Γράφει η Μαρία Βρέντζου
«Κορίτσι, γυναίκα, άλλο» της Μπερναρντίν Εβαρίστο, εκδόσεις Gutenberg, μετάφραση Ρένα Χατχούτ, Μεγάλη Βρετανία, 2020, σελ. 648
Με αυτό το μυθιστόρημα, η Μπερναρντίν Εβαρίστο αποτέλεσε την πρώτη μαύρη γυναίκα που τιμήθηκε με το βραβείο Booker και συγκεκριμένα το μοιράστηκε με την Καναδή Μάργκαρετ Άτγουντ για το έτος 2019. Η Εβαρίστο γεννήθηκε το 1959 από Αγγλίδα μητέρα και Νιγηριανό πατέρα. Μεγάλωσε στο Λονδίνο, όπου ζει και διδάσκει δημιουργική γραφή. Πολυγραφότατη, έχει ήδη καταθέσει άλλα επτά βιβλία αν και η μεγάλη επιτυχία ήρθε τελικά με το “Κορίτσι, γυναίκα, άλλο”, ένα πολυφωνικό κείμενο, όπου δώδεκα γυναίκες, μαύρες ή μιγάδες, κάθε ηλικίας, κοινωνικής τάξης, επαγγέλματος και σεξουαλικής προτίμησης συμπρωταγωνιστούν και συνθέτουν ένα ψηφιδωτό της ζωής στη Μεγάλη Βρετανία.
Η συγγραφέας αυτοπροσδιορίζεται ως διαθεματική φεμινίστρια γιατί πιστεύει πως ο φεμινισμός δεν σχετίζεται απλώς με το φύλο, αλλά και τη φυλή, τη σεξουαλικότητα, την κοινωνική τάξη, ακόμη και με την αναπηρία. Εξάλλου τα προνόμια που μπορεί να απολαύσει κανείς συνδέονται με το όλο πλαίσιο και τις συνθήκες. Αν και το συγκεκριμένο πεζογράφημα “περιγράφει τη ζωή και τις εμπειρίες δώδεκα γυναικών της πρώτης και της δεύτερης γενιάς μεταναστών από τις πρώην κτήσεις της βρετανικής αυτοκρατορίας στην Αφρική και στις Δυτικές Ινδίες, ωστόσο αφορά ουσιαστικά όλες τις γυναίκες ανεξαρτήτως καταγωγής, χρώματος, ηλικίας, κοινωνικής τάξης ή σεξουαλικού προσανατολισμού”, σημειώνει χαρακτηριστικά η μεταφράστρια στην εισαγωγή. Τούτο επιτυγχάνεται συγγραφικά άλλοτε με χιούμορ, άλλοτε με ειρωνεία, άλλοτε με συναίσθημα και άλλοτε με μια αυτονόητη προάσπιση δικαιωμάτων. Ποιες είναι όμως αυτές οι δώδεκα γυναίκες;
Η μεσήλικη Άμα, μαύρη εναλλακτική καλλιτέχνης, λεσβία και φεμινίστρια, πέρασε δεκαετίες από τη ζωή της στο περιθώριο, πολεμώντας το κάθε κατεστημένο μέχρι που αυτό άρχισε να την απορροφά και έτσι σήμερα τη συναντάμε θεατρική συγγραφέα και σκηνοθέτη στο Εθνικό Θέατρο με ένα έργο με θέμα μαύρες αμαζόνες. Η Γιάζ, κόρη της Άμα και ενός γκέι μαύρου ναρκισσιστή διανοούμενου, που συχνά φιλοξενείται από τα μεγάλα κανάλια, είναι το χαρακτηριστικό είδος Αγγλίδας φοιτήτριας, που θα τελειώσει τις σπουδές της με ένα τεράστιο χρέος στις πλάτες της, αποτέλεσμα από τα φοιτητικά δάνεια. Η παρέα της είναι πολυπολιτισμική και συμπεριλαμβάνει από πλούσιες έως πάμφτωχες φίλες. Η δε Ντομινίκ, συνεργάτης της Άμα και νονά της Γιάζ, θα ζήσει έναν αρρωστημένο έρωτα με μια ακραία ριζοσπαστική φεμινίστρια και λεσβία που την καταπιέζει, την ελέγχει, τη ζηλεύει και που καταλήγει να φέρεται ως τον χειρότερο άντρα, ασκώντας ενδοοικογενειακή κακοποίηση.
Η Κάρολ, Νιγηριανή στην καταγωγή, με μητέρα καθαρίστρια, μεγαλώνει σε ένα διαμέρισμα ενός εργατικού ουρανοξύστη. Υφίσταται έναν βιασμό στην εφηβεία της και αποφασίζει να δραπετεύσει απ’ τη μιζέρια μέσω της μόρφωσης, αφού ως μαθηματικό μυαλό, καταφέρνει να κάνει σπουδές στην Οξφόρδη και να ακολουθήσει μία λαμπρή καριέρα στο City, φορώντας στενές μέχρι ασφυξίας φούστες και αποσταθεροποιητικά ψηλοτάκουνα παπούτσια, μια αψεγάδιαστη εικόνα που αντιπροσωπεύει τις ικανότητες και τα επιτεύγματά της. Η μητέρα της Κάρολ, Μπούμι, χάνει τον σύζυγό της νωρίς και ως εκ τούτου υφίσταται κάθε είδους ταπείνωση από τους ισχυρούς άντρες στην κοινότητά της. Μαζί της παρακολουθούμε την ζωή του μετανάστη, τον ρατσισμό που αντιμετωπίζει και το όνειρο για μια καλύτερη ζωή που ελπίζει να προσφέρει στα παιδιά του. Η Μπούμι αρχικά απορρίπτει την απόφαση της κόρης της να παντρευτεί έναν λευκό Άγγλο αριστοκράτη, θεωρώντας κάτι τέτοιο ως μια προδοσία απέναντι στην νιγηριανή κουλτούρα, με τον καιρό όμως μαλακώνει. Όσο για την Λα Τίσα, συμμαθήτρια της Κάρολ, τα πράγματα δεν πάνε και τόσο καλά. Αδιάφορη για τα μαθήματα, σε ένα σχολείο διάσημο για την εγκληματικότητά του, καταλήγει να εργάζεται στο τμήμα φρούτων και λαχανικών ενός σουπερμάρκετ, με αμοιβή 1 λίρα την ώρα και ως ανύπαντρη μητέρα αποκτά τρία παιδιά από διαφορετικούς άντρες.
Bernardine Evaristo
Και φτάνουμε στην καθηγήτρια Σέρλι, δασκάλα της Κάρολ και της Λα Τίσα, που μπαίνει στην εκπαίδευση με όνειρο να κάνει τους μαθητές της να νιώσουν ικανοί πως θα τα καταφέρουν στη ζωή τους. Θεωρεί πως η εξυπνάδα είναι επίκτητη και θέλει να βοηθήσει τα παιδιά που μειονεκτούν. Δέχεται την πολεμική των συναδέλφων της αλλά καταφέρνει πολλά μέχρι τη χρονική περίοδο που η Μάργκαρετ Θάτσερ επιβάλλει μια υπεργραφειοκρατική διδασκαλία και το σχολείο σταδιακά μεταμορφώνεται σε κόλαση. Η μητέρα της Σέρλι, Γουίνσομ, συνταξιούχος πλέον, θυμάται το σκληρό παρελθόν της ως μετανάστρια στην επαρχιακή Αγγλία του ρατσισμού που φώναζαν τα παιδιά της αράπηδες, πράγμα που ανάγκασε την οικογένεια να μετοικήσει στο Λονδίνο. Και τελικά, η συνάδελφος καθηγήτρια της Σέρλι, Πενέλοπι, υιοθετημένη και στερημένη από αισθήματα, με δύο αποτυχημένους γάμους, φτάνει στο σημείο να αμφισβητεί τις παλαιότερες φεμινιστικές της αντιλήψεις, που δεν της έφεραν καμία ευτυχία.
Τέλος, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της μη-δυαδικής Μέγκαν/Μόργκαν. Από παιδί της αρέσει να φοράει παντελόνια, ενώ ταυτίζεται με τον μεγαλύτερο αδερφό της. Μισεί την τεράστια συλλογή από Μπάρμπι που της επιβάλλει η μητέρα της και όταν στην εφηβεία της αρχίσει να αποκτά γυναικείες καμπύλες, θεωρεί την θηλυκότητά της μη αποδεκτή. Ξυρίζει το κεφάλι της, παρατάει το σχολείο, φεύγει απ’ το σπίτι και βρίσκει τον εαυτό της ως “Το Μόργκαν”. Τα έχει με ένα αγόρι που έγινε κορίτσι και μαζί ονειρεύονται ως ακτιβίστριες έναν κόσμο ολοκληρωτικά ελεύθερο σε σχέση με το φύλο. Η γιαγιά του Μόργκαν, Χάτι, αν και το αγαπάει πολύ, θεωρεί τόσο παρατραβηγμένο το να μην είσαι ούτε “αυτός” ούτε “αυτή”, ώστε καταντάει γελοιότητα. Ζει στην οικογενειακή φάρμα Γκρίνφιλντς, τριάμισι χιλιάδων στρεμμάτων και ως αντίθετη στη φιλοσοφία της παγκοσμιοποίησης αρνείται να την πουλήσει σε κάθε Ρώσο ή Κινέζο που θέλει να χτίσει ένα πολυτελές ξενοδοχείο ή ένα γήπεδο του γκολφ. Κλείνοντας, η ιστορία της νόθας μιγάδας Γκρέις, μητέρας της Χάτι, μας μεταφέρει πολύ πίσω, στο 1895, όπου και γεννήθηκε. Μεγαλωμένη σε ίδρυμα και ορφανή, παντρεύεται τον περιζήτητο ιδιοκτήτη της φάρμας Γκρίνφιλντς και παθαίνει επιλόχειο κατάθλιψη όταν ύστερα από μεγάλες δυσκολίες αποκτά το μοναδικό της παιδί.
Ένα μοντέρνο και προοδευτικό βιβλίο, που μας βγάζει από την άγνοια και μας κάνει καλύτερους.
https://www.fractalart.gr/koritsi-gynaika-allo/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου