2.10.24

Ζαχαρίας Στουφής:«Αυτή η έκδοση είναι μια προσπάθεια διάσωσης της οργισμένης μου νεότητας» [Συνέντευξη στη Γεωργία Χάρδα]


«Η όλη ενασχόλησή μου με τον θάνατο, τόσο στα γραπτά μου –ποιητικά και μη- όσο και στα αναγνώσματά μου, με έχει βοηθήσει πολύ στο να μπορέσω να «διαχειριστώ» τον φόβο του δικού μου θανάτου. Όταν ο φόβος του θανάτου μικραίνει πολύ μέσα στο κεφάλι μας, εκτός του ότι ελευθερωνόμαστε, διαπιστώνουμε παράλληλα ότι δεν φοβόμαστε να ζήσουμε. Το να σκέπτεται ο άνθρωπος τον θάνατο, για μένα είναι πολιτική πράξη»

 

Ο ποιητής Ζαχαρίας Στουφής γεννήθηκε το 1974 στη Ζάκυνθο. Από το 1995 που εμφανίστηκε στα γράμματα, ζει και εργάζεται στην Αθήνα και έχουν εκδοθεί ως τώρα είκοσιτρία βιβλία του (ποίηση, πεζό, μελέτες). Αυτός ο τόμος περιέχει όλες τις ποιητικές του συλλογές.

Μιλάει στο «Ποιητικό Καφενείο» του Ποιείν  για τα «Ποιήματα, Οι συλλογές». Ξεκίνησε να γράφει ποίηση στην ηλικία των δεκαεννέα, όταν αποφάσισε όπως χαρακτηριστικά δηλώνει να αναβάλλει την απόφασή του να αυτοκτονήσει. Παρά το ότι έχει γράψει και πεζά έργα, νιώθει κυρίως ποιητής και θεωρεί ότι η ποίηση είναι η τέχνη του. Τα ποιήματά του επικεντρώνονται συχνά στον θάνατο, προσπαθώντας να βοηθήσουν τόσο τον ίδιο όσο και τους αναγνώστες του να διαχειριστούν τον φόβο του θανάτου.

Ο Στουφής θεωρεί ότι η ποίηση βρίσκεται παντού, ακόμα και στις πιο «αντιποιητικές» καταστάσεις. Πιστεύει ότι η ποίηση και η υποταγή είναι ασύμβατες έννοιες και ότι ο ποιητής πρέπει να έχει λόγο καθαρό και έντιμο για να φωτίσει την απελπισία μας. Για τον ίδιο η σιωπή και ο λόγος είναι αλληλένδετα και αποτελούν τη διαιρεμένη μορφή της ποίησης, μέσω της οποίας ο ποιητής βιώνει την ύπαρξη και το είναι.

`

-Αγαπητέ κύριε Στουφή, τι ήταν αυτό που σας κέντρισε για να παρουσιάσετε τις ποιητικές σας συλλογές;

Εύλογη η ερώτηση σας και πολύ σωστά νομίζω, μου την κάνετε πρώτη- πρώτη. Με δεδομένο ότι μια συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων, γίνεται συνήθως μετά τον θάνατο του ποιητή και σπανιότερα όσο ο ποιητής είναι ακόμα στην ζωή, οφείλω να εξηγήσω τους λόγους για τους οποίους συναίνεσα στην παρούσα έκδοση. Καταρχήν δεν ήταν λίγοι οι φίλοι και οι ομότεχνοι, που με προέτρεπαν καιρό τώρα για κάτι τέτοιο, με το σκεπτικό ότι αξίζει αυτή την διασωστική έκδοση η δουλειά μου, αφού καμία από της ποιητικές μου συλλογές δεν υπήρχε διαθέσιμη σε βιβλιοπωλεία. Οι συλλογές μου, σχεδόν όλες, κυκλοφόρησαν εκτός εμπορίου, αυτοεκδόσεις που διανεμήθηκαν εκτός εμπορίου, από εμένα και τους φίλους μου.

Ο ποιο βασικός λόγος για μένα, ήταν ότι το 2016 κήρυξα ποιητική σιωπή. Δηλαδή ήταν η χρονιά που είπα, δεν θα ξαναγράψω ποιήματα, και για να προλάβω την επόμενη ερώτησή σας (γιατί σιωπή;) θα σας εξηγηθώ. Σιωπή γιατί ένιωθα να περνάω στην ώριμη περίοδο της γραφής μου και –εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων- τα ποιήματα που γράφτηκαν κατά την λεγόμενη, ώριμη περίοδο, είναι γεμάτα φόβο και με κουράζουν. Αυτό είναι κάτι που ισχύει με τους περισσότερους ποιητές, βγάζουν έναν γεροντίστικο συντηρητισμό. Πάντως, αν είναι κάτι να μείνει από μένα, θα ήθελα να μείνει η άγρια θυμωμένη και ανήσυχα νεανική, περίοδος της γραφής μου. Θα μπορούσε λοιπόν, αυτή η έκδοση, να είναι και μια προσπάθεια διάσωσης της οργισμένης μου νεότητας.

Μια ακόμη αφορμή για την καταφυγή μου στη σιωπή, είναι και ο φόβος να μην χτυπηθώ, από την ασθένεια που πάσχουν πολλοί από τους γέρους ποιητές, την μαλάκυνση εγκεφάλου. Τέλος, ένας πολύ προσωπικός λόγος για το σταμάτημα του γραψίματος, είναι πως δεν ήθελα πια να αναλώνω την ζωή μου γράφοντας την ποίηση, ήθελα να την ζήσω σε όλα μου τα κύτταρα και να την απολαύσω σε όλες τις πιθανές μεταμορφώσεις της… και αυτό πλέον το κάνω!

 

-Συγκεντρώσατε όλα τα ποιήματα σας σε μια έκδοση με τίτλο «Ποιήματα, Οι συλλογές». Πρόκειται για εννέα συλλογές. Τι συμβολίζει ο αριθμός εννέα;

– Η αλήθεια είναι ότι δεν τις είχα μετρήσει… νόμιζα πως ήταν περισσότερες, οπότε για μένα δεν συμβολίζει κάτι, ήταν εντελώς τυχαίο ή τουλάχιστον, όχι συνειδητό.

 

 

-Πότε ξεκίνησε το ποιητικό σας ταξίδι;

Όλα δείχνουν πως έτσι γεννήθηκα. Από την παιδική μου ηλικία μέχρι και σήμερα, τα αγαπημένα μου σπορ, είναι η μελαγχολία και η σκέψη. Ατέλειωτοι περίπατοι, συζητώντας με φίλους τις περίεργες ιδέες μου στα ομιχλώδη τοπία του χωριού μου και άλλοτε μοναχικούς περιπάτους, αναθεωρώντας και ταξινομώντας τις σκέψεις μου. Τότε βέβαια δεν ήξερα ότι θα γίνω ποιητής, όμως διάβαζα πολύ ποίηση. Τότε νόμιζα πως θα γίνω ζωγράφος. Ποίηση άρχισα να γράφω όταν για πρώτη φορά, ανέβαλα την απόφασή μου να αυτοκτονήσω. Ήμουν δεκαεννιά χρονών.

 

 

-Έχετε γράψει αξιόλογα πεζά έργα, νουβέλες, μυθιστορήματα και μελέτες. Τι ξεχωρίζετε στην ποίηση;

Ξεχωρίζω την ίδια την ποίηση, αυτή είναι η τέχνη μου. Δηλαδή αν με ρωτούσατε (τι τελικά είμαι;) θα σας έλεγα ποιητής. Μόνο ποιητής. Αυτό βέβαια με την σειρά του θα γεννούσε το εύλογο ερώτημα (γιατί κάνω πεζογραφία και έρευνα) μα ακριβώς γιατί αγαπώ την ποίηση! Κατά την δημιουργική περίοδο της ποίησής μου, ήθελα να γράφω πολύ, ξέροντας καλά ότι, η ποσότητα θα ήταν εις βάρος της ποιότητας, την οποία και επιδίωκα στη δουλειά μου. Έτσι σκέφτηκα να βρω μία συγγραφική διέξοδο με την ίδια πάντα θεματική (θάνατος και τραγωδία) προκειμένου να προστατεύσω την ποίησή μου από τον ίδιο μου τον εαυτό. Κάπως έτσι άρχισα να μπαίνω στα νεκροταφεία και κάπως έτσι κατέγραψα κάποιες από τις ιστορίες που είχαν σημαδέψει την ζωή μου. Πάντως ένα είναι σίγουρο, πως ότι έκανα, το έκανα με πάθος.

 

 

-Σε όλες τις ποιητικές σας συλλογές μιλάτε για τον θάνατο. Διαβάζοντας τα ποιήματά σας ένιωσα ότι θέλετε να εξοικειώσετε τον αναγνώστη με το αναπόφευκτο…

Νομίζω πως κανένας δεν μπορεί να εξοικειωθεί με τον θάνατο. Είναι κάτι που δεν συνηθίζεται, δεν μαθαίνεται και κυρίως δεν βιώνεται. Ο θάνατος είναι γεγονός που δεν ανήκει στη ζωή. Τώρα όσο αφορά τον αναγνώστη, εγώ δεν έχω μεγάλες απαιτήσεις από τους ανθρώπους, έχω όμως μερικές μεγάλες απαιτήσεις από μένα. Η όλη ενασχόλησή μου με τον θάνατο, τόσο στα γραπτά μου –ποιητικά και μη- όσο και στα αναγνώσματά μου, με έχει βοηθήσει πολύ στο να μπορέσω να «διαχειριστώ» τον φόβο του δικού μου θανάτου. Όταν ο φόβος του θανάτου μικραίνει πολύ μέσα στο κεφάλι μας, εκτός του ότι ελευθερωνόμαστε, διαπιστώνουμε παράλληλα ότι δεν φοβόμαστε να ζήσουμε. Το να σκέπτεται ο άνθρωπος τον θάνατο, για μένα είναι πολιτική πράξη.

 

Για τον ποιητή Το ποίημα

[..] Η ποίηση είναι τραγική κι ο ποιητής γελοίος

Ο ποιητής είναι τρομοκράτης που φοβάται τα όπλα/Ο επικίνδυνος ψυχασθενής που διαφεύγει της σύλληψης/Το παιδί που πέταξε τα παιχνίδια του στο πηγάδι και γέρασε/Ο εραστης που εκλογίκευσε τον έρωτα και έμεινε ανέραστος/Ο ηλίθιος με όψη πανέξυπνου.

-Ποιος είναι τελικά ο ποιητής κύριε Στουφή;

-Αυτό μου θυμίζει την ερώτηση (τι είναι ποίηση;) που όταν με ρωτάνε η απάντησή μου είναι «δεν ξέρω». Πάντως τα χαρακτηριστικά που του αποδίδω στο απόσπασμα που παραθέσατε από τα πρωτόλειά μου, νομίζω πως ισχύουν. Σήμερα θα πρόσθετα ότι, ο ποιητής ζει ανάμεσά μας και είναι ο παρατηρητής της τραγωδίας μας. Πάντως το να προσπαθήσουμε να ορίσουμε τον ποιητή, εκτός από άσκοπο, νομίζω πως μπορεί να είναι και μάταιο.

 

 

[..]Ο ποιητής δεν έχει θέση σε τούτον τον κόσμο

Ο ποιητής αυτοκτονεί κάθε βράδυ και κάθε πρωί ανασταίνεται/κανένας κόσμος δεν μπορεί να τον πείσει για την ομορφιά του/και ζει στον κόσμο του χωρίς βεβαιότητα/κι όταν σκοτώνεται-όταν σκοτώνονται-κλαίει και φεύγει

-Είναι το κάθε ποίημα και μια μικρή αυτοκτονία για τον δημιουργό;

-Σίγουρα μου αρέσει να παρομοιάζω με αυτοκτονία την γέννηση κάθε μου ποιήματος. Στην πραγματικότητα όμως, το κάθε ποίημά μου είναι η αυτοκτονία μιας μεγάλης μου βεβαιότητας, μιας ακλόνητης μου πεποίθησης.

 

 

 

Στο ποίημα σας με τίτλο «Νιρβάνα» γράφετε

[..] Το υψηλότερο επίπεδο της ποίησης /είναι ο θάνατος/κι ο έρωτας/είναι η ευκαιρία που μας δίνεται/να γίνουμε αθάνατοι.[..]

-Ο θάνατος κι ο έρωτας είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος;

Τουλάχιστον έτσι το εκλαμβάνω εγώ, και το ενδεχόμενο κάτι τέτοιο να ισχύει, λειτουργεί παρηγορητικά στο μικρό μου μυαλό, που ούτε τον θάνατο μπορεί να κατανοήσει και να ελέγξει, ούτε τον έρωτα.

 

 

 

 

-Στην ποιητική συλλογή «Μυστικό Νεκροταφείο», τα ποιήματα είναι σκοτεινά, προκαλούν ανατριχίλα. Έχετε αλιεύσει τους πρωταγωνιστές των ποιημάτων σας από τις πιο σκοτεινές στιγμές της ειδησεογραφίας; Σοκάρουν, γιατί το κάνετε αυτό; Θέλετε ίσως να φέρεται τον αναγνώστη αντιμέτωπο με την συνείδηση του;

Ας ξεκινήσουμε από το τέλος. Σε ολόκληρο το έργο μου, επιδίωξη μου είναι να φέρω τον αναγνώστη, αντιμέτωπο με την συνείδηση του και ποιο συγκεκριμένα, αντιμέτωπο με τα ηθικά του κριτήρια. Τώρα όσο για τις πιο σκοτεινές στιγμές της ειδησεογραφίας, εγώ θα έλεγα ότι τους αλιεύω από την πραγματική ζωή. Φτάνοντας τώρα στην αρχή της ερώτησής σας, όντως, τα ποιήματα αυτής της συλλογής είναι ανατριχιαστικά σκοτεινά. Όμως η ερώτηση σας, μου δίνει την αφορμή να πω ή καλύτερα να ξεκαθαρίσω μερικά πράγματα για το «μυστικό νεκροταφείο» που τα θεωρώ αναγκαία.

Η συλλογή «μυστικό νεκροταφείο» δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2008 στο ίντερνετ και για πρώτη φορά την βλέπουμε τυπωμένη σε χαρτί σε αυτόν το συγκεντρωτικό τόμο ποιημάτων. Αυτή η συλλογή, αγαπήθηκε και μισήθηκε πολύ και μαζί της αγαπήθηκα και μισήθηκα κι εγώ, για εντελώς λάθος λόγους. Κάποιοι το αγάπησαν επειδή το ταύτισαν με το αμερικανικό μπιτ και τους ενθουσίασε η βωμολοχία που επικρατεί σε κάθε ποίημα, ενώ κάποιοι άλλοι, για τους ίδιους λόγους το μίσησαν. Εγώ πάντως, τίποτα από τα δύο δεν είχα στο μυαλό μου όταν το έγραφα.

Όταν το 2007 ξεκινούσα την ερευνητική μου δουλειά στα νεκροταφεία της Ζακύνθου, που μετέπειτα επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, παρατήρησα ότι για κάποιους νεκρούς, δεν υπήρχε καμία αναφορά στους οικογενειακούς συνήθως τάφους τους. Αναφέρομαι σε παραβατικά άτομα, σε νομικό και ηθικό επίπεδο. Ναρκομανείς, ληστές, ομοφυλόφιλοι, πόρνες, αυτόχειρες κτλ. Τότε μου γεννήθηκε η ανάγκη να γράψω επιγράμματα για τέτοιου είδους χαρακτήρες που η κοινωνία των «φυσιολογικών» τους θεωρεί «απόβλητους». Έτσι επέλεξα να καταφύγω στα αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα, χρησιμοποιώντας τα γλωσσικά τους μέτρα και τις ηθικές αντιλήψεις τους για τους νεκρούς, χωρίς τις χριστιανικές πεποιθήσεις της εποχής μας. Το «μυστικό νεκροταφείο» λοιπόν, δεν είναι μια απόπειρα μοντέρνας τέχνης, αλλά μια αυστηρή άσκηση και μια έντιμη συνομιλία με την αρχαία ελληνική, επιγραμματική, επιτύμβια ποίηση. Τα ονόματα των νεκρών ηρώων μου έχουν επιλεχθεί από την αρχαία μέχρι και την σύγχρονη περίοδο. Πρόκειται για ευθείες αναφορές σε ήρωες, αγίους, θεούς κ.α. πάνω στους οποίους, στηρίζεται μέχρι σήμερα ο ελληνικός πολιτισμός. Μέσα από αυτή την όχι τυχαία χρήση των ονομάτων και των ρόλων τους, θέλω να εστιάσω στην πτώση ενός σπουδαίου πολιτισμού που αιώνες τώρα, παρακμάζει ψυχορραγώντας.

 

 

 

ΚΤΕΛ

Μπορεί να μην υπάρχει ποίηση τελικά,/ να μην έχει γραφτεί κανένα ποίημα, ποτέ,/ ακόμα και οι ποιητές, μπορεί,/ να υπάγονται στην επιείκεια του ακατόρθωτου./ Ίσως, πάλι,/ ν’ αληθεύει μονάχα η πεζή πραγματικότητα,/ αυτό το σχεδόν μαύρο της ασφάλτου/ η πίκρα του καυσαερίου στο λαιμό, καθώς τα λεωφορεία μπαινοβγαίνουν στο σταθμό/ πως είναι και που πάνε οι επιβάτες, ίσως/ καμία σημασία να μην έχει, αφού είναι θέμα χρόνου ο θάνατός τους./ Αν δεν υπάρχει ποίηση τελικά

/τι διαβάζουμε μαγεμένοι τόσα χρόνια;/Και δεν είναι ποιήματα όσα γράφαμε;/Ούτε και εμείς είμαστε ποιητές;/Τότε καταστρέψαμε τη ζωή μας/ νομίζοντας πως κατακτούμε τη σιωπή,/χωρίς ακόμα να έχουμε μιλήσει

-Από τη συλλογή «Η Ταξιθέτρια του Χάους» ξεχώρισα το ΚΤΕΛ. Πού συναντάμε την ποίηση; Πού υπάρχει η πραγματική ποίηση;

Πράγματι, κανείς δεν μπορεί να ξέρει που υπάρχει η πραγματική ποίηση και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την συνάντηση του με αυτήν. Ουσιαστικά για να συναντηθείς με την πραγματική ποίηση θα πρέπει κι εσύ να είσαι πραγματικός ποιητής, διότι, στις απομιμήσεις δεν αποκαλύπτεται. Μπορεί να συναντήσεις την ποίηση στα ποιο απίθανα σημεία, τις ποιο απρόβλεπτες ώρες, ακόμα και στις ποιο «αντιποιητικές» καταστάσεις. Πολύ σπάνια μπορεί να την συναντήσεις και στα βιβλία.

 

 

 

-Μου άρεσε ιδιαίτερα ο καταληκτικός στίχος από το ποίημα σας με τίτλο «Ψυχοπαθής ο ποιητής»

Ψυχοπαθής ο ποιητής και στον παράδεισο/όπου ζωγράφισε ο ίδιος μέσα μπαίνει. Ψυχοπαθής ο ποιητής κοιτάζει την άβυσσο/ την ερωτεύεται και τέλος μέσα πέφτει

-Η ψυχή του ποιητή δεν υποτάσσεται ποτέ;

Υποταγή σημαίνει φόβος και όταν ο ποιητής φοβάται είναι υποταγμένος. Αυτός που φοβάται, δεν μπορεί να γράψει σπουδαία ποιήματα. Η υποταγή και η ποίηση είναι ασύμβατες μεταξύ τους έννοιες.

Χαίρομαι πάντως που αφορμή για αυτή την ερώτηση στάθηκε κάποιο από τα πρωτόλεια ποιήματά μου. Αυτό σημαίνει ότι γνώριζα από την αρχή την ιδιαίτερη διαδρομή που θα ακολουθούσα. Η συνέπεια όμως ως προς τα πιστεύω μου, έγκειται στο γεγονός ότι, όταν άρχισα να φοβάμαι και εν δυνάμει να υποτάσσομαι, σταμάτησα να γράφω ποιήματα.

 

 

-Ποιο ποίημα ξεχωρίζετε από την ποιητική σας συλλογή;

Τα ποιήματα που υπάρχουν στις συλλογές μου έχουν περάσει από πολλά φίλτρα για να καταλήξουν εκεί. Έτσι δεν θα μπορούσα να τα ξεχωρίσω. Η κάθε συλλογή μου και το κάθε ποίημά της, είναι ένα κομμάτι μου.

 

 

-Είναι επιτακτική η ανάγκη να μιλήσει ο ποιητής για τη μοναξιά του;

Όχι βέβαια, δεν υπάρχει κανένας κανόνας, απλά καλό είναι ο ποιητής να μιλάει πάντα για τον εαυτό του, ακόμα κι όταν αυτό για το οποίο γράφει, αφορά κάποιον άλλον. Με αυτό τον τρόπο ο ποιητής, μπαίνει στη θέση του άλλου, κάνοντας χτήμα του τον ξένο πόνο, αποφεύγοντας να γίνεται επικριτικός ή διδακτικός που είναι ότι χειρότερο για την ποίηση. Η μοναξιά πάντως, είναι μια μάστιγα του σύγχρονου ανθρώπου και του ποιητή προφανώς.

 

 

-Πώς ο λόγος του ποιητή μπορεί να φωτίσει την απελπισία μας;

-Καταρχήν, η απελπισία είναι η μεγάλη ευκαιρία που δίνεται στον άνθρωπο για να γίνει φιλόσοφος. Όσο μεγαλύτερες οι απελπισίες, τόσο σπουδαιότερο το μυαλό. Η απελπισία είναι ένα από τα αγαπημένα θέματα των ποιητών και το όποιο φως ρίχνουν σε αυτήν, στόχο έχει να την χαρτογραφήσουν με κάθε λεπτομέρεια και να αναδείξουν τα πολύτιμα συμπεράσματα που μας προσφέρει. Κι εγώ από τους αγαπημένους μου ποιητές έμαθα να αγαπώ τις απελπισίες μου, στις οποίες οφείλω πολλά!

Τώρα όσο για το πώς ο λόγος του ποιητή μπορεί να το κάνει αυτό, η μεγαλύτερη νομίζω προϋπόθεση, είναι να έχει λόγο καθαρό και έντιμο από κάθε άποψη.

 

Από την παρουσίαση του βιβλίου:

Η σιωπή δεν είναι το αντίθετο του λόγου, ούτε ο λόγος είναι το αντίθετο της σιωπής. Δεν πρόκειται για δύο διαφορετικές και ξένες μεταξύ τους έννοιες. Η σιωπή και ο λόγος απαρτίζουν ένα σώμα, απλά εμείς, μη μπορώντας να το αντιληφθούμε σαν ένα, το χωρίζουμε και πολλές φορές το εντάσσουμε στη λογική των αντιθέτων. Η σιωπή και ο λόγος δεν είναι παρά η διαιρεμένη μορφή της ποίησης.

Ο ποιητής καλείται να δει την σιωπή και τον λόγο στην ουσιαστική τους υπόσταση και να τα βγάλει από την οπτική του κοινού νου. Αυτή η ενιαία μορφή σιωπής –λόγου, για τον ποιητή είναι το βασικό εργαλείο με το οποίο καταφέρνει να μας τραγουδήσει τις «απόλυτες έννοιες» και τα «απόλυτα φαινόμενα» και δεν εννοώ κάτι άλλο από τον έρωτα και τον θάνατο.

Αυτό που οι άνθρωποι ονομάζουν «στοχασμό» ο ποιητής το λέει αμφιβολία. Έτσι, με το εργαλείο της «λογοσιωπής» που είναι η ίδια η φύση της ποίησης, ο ποιητής μπορεί να αμφιβάλει για τον έρωτα και τον θάνατο, τραγουδώντας τους. Μα ξέρει καλά πως ούτε ο έρωτας, ούτε ο θάνατος είναι αντίθετα και διαφορετικά φαινόμενα. Είναι ένα σώμα που όμως, αδυνατούμε να παραδεχτούμε ότι μπορούμε ποτέ να το αποδεχτούμε. Μόνον η ποίηση μπορεί να προσεγγίσει την ενιαία μορφή του έρωτα- θανάτου που είναι η διαιρεμένη μορφή της ύπαρξης και του είναι.

Όταν λοιπόν ο ποιητής κατακτήσει τον λόγο, αρχίζει να βιώνει επιτέλους την ύπαρξη. Η ύπαρξη και το είναι ως βίωμα, οδηγούν με τη σειρά τους τον ποιητή στη σιωπή που εκεί βρίσκεται η ποιητική του κορύφωση. Στη χώρα της σιωπής, κανένα ποίημα δεν χρειάζεται να γραφτεί γιατί είναι ζωντανό και υπάρχει στις άπειρες εκδοχές του, χωρίς τη βάσανο του λόγου και της τέχνης ή την διαδικασία της ανάγνωσης. Η χώρα της σιωπής είναι ο ου-τόπος που επιτέλους ο ποιητής, έρχεται σε ειρήνη με την ποίηση, αφού δεν υπάρχει πια λόγος.

 

 

 

*H Γεωργία Χάρδα είναι βιβλιόφιλη δημοσιογράφος

https://www.poiein.gr/2024/07/29/%ce%b6%ce%b1%cf%87%ce%b1%cf%81%ce%af%ce%b1%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%86%ce%ae%cf%82%ce%b1%cf%85%cf%84%ce%ae-%ce%b7-%ce%ad%ce%ba%ce%b4%ce%bf%cf%83%ce%b7-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9/?fbclid=IwY2xjawFb6CJleHRuA2FlbQIxMQABHb1W0aUgoqIDiBygvS5W723-iXPEtc6j2Sv5tltSOD9UT4uQ6_Kks6wHsw_aem_GSlbGzM-2ZXA_RDoFsDVYA

Δεν υπάρχουν σχόλια: