Αντώνης Ν. Φράγκος J. M. Coetzee «Ο Πολωνός», μετάφραση: Χριστίνα Σωτηροπούλου, εκδόσεις Διόπτρα, 2023
Ο γνωστός νοτιοαφρικανός συγγραφέας Τζον Μάξγουελ Κούτσι γεννήθηκε πριν 84 χρόνια και σπούδασε στο Κέιπ Τάουν, ενώ χρημάτισε καθηγητής αγγλικής λογοτεχνίας στο τοπικό πανεπιστήμιο. Αρχές του 2000 μετακόμισε στην Αυστραλία και έκτοτε ζει στην Αδελαΐδα. Πέρα από λογοτέχνης ο Κούτσι είναι γλωσσολόγος, κριτικός και μεταφραστής, επίσης σεναριογράφος και λιμπρετίστας. Εκτός από το Νόμπελ (2003), τιμήθηκε δυο φορές με το Booker και τρεις με το νοτιοαφρικανικό λογοτεχνικό βραβείο CNA. Η βράβευσή του με το Νόμπελ, γράφτηκε τότε, οφείλεται σε μια σειρά έργα του με αποκορύφωμα την αριστουργηματική «Ατίμωση» (1999, εκδ. Διόπτρα, μτφ. Χριστίνα Σωτηροπούλου).
Τώρα, «Ο Πολωνός», αν και μικρό σε έκταση μυθιστόρημα, αποτελεί έναν στοχασμό, θα λέγαμε, πάνω στο μυστήριο του έρωτα και στο περίπλοκο παιχνίδι εξουσίας που αυτός επιβάλλει ανάμεσα στους ανθρώπους. Είναι η ιστορία του πολωνού πιανίστα Βίτολντ Βαλτσικιέβιτς που στα εβδομήντα του ερωτεύεται την ισπανίδα Μπεατρίθ – μια πολύ μικρότερη από εκείνον κομψή αστή, με σύζυγο τραπεζίτη, φιλόμουση, υποστηρίκτρια των τεχνών. Μέλος Κύκλου Κονσέρτων, οργανώνει ρεσιτάλ κλασικής μουσικής στη Βαρκελώνη. Φημισμένος κάποτε ερμηνευτής έργων του Σοπέν, ο Βίτολντ έρχεται πολύ κοντά με την Μπεατρίθ κατά τη διάρκεια του παρατιθέμενου δείπνου. Την ερωτεύεται κεραυνοβόλα, την κατακλύζει με γράμματα σταλμένα απ’ τη Βαρσοβία, της προτείνει ταξίδια στη Βραζιλία, ενώ αυτή φαντασιώνεται την εικόνα τους μαζί στο κρεβάτι εκεί πέρα. Ο πιανίστας ως άλλος Δάντης καίγεται από τη επιθυμία να σμίξουν όμως, όπως και στην περίπτωση του ιταλού δραματουργού, η Βεατρίκη του το αρνείται. Παρ’ όλα αυτά, όταν ο καλλιτέχνης ταξιδεύει στη Χιρόνα για να παραδώσει μαθήματα, η Μπεατρίθ ύστερα από τις παθιασμένες εκκλήσεις του αποφασίζει να τον συναντήσει εκεί. Έτσι, παρ’ όλη την απορριπτική της διάθεση, τεκμηριωμένη καθημερινά στη λογική, τη λογική που της επιβάλλει να κρατήσει το αστικό της στάτους το οποίο από καιρό έχει ξεφτίσει (με τον σύζυγό της ζουν δυο χωριστές ζωές)· παρ’ όλη τη συνεχή υποτίμηση του «ηλικιωμένου» άνδρα, τελικά ενδίδει στην ισχυρή επιθυμία του Βίτολντ και τον προσκαλεί στο εξοχικό της στη Μαγιόρκα, απόντος φυσικά του συζύγου της. Ακόμη και εκεί θεωρεί πως του κάνει χάρη καθώς τον λυπάται αλλά τελικά καταλήγουν στο κρεβάτι μερικές νύχτες. Τον διώχνει κατά κάποιο τρόπο και αποφασίζει να βάλει φραγμό στα όποια συναισθήματά της ξεκόβοντας στον Πολωνό κάθε μελλοντική προοπτική. Ο άνδρας εξακολουθεί να της στέλνει γράμματα. Πεθαίνει σχετικά σύντομα αφήνοντάς της μερικά ποιήματα στα πολωνικά. Η ανάγνωσή τους θα προκαλέσει απρόβλεπτες ανατροπές.
Εξαιρετικός είναι ο τρόπος που ο Κούτσι υποβάλλει στο μαρτύριο του έρωτα τους ήρωες του: η συνεχής άρνηση της Μπεατρίθ που καταλήγει συνεχώς σε σιωπηλή συναίνεση, η απελπισμένη εμμονή του Βίτολντ σαν να μην υπάρχει αύριο, τα συμφραζόμενα (Σοπέν, Βαρσοβία, Βαρκελώνη, Δάντης) συνθέτουν ένα όντως απολαυστικό λογοτεχνικό αφήγημα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου