17.11.23

Αλεξάντρ Γκριν «Το νησί Ρενό και άλλα διηγήματα», μετάφραση: Βιργινία Γαλανοπούλου, εκδόσεις Κίχλη, 2023


Αντώνης Ν. Φράγκος
  Ο ρώσος συγγραφέας Αλεξάντρ Στεπάνοβις Γκρινιέφκι (Γκριν) έχασε μικρός τους γονείς του. Βιβλιοφάγος, δούλεψε ψαράς, χρυσοθήρας ακόμη και απλός εργάτης, ενώ για κάποια χρόνια μπαρκάρει. Λιποτάκτης του τσαρικού στρατού, έκανε φυλακή και εξορία. Πεινασμένο τον βρήκαν οι επαναστάσεις του 1905 και του 1917. Συμμετείχε σε αυτές με το κόμμα των Εσέρων. Στη Σοβιετική Ένωση πια, ο Γκριν εκδίδει το εξαίρετο «Τα πορφυρά πανιά» (μτφ. Ι. Καμμένου, εκδ. Κίχλη). Παντρεύτηκε τρεις φορές. Πέθανε το 1932 στην Πετρούπολη από καρκίνο του στομάχου, αλκοολικός και πάμφτωχος. Ως σουρεαλιστής και μυστικιστής, ήρθε σε πλήρη αντίθεση με το δόγμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Αρκετοί διακρίνουν επιρροές από το περιπετειώδες μυθιστόρημα και τον Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Η εξωτική φαντασία του Γκριν δημιουργεί την ονομαζόμενη Γκρινλανδία: έναν τόπο με απάτητα νησιά πνιγμένα από οργιαστική χλωρίδα, με κατοίκους απλούς και ολιγαρκείς. Το νησί Ρενό περιλαμβάνει επτά διηγήματα με σημαντικότερο το ομώνυμο που κυκλοφόρησε με τη δεύτερη συλλογή του, το 1910. Αναφέρεται σε κάποιο φανταστικό νησί όπου ένα πολεμικό πλοίο σταθμεύει επ’ ολίγο για ανεφοδιασμό νερού. Στην επιστροφή της ομάδας των ναυτών κάποιος λείπει. Ο Ταρτ δεν επέστρεψε. Τον αναζητούν στη ζούγκλα, ένα οργανωμένο χάος από δένδρα και φυτά που πνίγει τα πάντα. Όταν ανακαλύπτουν τον δραπέτη αυτός αρνείται μέχρι τέλους να επιστρέψει στον λεγόμενο πολιτισμένο κόσμο. Ο πρώην ναυτικός ξεφεύγει ακριβώς από τη στρατιωτική ζωή, καθώς το πλοίο στο οποίο υπηρετεί είναι πολεμικό, και κρύβεται στα δάση για να μην αναγκαστεί να επιστρέψει στην παράλογη πειθαρχία, στην αποπροσωποποίηση και στην πεζή ομοιομορφία της οργανωμένης υπηρεσίας. Εδώ, ο άνθρωπος έχει ό,τι πραγματικά χρειάζεται. Αδιαφορεί πλέον για την πατρίδα και τους πατριώτες, δραπετεύει από τον αστικό τρόπο ζωής και επιλέγει τη μοναχικότητα, την απόλυτη, την άδολη ελευθερία. Χαρακτηριστικό είναι το πώς σε άλλο διήγημα, στα «Πορτοκάλια» ο φυλακισμένος Μπρον εκφράζει τη λύπη του «για όλους αυτούς τους ονειροπόλους, που σαν απόκληροι ζουν και πεθαίνουν στο περιθώριο, χωρίς ποτέ κανείς να μάθει ποιο ήταν το νόημα της φευγάτης ύπαρξής τους»...

Δεν υπάρχουν σχόλια: