22.7.23

Για την «Χρυσοβαλάντη και τον Ονούφρη»


Λίλα Τρουλινού

Ευχαριστώ την Κατερίνα Προκοπίου Katerina Prokopiou, αγαπημένη φίλη της νεότητας, για το συγκινητικό κείμενο που έγραψε για την «Χρυσοβαλάντη και τον Ονούφρη», που αναδεικνύει κρυφές πτυχές του βιβλίου μου και κυρίως για τις διασυνδέσεις με την δική μας συγκλονιστική εφηβεία.
Παραθέτω το κείμενο:
“Επιθυμώ να ψάλω τας εις τα νέα σώματα μεταβληθείσας μορφάς.
Οβίδιος, Μεταμορφώσεις.
Όμως τα νέα σώματα αναδύουν τας παλαιάς μορφάς των.
Στην εφηβεία μας, μαζί της, είχα την αίσθηση πως έχω δίπλα μου μια προραφαηλική μορφή, κυκλοφορούσα στην πόλη με μια φιγούρα αέρινη, βγαλμένη από πίνακα του Ροσέτι.
Αυτή την αίσθηση την ξαναβρήκα στη γραφή της , στο ‘Χρυσοβαλάντη και Ονούφρης’, σε αυτή την μορφή με τα «φουντωτά μαλλιά, με την επιδερμίδα λευκή σαν ελεφαντόδοντο ερχόταν σε αντίθεση με τη φλόγινη σκοτεινάδα των βοστρύχων κι έτσι όπως ακουμπούσε στο ανοιχτό παράθυρο με φόντο τα γκρίζα σύννεφα μιας αόρατης ακόμα καταιγίδας...».
Την ξαναβρήκα στην απεικόνιση της αλήθειας της φύσης με μια νατουραλιστική περιγραφή, που συνδυάζει ρεαλισμό με φαντασία «ανάμεσα σε κυκλικούς θάμνους, σάρκινα εξογκώματα στο τραχύ δέρμα του βράχου, θολωτά πλέγματα υπνωτιστικής συμμετρίας, που σχημάτιζαν κάτω από ένα ξεραμένο, τρύπιο πέπλο αγκαθιών, οι ιλιγγιώδεις διακλαδώσεις ενός ρόδινου κοραλένιου κορμού». Η συγγραφέας δεν παρατηρεί απλώς τη φύση, την αισθάνεται: «έπεφτε μια ψιλή και μονότονη βροχή, που επέδρασε επάνω της κατευναστικά και την έκανε να συγκεντρωθεί στη σιγαλή μουσική της φύσης, το νερό που κυλούσε τώρα πιο ζωηρό στην κοίτη των ρυακιών, το στροβίλισμα των φύλλων των πλατάνων...». Αλλού «όλος ο βράχος έπλεε μες στην κυματιστή ζέστη σαν μια αποικία κοραλλιών που ανάδευαν τα ροζ πλοκάμια τους στη ρηχή θάλασσα».
Αυτόν τον προραφαηλικό ρομαντισμό τον ξαναβρήκα στην καταγραφή του μεσαιωνικού μύθου για τα Λυγένια Πηγάδια και την παράφορη αγάπη των διδύμων, του Ονούφριου και της Βαλεντίνης, που στο φως της χλώμιαζαν οι προκαταλήψεις των άλλων και αναδυόταν ένας κόμος ολόκληρος, που τρεφόταν με άγρια όνειρα, θεός, θάνατος, θυσία.
Προραφαηλικός ρομαντισμός σφιχτοδουλεμένος με τον goth ρομαντισμό του μυστηριώδους, τρομακτικού, σκοτεινού χειμώνα του κότσυφα του νεκροταφείου, που φύσηξε τρεις φορές μέσ’ απ’ τα κόκκαλα των νεκρών κι άκουσαν τα παιδιά για μια στιγμή το τρίξιμο, το ράγισμα των οστών, το σύρσιμο κάτω απ’ το χώμα κι ύστερα τη μεγάλη σιωπή της υπόγειας ζωής. Αυτού του ποστ-πανκ goth ρομαντισμού της εικόνας του ανδρόγυνου της Χρυσοβαλάντης, του κοριτσιού, που η διττή φύση του δεν ήταν η αδυναμία της, αλλά η δύναμή της και που ως Διόνυσος σε ένα ταμπλώ βιβάν από τις Βάκχες του Ευριπίδη θα προοικονομήσει τον διαμελισμό της από τους νόμους της Λεπίδας του Θανάτου, μέσα από ένα Ταραντίνειο στη σύλληψή του ματοκύλισμα ως άλλη Uma Thurman, θα υποδείξει σε ένα φρικτό παρόν ότι το μέλλον είναι γυναίκα μόνον αν κάποτε αλλάξει τα χούγια του ο άνδρας.
Με μια μεταμοντέρνα διακειμενικότητα, όπου τα κείμενα ‘Χρυσοβαλάντη και Ονούφρης’ και ‘Κουστούμι από χώμα’ της Καρυστιάνη δε συνομιλούν απλώς, αλλά το ένα εντάσσεται οργανικά στο άλλο, αποτελώντας από ένα σημείο και μετά το κομβικό σημείο και τη λύση της πλοκής του.
Προραφαηλικός ρομαντισμός, goth, ποστ-πανκ, ροκ περιγραφές ιλιγγιώδους οδήγησης μετά μουσικής, Χέντριξ, Μπλακ Σάμπαθ, Ζέππελιν, Ουράια Χιπ, Θεσσαλονίκη Λούκυ Λούκ, σκυλάδικα καραυτοκτονίας σ’ ένα μπαρ στη Λάρισα ή μήπως στην Πτολεμαΐδα, αλλά και Μπετόβεν και Μάλερ και Σοστάκοβιτς και Ντεμπισί θα πω εγώ, Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, πρόβες, Δευτέρες, εξώστης, Ταραντίνο, οι απεικονίσεις της κόλασης, λογοτεχνία, το γράμμα που σου έγραψα βγήκε ποίημα, το πρώτο μου, τρόμαξα και το έσκισα, δε σου το είπα ποτέ, οι προϊστορικοί κολυμβητές από κόκκινη σκόνη του οροπεδίου Γκιλφ Κεμπίρ της Σαχάρας «Αυτοί είμαστε εμείς»,
τ α ν έ α σ ώ μ α τ α α ν α δ ύ ο υ ν
τ α ς π α λ α ι ά ς μ ο ρ φ ά ς τ ω ν.”

Στο εξώφυλλο του βιβλίου πίνακας της Παγώνας Ξενάκη

Δεν υπάρχουν σχόλια: