Θανάσης Άγης
Στη νέα ποιητική συλλογή του Γιώργου Γερακάρη με τίτλο «Υπεραπουσία» (Εκδόσεις 24 Γράμματα, 2023), η έννοια της απουσίας καταλαμβάνει μια κεντρική θέση. Μνήμες, βιώματα, σκέψεις, αισθήματα, εικόνες, επινοήσεις της ποιητικής φαντασίας, στρέφονται όλα τους γύρω από την έννοια της απουσίας. Η απουσία είναι για τον κοινό νου η αίσθηση ότι κάτι δεν υπάρχει ή η συνειδητοποίηση μιας απώλειας. Η αίσθηση της απουσίας σηματοδοτεί εξάλλου μια κοινή μοίρα που ενώνει όλες τις ανθρώπινες υπάρξεις που είναι ικανές να επιθυμούν και να αγαπούν.
Ολα όσα χάσαμε στην πορεία του βίου μας, οι δάσκαλοί μας, οι φίλοι που μας εγκατέλειψαν, οι αγάπες που έσβησαν, τα ιδανικά που ενέπνευσαν τη νεότητά μας και αργότερα ξεθώριασαν, οι αναγνώσεις που μας διέπλασαν, οι μακρινές αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων, τα αρώματα και τα χρώματα εκείνης της περιόδου της αθωότητας, τα πρωινά, οι νύχτες κάτω από το φεγγάρι, η αγκαλιά της μητέρας, τα φιλιά του αποχωρισμού, όλα έχουν χαθεί, αλλά μερικά από αυτά μένουν ακόμα ζωντανά βαθιά μέσα μας και συνεχίζουν να υπάρχουν με τη μορφή της ανάμνησης ή και της νοσταλγίας.
Συχνά η απουσία ορίζει εκείνο το κενό που μας προξενεί πόνο, αλλά και μας υποχρεώνει να συλλογιστούμε. Στην περίπτωση της «Υπεραπουσίας», η ίδια η ποιητική τέχνη υποκινείται από την αίσθηση αυτού του υπαρξιακού κενού, που πρέπει να πληρωθεί με τη δημιουργία, με την προσπάθεια του ποιητή να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της απουσίας, να καταπραΰνει την οδύνη που αυτό προκαλεί.
Πρόκειται για «μια απουσία που σβήνει όλες τις παρουσίες./Μέσα σε χώρους αμνημόνευτους κι ασήμαντους/μες σε δωμάτια κλειδωμένα/μες σε τοπία απόμερα και ξεχασμένα». Η απουσία και η απώλεια συνεπάγονται ψυχική οδύνη, νοσταλγία, μελαγχολική διάθεση και αφήνουν έντονα τα ίχνη τους στον εσωτερικό εαυτό. Μπορεί ωστόσο να γίνουν και κίνητρα για αναστοχασμό, για πνευματική αναζήτηση και δημιουργία. Εχθρικός προς το ποιητικό σύμπαν, ο πολιτισμός της μαζικής ψυχαγωγίας δεν ανέχεται την απουσία και γι’ αυτό φροντίζει να γεμίζει αμέσως το κενό με τα θορυβώδη υποπροϊόντα του.
Το αίσθημα της απουσίας μπορεί να γεννιέται όχι μόνον από την απώλεια ενός προσφιλούς προσώπου, από τον τερματισμό μιας ερωτικής σχέσης, αλλά και από την αναθεώρηση μιας ιδέας, ενός ιδεώδους που μας επέτρεπε να ερμηνεύουμε τον κόσμο και μας γεννούσε την επιθυμία να συμβάλλουμε στην αλλαγή του. Αυτή η τελευταία απουσία μάς υποχρεώνει να επανεξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και εξηγούμε τον κόσμο. Η αίσθηση της απουσίας μπορεί να οφείλεται και στην απώλεια του νοήματος που δίναμε στη ζωή μας και στη θέση μας στον κόσμο. Το νόημα προϋποθέτει την παρουσία. Αλλά δεν είναι κάθε παρουσία ένα δώρο, όπως δεν είναι και κάθε απουσία ένα ανεπιθύμητο κενό. Εξάλλου, η απουσία συχνά προϋποθέτει μια ύπαρξη ικανή όχι μόνο να θυμάται, αλλά και να προσδοκά. Μπροστά στο κενό που γεννάει η απουσία, η ανθρώπινη δυναμική ωθεί προς την αναζήτηση, τη συνάντηση, την ανταλλαγή, την επικοινωνία. Στην ποίηση του Γιώργου Γερακάρη η απουσία συνοδεύει διαρκώς τη ζωή, γίνεται συνθήκη της ύπαρξης: «Σε κάθε ανθρώπου τη ζωή/υπάρχουν τόσο αυτά που ήρθαν/όσο και εκείνα που δεν ήρθαν./Οσα δεν ήρθαν/-ακόμα και αν δεν αποδεικνύεται πως είναι/πιο σημαντικά από όσα ήρθαν-/ συχνά επισκιάζουν και τα άλλα./Ορίζουν όλη μας την ύπαρξη/ως υπερβατική απουσία». Εκτός από «εκείνα που δεν ήρθαν», υπάρχουν βέβαια και εκείνα που ήρθαν κι έπειτα χάθηκαν. Σε κάθε φάση της ζωής μας υπάρχει κάτι που σβήνει και που χάνεται, που απομακρύνεται για πάντα από μας. Η απουσία μπορεί να γίνει ένα βάρος που μας συμπαρασύρει στην πτώση, αλλά, όπως δείχνει και η ποίηση του Γερακάρη, μπορεί να γίνει και ένα φως που μας φωτίζει, για να συνεχίζουμε να βαδίζουμε προς τα μπρος και να δημιουργούμε. Σημειώνουμε τέλος ότι η «Υπεραπουσία» είναι ο τρίτος σταθμός της ανοδικής ποιητικής διαδρομής του Γιώργου Γερακάρη, μετά τις συλλογές: «Υπόηχοι» (Κάκτος 2002) και «Νύξεις του εκείνου» (Ποταμός 2006).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου