Κώστας Αθανασίου
Με ένα δύσκολο θέμα καταπιάνεται για άλλη μια φορά σε αυτό το βιβλίο ο γερμανός συγγραφέας τού Διαβάζοντας στη Χάννα. Ένα θέμα το οποίο ο Σλινκ το πραγματεύεται χωρίς ευκολίες και ηθικολογίες, αναπτύσσοντάς το σε όλες τις δύσβατες και οδυνηρές πλευρές του. Το καλοκαίρι του 1964, στο διχοτομημένο Βερολίνο, ο δυτικογερμανός φοιτητής Κάσπαρ ταξιδεύει συχνά στην ανατολική πλευρά.
Εκεί θα γνωρίσει την Μπίργκιτ, ανατολικογερμανίδα φοιτήτρια, και θα καταφέρει, με μια ριψοκίνδυνη επιχείρηση, να την φέρει στη Δύση. Οι δύο ερωτευμένοι νέοι παντρεύονται και αρχίζουν την κοινή ζωή τους. Όταν πολλά πολλά χρόνια μετά, στην ενοποιημένη Γερμανία πια, η Μπίργκιτ πεθαίνει, ο 70χρονος πλέον Κάσπαρ, σκαλίζοντας τα χαρτιά της, ανακαλύπτει πως, όταν η Μπίργκιτ έφυγε στη Δύση, άφησε πίσω της μια κόρη, για την οποία δεν του είχε μιλήσει ποτέ. Ο Κάσπαρ αποφασίζει να πάει να την βρει. Η κόρη της Μπίργκιτ ζει ακόμα στις περιοχές που αποτελούσαν την Ανατολική Γερμανία, όμως η συνάντηση μαζί της είναι μια δυσάρεστη έκπληξη για τον προοδευτικό και δημοκράτη Κάσπαρ: η γυναίκα ζει σε μια κοινότητα ακροδεξιών εθνικιστών, ενώ η κόρη της, η 14χρονη εγγονή τής Μπίργκιτ (και του Κάσπαρ – έτσι το νιώθει, άλλωστε, και ο ίδιος), είναι απολύτως διαποτισμένη από αυτές τις αντιλήψεις, μιλάει την ακροδεξιά γλώσσα σε όλη της την έκταση και το βάθος (μίσος για τους ξένους που «ζουν καλύτερα από μας», «οι μουσουλμάνοι θέλουν να κατακτήσουν τη Γερμανία», σύμβολα των SS, «ο Χίτλερ δεν ήθελε πόλεμο, ήθελε ειρήνη», «λένε ψέματα για το Άουσβιτς», «όλα αυτά είναι ψέματα για να ευτελίσουν τη Γερμανία», αλλά και «εκφυλισμένη τέχνη ο Πικάσο») και τελικά θα γίνει μέλος σε μια νεοναζιστική οργάνωση που ψάχνει αντιφασίστες στους δρόμους για να τους δείρει. Τουλάχιστον. Ο Κάσπαρ δεν θέλει να ξαναχάσει την εγγονή που μόλις έχει αποκτήσει και προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί της, αλλά τους χωρίζει άβυσσος. Αποφασίζει όμως να κάνει την προσπάθεια κι έτσι έρχεται αντιμέτωπος με το κρίσιμο ερώτημα ποια γλώσσα να μιλήσει, ποιους κώδικες να αναζητήσει για να δημιουργήσει ρωγμές σε αυτές τις (φαινομενικά;) αμετακίνητες πεποιθήσεις της έφηβης εγγονής του, που μοιάζει να αντιστέκονται σε κάθε ορθολογικό του επιχείρημα, και να μπορέσει τελικά να βρει ένα μονοπάτι για να την προσεγγίσει, κάτι που φαίνεται όμως αδύνατον. Ο δρόμος για κάθε είδους χάπι εντ μοιάζει κλειστός. Ο Σλινκ παρακολουθεί όλες τις προσπάθειες και τις αγωνίες, όλες τις ψυχολογικές μεταπτώσεις, όλες τις αμφιβολίες και τους προβληματισμούς του Κάσπαρ, καθώς φέρνει τον πρωταγωνιστή του διαρκώς αντιμέτωπο με όλες τις δυσκολίες, τις παγίδες και τις απογοητεύσεις (αλλά και τις χαρές) που κρύβει αυτή η οδυνηρή προσπάθεια προσέγγισης. Με αυτόν τον τρόπο, συνάμα, ο συγγραφέας ανατέμνει για άλλη μια φορά τα βαθιά σημάδια του ναζισμού στη ζωή και στη μνήμη, κάτι που μάλιστα έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα που η ακροδεξιά στη Γερμανία και όχι μόνο σηκώνει απειλητικά το κεφάλι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου