Σωκράτης Καμπουρόπουλος, Μετείκασμα, Εκδόσεις Θράκα, Λάρισα 2024.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα εκδόθηκε το ποιητικό μου βιβλίο Μετείκασμα από τις εκδόσεις Θράκα. Αποτελείται από επανεπεξεργασία ποιητικού υλικού που γράφεται από το 1989. Στους σημερινούς ιδίως νεότερους αναγνώστες, αισθάνομαι την ανάγκη να απευθύνω το ακόλουθο κείμενο προθέσεων.
Το Μετείκασμα γεννήθηκε από την ανάγκη να αποτυπωθεί ποιητικά η επίδραση του βλέμματος στο διάστημα της εμπειρίας.
Με γλώσσα μινιμαλιστική και αφαιρετική, χωρίς ενδιαφέρον για γλωσσικές μεταφορές (σχεδόν το αντίθετο: με γλώσσα απλή, σχεδόν παιδική), δίνει την προτεραιότητα στην τεχνική του μοντάζ, όπως δηλώνει ο τίτλος του: μετείκασμα είναι το φαινόμενο να διατηρείται η εντύπωση μιας εικόνας στο οπτικό μας αισθητήριο για κλάσματα δευτερολέπτου μετά το πέρασμά της, έτσι ώστε να δημιουργείται η ψευδαίσθηση της συνέχειας και της κίνησης –αρχή στην οποία βασίστηκε η επινόηση του κινηματογράφου, με την προβολή 18 και 24 καρέ/δευτερόλεπτο.
Οι ψυχολόγοι της αντίληψης και της νόησης (gestalt) και οι επιστήμονες του εγκεφάλου μάς βεβαιώνουν σήμερα ότι η οπτική λειτουργία είναι εμπρόθετη («οπτική σκέψη» τη χαρακτηρίζει ο Rudolf Arnheim). Μέσα από την οπτική πράξη, που αποτελεί τμήμα της εμπειρίας μας, επιλέγουμε τι να δούμε και τι να αφήσουμε απέξω/να παραβλέψουμε, τι να προσέξουμε και για πόσο χρόνο, τι να αμελήσουμε και για πόσο διάστημα.
Πόσο επιβεβαιώνει όμως ή πόσο διαψεύδει η σωματική μνήμη το οπτικό βίωμά μας; Τι είναι αυτό που «βλέπουμε»; Ποια fragmenta αιχμαλωτίζει το βλέμμα μας; Ποια είναι η εικόνα που μας συγκλόνισε; Ποιος είναι ο επανορθωτικός μηχανισμός με τον οποίο επιλύεται τελικά η όποια ψευδαίσθηση, επικυρώνεται και καταχωρίζεται το βίωμα στο μνημονικό μας αρχείο, έτσι ώστε να μας κάνει να αισθανόμαστε ούτως ή άλλως «πλούσιοι»; Τι είναι χαρά σ’ αυτό, τι είναι λύπη, τι είναι πέρα από αυτά τα δύο; Πώς διαμορφώνουμε μια συνείδηση πέραν των αισθητών;
Το βιβλίο πειραματίζεται έμμεσα και θεματοποιεί διαφορετικούς ποιητικούς και αισθητικούς τρόπους, από την αφαίρεση και τη μικροπαρατήρηση/τεκμηρίωση ως ηχοποιητικές ή γλωσσοπλαστικές ποιητικές συνθέσεις, και από τον ποιητικό φορμαλισμό ως οπτικά ποιητικά installations («fringe poems»).
Το περιεχόμενό του επεξεργάζεται μνημοτεχνικά τα δεδομένα εμπειριών 35 ετών, αντιμετωπίζοντας έτσι την ποιητική διαδικασία ως διαρκές έργο εν εξελίξει –προϊόν αναδρομής και επανεπεξεργασίας. Γράφω σημαίνει χωρίς αμφιβολία αποκαλύπτω/αποκρύπτω. Γράφω όπως ξαναγράφω, ή ακόμα καλύτερα: σβήνω –για να διασωθεί το ουσιώδες.
Ο πειραματικός χαρακτήρας δεν αποκλείει αλλά, αντίθετα, εγκολπώνεται τη συγκινησιακή λειτουργία, υποστηρίζοντας την άποψη του Γ. Σεφέρη στον διάλογο του μεσοπολέμου με τον Κ. Τσάτσο για «το έλλογο και το άλογο στοιχείο στην ποίηση», και μέσω αυτού του I. A. Richards, ότι «η ποίηση είναι η υπέρτατη συγκινησιακή χρήση της γλώσσας» –μια χρήση που επιδιώκεται εδώ μέσω της αφαίρεσης.
Εν κατακλείδει, το Μετείκασμα είναι ένα βιβλίο σχεδιασμένο για να διαβάζεται τυπωμένο, και κατά δεύτερο λόγο να απαγγέλλεται ή να ερμηνεύεται. Ταυτόχρονα επιδιώκει έναν ελάχιστο βαθμό συνθετότητας που κάνει αναγκαία την επανεπίσκεψή του.
⸙⸙⸙
Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου