Ο Γιασάρ Κεμάλ (Yaşar Kemal, πραγματικό όνομα: Κεμάλ Σαντίκ Γκιοκτσελί, Kemal Sadık Gökçeli, 6 Οκτωβρίου 1923 – 28 Φεβρουαρίου 2015) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς της Τουρκίας. Τιμήθηκε με πολλά λογοτεχνικά βραβεία και το 1973 προτάθηκε για το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Για τις πεποιθήσεις του και την πολιτική του δράση φυλακίστηκε τρεις φορές: το 1966, το 1971 και το 1997 (με αναστολή). Το 1950 είχε επίσης κατηγορηθεί για κομμουνιστική προπαγάνδα αλλά αθωώθηκε.
Ο Γιασάρ Κεμάλ γεννήθηκε στις 6 Οκτωβρίου του 1923, από Κούρδους γονείς, σε ένα μικρό χωριό της Κιλικίας, στην νότια Τουρκία, το Hemite (σημερινή ονομασία Gökçedam). Από παιδί έφτιαχνε ιστορίες και τραγούδια που τα έλεγε στα άλλα παιδιά του χωριού. Όμως η παιδική του ηλικία ήταν πολύ δύσκολη καθώς έχασε σε ένα ατύχημα το δεξί του μάτι και στην ηλικία των πέντε χρόνων υπήρξε μάρτυρας της δολοφονίας του πατέρα του, από τον θετό του γιό Yusuf, κατά τη διάρκεια της προσευχής σε ένα τζαμί.
Ο Γιασάρ Κεμάλ δεν τελείωσε το σχολείο αφού σταμάτησε μετά τη δεύτερη τάξη του Γυμνασίου. Κατά την εφηβία του έκανε διάφορες δουλειές: μεταξύ άλλων δούλεψε σε πλούσιους γαιοκτήμονες και σε εργοστάσια, ενώ για ένα διάστημα εργάστηκε και στη βιβλιοθήκη των Αδάνων. Αργότερα ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και τελικά έγινε συγγραφέας.
Έγινε διεθνώς γνωστός το 1955 όταν δημοσιεύτηκε το μυθιστόρημά του Ιντζέ Μεμέτ (İnce Memed). Στο μυθιστόρημα αυτό ο κενρικός ήρωας είναι ένας νέος, που μην αντέχοντας την καταπίεση του Αγά βγαίνει στα βουνά, μπαίνει σε μια συμμορία κλεφτών και παίρνει εκδίκηση.[4]. Με το έργο του αυτό ο Κεμάλ, περιγράφοντας τη ζωή των απλών ανθρώπων στην Ανατολία και την καταπίεση που υφίσταντο, άσκησε έντονη κριτική στην τότε τουρκική κοινωνία. Την ίδια χρονιά εκδόθηκε και το μυθιστόρημά του Teneke.
Από το 1960 μέχρι το 1978 ο Γιασάρ Κεμάλ εξέδωσε δεκαπέντε μυθιστορήματα μεταξύ των οποίων τα εξής πέντε, που έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά: Ο θρύλος των χιλίων ταύρων (Binboğalar Efsanesi)(1971), Ο τσακιτζής (Çakırcalı Efe)(1972), Οι αγάδες του Ακτσαάζ (Akçasazın Ağaları/Demirciler Çarşısı Cinayeti) 1974), Φύγανε και τα πουλιά (Kuşlar da Gitti) (1978) και Η θυμωμένη θάλασσα (Deniz Küstü)(1978).
Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ο Κεμάλ έζησε για δύο χρόνια στη Σουηδία. Εκεί μεταφέρθηκε στο θέατρο το μυθιστόρημα του Teneke. Πολλά χρόνια αργότερα, το 2007, το ίδιο έργο παρουσιάστηκε σε μορφή όπερας στη Σκάλα του Μιλάνου από τον Ιταλό συνθέτη Fabio Vacchi.
Το 1980 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του Σαλμάν ο μοναχικός (Yağmurcuk Kuşu/Kimsecik). Και στο μυθιστόρημα του αυτό ο Γιασάρ Κεμάλ εμπνεύστηκε από τις προσωπικές του εμπειρίες: βάση του μυθιστορήματος αυτού είναι η δολοφονία του πατέρα του από το θετό του γιό, όταν ο συγγραφέας ήταν πέντε χρονών.
Στο μεταξύ, ένα χρόνο πριν, είχε απονεμηθεί στο Γιασάρ Κεμάλ το Prix du Meilleur Livre Etranger.
Το 1997 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του Η ιστορία ενός νησιού (Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana), που διαδραματίζεται λίγο μετά το τέλος του Ελληνοτουρκικού πολέμου, το 1922. Με κεντρικούς ήρωες έναν Τούρκο, που συνεχίζουν να τον καταδιώκουν τα φαντάσματα του πολέμου και των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκειά του, και έναν Έλληνα, που τον πνίγει η αδικία για τον αναγκαστικό ξεριζωμό, ο Γιασάρ Κεμάλ μιλά για όλους τους ανθρώπους που έχουν υποφέρει από τους πολέμους.
Την ίδια χρονιά απονεμήθηκε στον Κεμάλ το Βραβείο Ειρήνης των Γερμανών Βιβλιοπωλών (Peace Prize of the German Book Trade). Έντεκα χρόνια αργότερα έλαβε το Μεγαλό Βραβείο Πολιτισμού και Τεχνών της Προεδρίας της Δημοκρατίας της Τουρκίας (Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük ödülü).
Είχε παντρευτεί δύο φορές: το 1952 και το 2002.
Πέθανε στις 28 Φεβρουαρίου του 2015, σε ηλικία 92 ετών, σε νοσοκομείο της Κωνσταντινούπολης, όπου νοσηλευόταν, και κηδεύτηκε στο Νεκροταφείο Ζιντιρλικουγιού (Zincirlikuyu Cemetery).
Ο Γιασάρ Κεμάλ υπήρξε ιδρυτικό μέλος της “Academie Universel de Cultures” στο Παρίσι.
Ελληνικές μεταφράσεις
- Ιντζέ Μεμέτ, μετάφραση Έρμος Αργαίος (“ΚΕΔΡΟΣ”)
- Ο θρύλος των χιλίων ταύρων, μετάφρ. Πέτρος Μάρκαρης (“ΚΕΔΡΟΣ”)
- Ο Τσακιτζής, μετάφρ. Θωμάς Κοροβίνης (“ΑΓΡΑ”)
- Οι αγάδες του Ακτσασάζ – Έγκλημα στα σιδεράδικα, μετάφρ. Παναγιώτης Αμπατζής (“ΘΕΜΕΛΙΟ”)
- Φύγανε και τα πουλιά, μετάφρ. Παναγιώτης Αμπατζής (“ΘΕΜΕΛΙΟ”)
- Η θυμωμένη θάλασσα, μετάφρ. Παναγιώτης Αμπατζής (“ΘΕΜΕΛΙΟ”)
- Ο μεσόστυλος, μετάφρ. Αλίκη Τάσσιου (“ΚΕΔΡΟΣ”)
- Η ιστορία ενός νησιού, μετάφρ. Παναγιώτης Αμπατζής (“ΘΕΜΕΛΙΟ”)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου