνια). Τα μαθήματα αυτά, μόνο από καθέδρας
διαλέξεις δεν είναι· πρόκειται για μια μεγάλη, εύφορη και ευφορική συζήτηση του
Κορτάσαρ όχι μόνο με τους φοιτητές (με θέματα όπως οι ουσιώδεις διαφορές
διηγήματος και μυθιστορήματος, το φανταστικό και ο ρεαλισμός, ο «κοινόχρηστος»
χρόνος και ο αφηγηματικός χρόνος, η μουσική, το χιούμορ και ο ερωτισμός στη
λογοτεχνία κ.ά.), αλλά και… με τον ίδιο του τον εαυτό και το έργο του.
Ανάμεσα
στο «Όποιος δεν έχει διαβάσει Κορτάσαρ είναι καταδικασμένος» του Πάμπλο Νερούδα
και το «Ο Κορτάσαρ είναι ένας Αργεντινός που, χωρίς να κοπιάσει πολύ, έκανε όλο
τον κόσμο να τον αγαπήσει» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, χωράει, νομίζουμε, και
ο αφορισμός ενός αναγνώστη του ανά χείρας: «Όποιος διαβάσει αυτά τα Μαθήματα
δεν έχει καμία δικαιολογία αν μείνει μετεξεταστέος στη Λογοτεχνία». (Αχιλλέας Κυριακίδης,
από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
ΠΡΩΤΟ
ΜΑΘΗΜΑ Οι δρόμοι ενός συγγραφέα
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΑΘΗΜΑ Το φανταστικό διήγημα Ι. Ο χρόνος
ΤΡΙΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Το φανταστικό διήγημα ΙΙ: το μοιραίο
ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Το ρεαλιστικό διήγημα
ΠΕΜΠΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Μουσικότητα και χιούμορ στη λογοτεχνία
ΕΚΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Το παιγνιώδες στη λογοτεχνία και το γράψιμο του “Κουτσού”
ΕΒΔΟΜΟ ΜΑΘΗΜΑ “Κουτσό”, “Βιβλίο του Μανουέλ”, “Ο Φαντομάς εναντίον των
πολυεθνικών βρικολάκων”
ΟΓΔΟΟ ΜΑΘΗΜΑ Ερωτισμός και λογοτεχνία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Η λατινοαμερικανική λογοτεχνία σήμερα
Πραγματικότητα και λογοτεχνία με κάποιες απαραίτητες ανατροπές αξιών
Εγκυκλοπαιδικό λεξικό ελληνικών και εξελληνισμένων ονομάτων, τοπωνυμίων και
τίτλων έργων
Εγκυκλοπαιδικό λεξικό ελληνικών και μη εξελληνισμένων ονομάτων, όρων και τίτλων
έργων
Ευρετήριο βιβλίων και διηγημάτων του Χούλιο Κορτάσαρ που αναφέρονται στο παρόν
Γενικά Ευρετήρια
Λεπτομέρειες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου