Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // *
Χάρης Μελιτάς, «εξαιρέσεις», ποίηση, εσωτερική εικονογράφηση: Γεώργιος Φραγκάκης – Ίρις Κολλιδά, Μανδραγόρας εκδόσεις, Αθήνα 2018, σ. 64.
Ο Χάρης Μελιτάς είναι ειδικός χαϊκουλόγος, εμπειροτέχνης σε αυτό το ιδιαίτερα απαιτητικό είδος έντεχνης παραδοσιακής γιαπωνέζικης ποίησης. Όσο κι αν φαίνεται εύκολο, σας διαβεβαιώ – με την διπλή ιδιότητα λογοτέχνη και κριτικού – πως δεν είναι καθόλου αυτονόητο να ποδηγετήσεις την έμπνευσή σου, να μυθοπλάσεις να εικονοποιήσεις και να τραγουδήσεις ρυθμικά στην αναλυτικότερη ελληνική γλώσσα υπακούοντας ταυτόχρονα στον αυστηρό κανόνα των 5-7-5 συλλαβών χωρίς να αυθαιρετήσεις αυτοσχεδιάζοντας και χωρίζοντας γράμματα που δεν πρέπει ή ενώνοντας με το ζόρι άλλα που δεν παντρεύονται με τίποτα… όπως κάνουν πολλοί αντιγραφείς, μεταγραφείς, κοπτοράπτες-συρράπτες (“ονόματα δεν λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε”).
Όμως, πάνω απ’ όλα και πέρα απ’ όλα, ο Χάρης Μελιτάς είναι Ποιητής, πειθαρχημένος και γνώστης της αφηγηματικής οικονομίας, πλήρης κάτοχος των εκφραστικών του μέσων κι από τους πλέον εμβριθείς λάτρεις αυτής της αδικημένης σήμερα μορφής γραπτού λόγου.
Με λαμπρές σπουδές Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ, είναι ο πλέον κατάλληλος να δομήσει έναν λόγο πάνω σε αυστηρά προδιαγεγραμμένο σχέδιο. Κι αν κάποιοι δεν τον καταλαβαίνουν ή δεν μπορούν – όσο κι αν θα ήθελαν – να τον μιμηθούν, αυτό δεν σημαίνει καθόλου πως επιδίδεται μετά περισυλλογής σε μια τέχνη ταπεινή. Το αντίθετο. Ακριβώς το αντίθετο. Είναι βεβαίως σεμνός, όπως όλοι εμείς που θεραπεύουμε την πανάρχαια τέχνη της Μούσας Ερατώς, όμως έχει κάθε δίκαιο να συνυπάρχει με όλους τους άλλους και με όλες τις άλλες ομοτέχνους στον Παρνασσό της Ποίησης. Κι αυτό γιατί: ο λόγος του είναι περιεκτικός, σημαντικός και λακωνικός συνάμα. Ξέρετε, η λιτότητα στη χρήση των εκφραστικών μέσων κι η ελαχιστοποίηση επιθέτων, επιρρημάτων, συνδέσμων και δευτερευουσών προτάσεων δεν δηλώνει απλοϊκότητα αλλά δεξιοτεχνία. Μόνον όποιος κατέχει το κοινωνούμενον μήνυμα μπορεί και να το μεταδώσει ως σημαντικό και σημαίνον νόημα με τα λιγότερα δυνατά μέσα. Η ποίηση, αγαπητοί μου φίλοι είναι θέμα ποιότητας, κατ’ αρχήν και θέμα ποσότητος κατά δεύτερον λόγον, αφού μόνον η διάρκεια μέσα στο Χρόνο κι ο αντίκτυπός μας στο βιβλιόφιλο, φιλαναγνωστικό κοινό μάς δικαιώνει και μας εμψυχώνει να συνεχίσουμε. Τα άλλα, τα κενόδοξα, ματαιόδοξα και ματαιόπονα εγγράφονται στο παθητικό υπερφίαλων ανθρώπων που δεν αντιλαμβάνονται πως “δεινόν είναι να λακτίζειν προς τα καρφιά” (για να θυμηθούμε τον Απόστολο των Εθνών, Σαούλ ή Παύλο και το περίφημο όραμά του).
Ο Ποιητής είναι αυθύπαρκτος, ανεξάρτητος, υπεύθυνος των πράξεων, υπόλογος των επιλογών του, με σαφή και ξεκάθαρη στάση ζωής, ενώ ο βίος κι η πολιτεία του κρυστάλλινος περίβλεπτος και πασιφανής. Ακριβώς όπως του Χάρη Μελιτά.
Μελετήστε μετά προσοχής αυτές τις πέντε αυστηρώς δομημένες ενότητες ποιημάτων που ΔΕΝ είναι μόνον (απλώς και μόνον, αποκλειστικά) χαϊκού, όσο κι αν θα το προτιμούσαν οι εχθροί του προκειμένου να τον υποτιμήσουν, να τον προσβάλλουν και να υποβαθμίσουν την ανεκτίμητη συνεισφορά του στα Ελληνικά Γράμματα.
Χαϊκού όμως οριοθετούν τις πέντε θεματολογικές ενότητες που αρχίζουν η κάθε μία με ένα χαϊκού που έχει τίτλο: ΈΡΩΤΑΣ, ΕΙΡΗΝΙΚΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ, SAVOIR VIVRE, ΈΤΕΡΟΣ ΕΓΩ και ΧΑΜΕΝΗ ΕΔΕΜ.
Οι βασικές πέντε έννοιες που υποκρύπτονται (δίχως να κατονομάζονται επακριβώς) σε αυτό το αξιοζήλευτο πεντάπτυχο είναι: 1. Έρωτας, 2. Χρόνος, 3. Θάνατος, 4. Έτερος Εγώ ή απ-Αλλοτρίωση και 5. Ματαιώσεις.
Ο Χρόνος, ο Έρωτας κι ο Θάνατος (κυρίως Ο ΘΑΝΑΤΟΣ), η συνειδητοποίηση της ματαιότητας των πάντων, η αναπόφευκτη αλλοτρίωση (ή μήπως θα έπρεπε να πω “απαλλοτρίωση”, το σβήσιμο μέσα στους άλλους, η δωρεά στο κοινωνικό σύνολο, η απαλοιφή τού ατομικού προσωπείου, που φοράμε ανελλιπώς κι αναγνωρίζουμε ως το “εγώ” μας;)… αυτοί είναι οι βασικοί θεματολογικοί άξονες γύρω από τους οποίος στρέφεται ο αφηγηματικός μίτος, ενόσω το εξυφαινόμενο τεχνούργημα είναι ιδιαιτέρως συμπυκνωμένο και πρωτίστως καλαίσθητο.
Διαφωτιστικός ο σύντομος αλλά εξαιρετικά δομημένος πρόλογος της Αγγελικής Αποστολοπούλου.
Χάρης Μελιτάς
Νιώθω διπλά υποχρεωμένος να προασπίσω την ποίηση ενός συναδέλφου διπλωματούχου μηχανικού του Μετσόβιου, όχι γιατί έχω κάποια έφεση στην “τεχνοκρατική” αντίληψη της Τέχνης – δεν το νομίζω – αλλά γιατί μου αρέσει να αναγνωρίζω το Καλό κι Αγαθό αποδίδοντας “τα του Καίσαρος τω Καίσαρι”.
Όσο για εκείνος που εκσυγχρονίζουν “σονέτα”, “χαϊκού”, συν-γράφοντας και συρράπτοντας σκόρπιους δεκαπεντασύλλαβους κι άλλα παραδοσιακά πρότυπα, το μόνο που έχω να πω είναι: “όσα δεν φτάνει η αλεπού… πηδάει και τα φτάνει”, ή αλλέως πως, περισσότερον αριστοφανικώς: “ιδού η Ρόδος ιδού το …οίδημα”.
Με κέφι για ζωή κι αμείωτη τη χαρά της δημιουργίας, μοιράζομαι ταπεινώς αυτές τις δι-υποκειμενικές σκέψεις με όλη τη σεμνότητα, τον ασυγκράτητο αυθορμητισμό και την αλήθεια που με πυρώνει…
Μετά Λόγου Γνώσεως κι άνευ επιφυλάξεως,
* O Κωνσταντίνος Μπούρας είναι ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου