Αδριανός, Tatiana Faia
Μετάφραση: Τώνια Τζιρίτα Ζαχαράτου
Απόσπασμα από το «Σημείωμα της μεταφράστριας»
Αναλαμβάνοντας να συστήσω τον Αδριανό της Πορτογαλέζας ποιήτριας Tatiana Faia στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, αναγνώριζα πως τα πάθη και τα διακυβεύματα του βιβλίου είναι ουσιώδη· αν κι είναι πιθανό αυτή μου η εντύπωση να συνδέεται με το γεγονός πως τα συμμεριζόμουν. Στον πυρήνα του βιβλίου βρίσκεται η ιστορία έρωτα και πένθους του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού και του όμορφου εφήβου Αντίνοου, την οποία κράτησε ζωντανή από την ύστερη αρχαιότητα ως σήμερα η μυθοπλαστική φαντασία των μεταγενέστερων. Πριν από τον Αδριανό της Τατιάνα Φάια είχα κι εγώ βυθιστεί στη στοχαστική σοφία του Αδριανού απομνημονεύματα της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ. Είχα ονειροπολήσει μπροστά στην ανάμειξη του βίαιου πένθους και της ωμής επιθυμίας για ένα νεκρό σώμα που συγκλονίζει τον Αδριανό στον Αντίνοο του Φερνάντο Πεσσόα. Στα ποιήματα του Αδριανού με γοήτευσε εξαρχής η σχεδόν μπενγιαμική αίσθηση του παρελθόντος, που εισβάλλει ως έκλαμψη στον ορίζοντα του παρόντος, κι ο τρόπος με τον οποίο η ποιήτρια ήξερε να παραδίνεται στα φαντάσματα της ιστορίας. Από τη θέση της μεταφράστριας την ακολούθησα στην περιήγησή της στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα και το αρχαιολογικό παλίμψηστο των Αθηνών και βρήκα ένα έκκεντρο κατώφλι προς μια κληρονομιά που συχνά μου προκαλούσε δυσφορία. Υποψιάστηκα πως αυτή η ποίηση είχε τη δύναμη να μας εξοικειώσει με μια αγάπη για το κλασικό παρελθόν που ήδη υπάρχει, αλλά συχνά οπισθοχωρεί κάτω από την πίεση άκαμπτων κυριαρχικών αναπαραστάσεων. Στην ποίηση της Τατιάνα η ευτυχία προβάλλει πάντοτε ως μια επιλογή αξεδιάλυτη από την απώλεια· πρόσωπα ανασύρονται, συναντιούνται, αγαπιούνται κι αποχωρίζονται σ’ έναν χρόνο που διαρκώς σαλεύει, όπως τα πρόσωπα του Αντίνοου γίνονται μια ατελεύτητη σειρά αγαλμάτων που φτάνουν ως εμάς μεσ’ από την αναγκαία φθορά.
– Τώνια Τζιρίτα Ζαχαράτου
Στοιχεία βιβλίου:
ISBN: 9786185463519
Αριθμός σελίδων: 80
Διαστάσεις: 14×20,5
Τιμή: 10,60
Έτος έκδοσης: 2023
Μία ενότητα από το ποίημα «ένας ιταλός στην ελλάδα»
5.
κάποιος έγραψε μία ερώτηση
στον τοίχο
πάνω απ’ το τραπέζι όπου κάθεσαι
ποιο είναι το πιο άσχημο μέρος του κορμιού σου;
κι ένας χωρατατζής συμπλήρωσε
για χάρη του ανόητου γέλιου αυτών που θ’ ακολουθούσαν
το μυαλό σου
τ’ όνομα της ταβέρνας είναι νοσταλγικό
λέγεται
όπως παλιά
κι εγώ εξακολουθώ να γελώ
όταν το βλέμμα μου
συναντά το δικό σου
και κατεβαίνει προς τη γραμμή των ώμων
με μια κίνηση
που πηγαίνει απ’ το παρελθόν
ως τον ηλεκτρισμό που κάνει
τα λεπτά να προχωρούν
στο ρολόι μου
υπενθυμίζοντάς μου πως οι λεπτομέρειες
στα σώματα των ανθρώπων που αγάπησα
κατά τη διάρκεια της ζωής μου
εντυπώνονται πίσω απ’ τα μάτια μου
επανεμφανίζονται απροσδόκητα
κάθε φορά που τα κλείνω
όπως οι λεπτομέρειες των σπιτιών
στις πόλεις όπου έζησα
και τα ζωηρά χρώματα
των προσόψεών τους
θυμάμαι πως
η εκάβη στις τρωάδες του ευριπίδη
αναπολεί τη συνήθεια του έκτορα
ν’ ακουμπά το σαγόνι του στην ασπίδα
οι λεκέδες απ’ τον ιδρώτα του ίσως
και να είχαν αποτυπωθεί
στο εσωτερικό της
κάπου ανάμεσα στο μέταλλο και το δέρμα
εγώ αντιθέτα
έμαθα κοντά σου
το λιγότερο δραματικό απ’ όλα
κι είναι το μόνο που γνωρίζω
για το πώς να επιστρέφω
στις πόλεις που δεν βρίσκονται πολύ μακριά
απ’ τη θάλασσα
στις πυκνοκατοικημένες κεντρικές πλατείες
όταν τα μακρινά φώτα
μπερδεύονται με το αλάτι που λαμπυρίζει
στον ωκεανό
κι ανακαλύπτω πως κάθε φορά
που ανταλλάζουμε μπουφάν
σταματώ να πεθαίνω
Η Τατιάνα Φάια γεννήθηκε στην Πορτογαλία το 1986. Έχει γράψει πέντε ποιητικές συλλογές και μία συλλογή διηγημάτων. Το 2019 το βιβλίο της Ένα δωμάτιο στην Αθήνα (2018) απέσπασε το πορτογαλικό βραβείο PEN ποίησης. Από το 2013 αποτελεί μέλος της συντακτικής ομάδας του ανεξάρτητου εκδοτικού εγχειρήματος “Enfermaria 6” (Θάλαμος 6). Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην αρχαία ελληνική φιλολογία. Έχει μεταφράσει Αν Κάρσον, Χέρμαν Μέλβιλ, Φίλωνα Αλεξανδρέα και τους Ομηρικούς Ύμνους στα πορτογαλικά. Έχει γράψει δύο λιμπρέτα για όπερα σε συνεργασία με τον Πορτογάλο συνθέτη João Ricardο. Αρκετά από τα βιβλία της, καθώς και κείμενά της, έχουν μεταφραστεί σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Ζει στην Οξφόρδη με τον σύζυγό της και δύο μαύρες γάτες, ενώ προσπαθεί να περνά στην Αθήνα όσο περισσότερο χρόνο μπορεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου