Ας είμαστε ειλικρινείς. Τι μας έρχεται στο άκουσμα της λέξης Κορέα και κορεατική κουλτούρα; Στην καλύτερη περίπτωση η Ολυμπιάδα περασμένων χρόνων στην πρωτεύουσα Σεούλ. Ίσως πάλι να κάνουμε συνειρμό με εικόνες απόλυτης ενδυματολογικής ομοιομορφίας, τον κίνδυνο πυρηνικού ολέθρου και έναν παρανοϊκό ηγεμόνα. Ή μήπως αυτά έχουν να κάνουν με την δίδυμη αδερφή Βόρεια Κορέα και όχι την Νότια; Όπως και να έχει η αξιοθαύμαστη νουβέλα της Νοτιοκορεάτισσας Χαν Γκανγκ Η Χορτοφάγος σε μετάφραση από τα κορεατικά της Αμαλίας Τζιώτη από τις Εκδόσεις Καστανιώτη είναι μία σημαντική ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με την πλούσια πολιτιστική
παραγωγή αυτής της άγνωστης χώρας της Άπω Ανατολής. Το έργο της πολυγραφότατης Γκανγκ γραμμένο στα 2007 τιμήθηκε με το περίφημο Διεθνές Βραβείο Booker στα 2016 αφού μεταφράστηκε στα αγγλικά. Το υποδέχτηκαν με διθυραμβικές κριτικές αλλά και αντικρουόμενες ερμηνείες. Αν και πρόκειται για το πρώτο της βιβλίο που μεταφράζεται στα αγγλικά, η ακαδημαϊκός Γκανγκ ξεκίνησε από τον χώρο της ποίησης στα 1993 και συνέχισε με συλλογές διηγημάτων και μυθιστορήματα. Η αξιοπρόσεκτη αυτή νουβέλα, ακολουθώντας τους ισάριθμους αφηγητές της, χωρίζεται σε τρία μέρη. Δεν είναι τυχαίο ότι για την νεαρή πρωταγωνίστρια, τη γυναίκα που αποφασίζει να γίνει χορτοφάγος μιλούν μόνο οι άλλοι και ποτέ η ίδια, προσδίδοντας μία αινιγματική ατμόσφαιρα γύρω από το πρόσωπό της και μία ασάφεια. Οι συγκλονιστικές τρεις πρώτες γραμμές, δουλεμένες με προσοχή και μαστοριά όπως σε όλα τα σημαντικά κείμενα, καθορίζουν τα πλαίσια σχέσεων και γεγονότων και καθηλώνουν τον αναγνώστη ξεκινώντας in media res :«Πριν η γυναίκα μου γίνει χορτοφάγος, ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι ήταν ένα άτομο ξεχωριστό» (9). Με αυτά τα λόγια ο μεσοαστός, αδιάφορος σύζυγος της Γιανγκ-Χε υπογραμμίζει την σπουδαιότητα της απόφασής της να γίνει χορτοφάγος για τον εαυτό της και τους άλλους αλλά και προδίδει τα ανύπαρκτα αισθήματά του απέναντι της. Μετά από ένα τρομακτικό όνειρο η νεαρή γυναίκα αποφασίζει να πετάξει όλα τα κρεατικά του καταψύκτη. Η άρνησή της να καταναλώσει τρόφιμα ζωικής προέλευσης και οτιδήποτε προέρχεται από ζώα προκαλεί ένα φάσμα αρνητικών συναισθημάτων στο σύζυγο. Στα μάτια του στο αποκορύφωμα της παράδοξης συμπεριφοράς της η Γιανγκ-Χε τον «εξευτελίζει» σε ένα επαγγελματικό δείπνο: απόμακρη και σιωπηλή δε φοράει στηθόδεσμο και δεν τρώει παρά μόνο χορταρικά. Όταν προστρέχει για βοήθεια στους δικούς της, ο πατέρας της και πεθερός του προσπαθεί με τη βία να την αναγκάσει να φάει κρέας οδηγώντας την κόρη του σε απόπειρα αυτοκτονίας. Με την νοσηλεία της σε ψυχιατρική κλινική ο σύζυγός της την εγκαταλείπει. Ο δεύτερος αφηγητής, ο αποτυχημένος καλλιτέχνης κουνιάδος της Γιανγκ-Χε, θέλει εμμονικά να συνευρεθεί ερωτικά μαζί της και να τη βιντεοσκοπήσει για ένα καλλιτεχνικό του πρότζεκτ όταν μαθαίνει κατά λάθος για το εκ γενετής σημάδι που έχει στα οπίσθιά της. Η συγγραφέας περιγράφει αριστουργηματικά την σκηνή της συνεύρεσης όπου ο καλλιτέχνης ζωγραφίζει στο σώμα της ασταθούς πια πρωταγωνίστριας πολύχρωμα λουλούδια που αγκυλώνουν ακόμα περισσότερο το θολωμένο της μυαλό. Η τελευταία αφηγήτρια στη νουβέλα είναι – όχι τυχαία – η πολυάσχολη επιχειρηματίας αδερφή της Γιανγκ Χε της οποίας ο γάμος διαλύθηκε όταν ανακάλυψε τη συνεύρεση του ζευγαριού. Αυτή γίνεται η μοναδική συγγενής που επισκέπτεται και φροντίζει τη χορτοφάγο, η οποία αρνείται πια κάθε τροφή. Έτσι η μεγάλη αδερφή γίνεται μάρτυρας της κακοποίησης της μικρής από το ιατρικό προσωπικό που προσπαθεί με τη βία να της βάλει τροφή στο στομάχι. Με Δούρειο Ίππο την απλή προσπάθεια μίας γυναίκας να ορίσει κάτι απλό και καθημερινό, τη διατροφή της, η συγγραφέας εισβάλλει στα άδυτα της Κορεατικής οικογένειας και φωτίζει τη θέση της νεαρής γυναίκας στο σήμερα. Φυλακισμένη σε έναν γάμο ανούσιο και άψυχο η πρωταγωνίστρια υπηρετεί τον σύζυγό της, εκτελώντας τα καθήκοντα της με την υπακοή και τον σεβασμό, βασικά στοιχεία της κορεατικής κουλτούρας και των διδαχών του Κομφούκιου. Εργάζεται ήσυχα και αθόρυβα και περνά τον ελεύθερό της χρόνο μοναχικά διαβάζοντας στο δωμάτιό της. Στο υποσυνείδητό της όμως υποφέρει με τα όνειρα-κραυγή απελπισίας που φανερώνουν την αποστροφή και την καθοδηγούν στην άρνηση, άρνηση της τροφής, άρνηση της παρούσας ζωής. Έχει όμως αυτό το δικαίωμα στο αυστηρό κορεατικό πλαίσιο; Η αποστροφή της ηρωίδας απαντάται με τη βία που γίνεται σταθερό μοτίβο: τον συζυγικό βιασμό, την πατρική καταπίεση και σωματική βία προκειμένου να υποκύψει και να «σεβαστεί» την επιθυμία όλων να γυρίσει στην παλιά ζωή της. Και αυτό γεννά και άλλη βία, την απόπειρα αυτοκτονίας της. Και άλλη βία, τη σεξουαλική εκμετάλλευση μιας γυναίκας με ψυχική διαταραχή. Παλεύοντας να απελευθερωθεί από την παρούσα ύπαρξή της, αποδεσμεύει τον εαυτό της από κάθε κοινωνική σύμβαση και επιστρέφει στην βασική και πρωτόγονη ύπαρξη ενός φυτού. Η επιλογή της είναι αδιανόητη για τους γύρω της. Καθόλου τυχαία, μόνο η αδερφή της, μία καταπονημένη σύγχρονη γυναίκα και μητέρα, στυλοβάτης της μονογονεϊκής της οικογένειας προς το τέλος του έργου συνειδητοποιεί το μέγεθος της βίας που υφίσταται η αδερφή της ακόμα και στο ψυχιατρείο που προσπαθούν να της επιβάλλουν την τροφή που αυτή αρνείται. Η μετάφραση της Αμαλίας Τζιώτη ρέει όμορφα διατηρώντας την λυρικότητα, τον ρυθμό και το διαφορετικό ύφος των τριών αφηγήσεων, βασικά συστατικά της αφήγησης της Γκανγκ που έχουν σχολιαστεί πολύ στις κριτικές του έργου στο εξωτερικό. Σίγουρα θα βοηθούσε πολύ τον μέσο αναγνώστη, που τόσο λίγα γνωρίζει για την τοπική κουλτούρα, η εισαγωγή σχολίων ή σημειώσεων ή ίσως και ακόμα ενός επιμέτρου. Η χορτοφάγος, είναι μία κραυγή απελπισίας για ένα νέο ξεκίνημα, η απελευθέρωση από αυτό που μας προκαλεί αποστροφή. Είναι αυτό διαστροφή;
info: Χαν Γκανγκ Η Χορτοφάγος, μτφρ. από τα κορεάτικα: Αμαλία Τζιώτη, Εκδόσεις Καστανιώτη
https://www.oanagnostis.gr/diatrofi-apostrofi-kai-diastrofi-tis-theodoras-d-patrona/?fbclid=IwAR3ukpwzcudq0Qx7TQyFeqyNkX3AisOgQZxULuhTp2V8sKaKoD5nPR1EzYA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου