Για τον κουρδικό λαό, τις περιπέτειες και τα πάθη του, εκτός από την ειδησεογραφία, την ιστορία, τα αρχαία ελληνικά κείμενα, έμαθα από κάποια αραβικά κείμενα που μετέφρασα στο παρελθόν. Κυρίως στην ποίηση, άραβες ποιητές αναφέρονται συχνά πυκνά στον Κουρδικό ζήτημα και στον Κουρδικό λαό, χαρακτηρίζοντας τον αδελφό λαό, που μαζί με τον Παλαιστινιακό πέρασαν από παρόμοια βάσανα και συμπληγάδες, βιώνοντας την αδικία, την βιαιότητα, τον εκπατρισμό και την περιπλάνηση τους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Αλλά και στην πεζογραφία συνάντησα αποσπάσματα που αναφέρονται στον πολιτισμό και τη γλώσσα του κουρδικού λαού. Για παράδειγμα η Λιβανέζα συγγραφέας Χόντα Μπαρακάτ στο βιβλίο της με τίτλο «Σκιές στη χώρα των πολέμων, (εκδόσεις
Αλεξάνδρεια), αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στην περιγραφή μιας ωραίας και μυστηριακής νέας γυναίκας Κουρδικής καταγωγής, της Σάμσα, μια γυναίκα που παρά την ταπεινή της καταγωγή διαπνέεται από μια αξιοπρόσεκτη υπερηφάνεια, ένα αδιόρατο μεγαλείο, ενώ η βαθιά της μελαγχολία, οι σιωπές της κραυγάζουν οδυνηρές αλήθειες, έρχονται σε απόλυτη συνάφεια με την τραγικότητα της ιστορίας που περιγράφει. Ενώ και η επιλογή του ονόματος της εν λόγω ηρωίδας δεν είναι τυχαία. Σάμσα, που στα αραβικά, όπως και στα κουρδικά σημαίνει ήλιος, συμβολίζει για τη συγγραφέα την ελπίδα, την άφθαρτη ομορφιά και την αξιοπρέπεια ενός ολόκληρου λαού που παρά τα δεινά που υπέστη, την βαναυσότητα και την προσφυγιά, συνεχίσει να αποπνέει ομορφιά, αθωότητα, αλλά και δύναμη, ενώ λάμπει με την παρουσία του, όπου γης. Ίσως πάλι σκόπευε να τονίσει την γλωσσική συγγένεια ανάμεσα στις δυο γλώσσες, αλλά και να παραλληλίσει τις μοίρες των ανθρώπων: του τότε πληγωμένου λαού της κατά τον εμφύλιο πόλεμο με τα προβλήματα του κουρδικού λαού. Ενώ ο Παλαιστίνιος ποιητής Ναζουάν Νταρουίς στο πεζόμορφο ποίημα του με τίτλο «ταυτότητα» που εντοπίζεται στη συλλογή « δεν ήμουν ποιητής στη Γρανάδα» αναφέρει σε πρώτο πρόσωπο: «Παρότι – όπως αστειευόμενοι λένε οι φίλοι μου- οι Κούρδοι φημίζονται για τη σκληρότητά τους, σας βεβαιώνω ότι ήμουν πιο ευγενικός κι από το καλοκαιρινό αεράκι, έτσι όπως αγκάλιαζα τους αδελφούς μου στις τέσσερις γωνιές του κόσμου.» κάνοντας έτσι ευθεία και άμεση την ταύτισή του με το κουρδικό λαό. «Ήμουν ο Κούρδος και ήμουν ο Αρμένιος που δεν πίστεψαν ποτέ τα δάκρυα κάτω από τα βλέφαρα του χιονιού της Ιστορίας, εκείνα που καλύπτουν με τον ίδιο τρόπο δολοφονημένους και φονιάδες./.. Κι όταν πριν από λίγο έφθασα στην κοιλάδα ελ Σιρ, με υποδέχτηκε η αύρα, που αμέσως αντιλήφθηκε τι σημαίνει να καταφθάνει ένας άνθρωπος από τα βουνά του Καυκάσου, με μοναδικούς συντρόφους του την αξιοπρέπεια και τα οστά των προγόνων του.» Ωστόσο, εξαιτίας και πάλι μιας μετάφρασής μου που εξεδόθη προσφάτως- είχα τη τύχη να γνωρίσω τον συγγραφέα Τζεμίλ Τουράν Μπαζιντί, να τον γνωρίσω ως άνθρωπο και έπειτα ως συγγραφέα και να εντυπωσιαστώ από τις αφηγήσεις του για τις περιπέτειες του Κουρδικού λαού αλλά και για την προσωπική του Οδύσσεια. Περιπέτειες που εν πολλοίς καταγράφει τόσο παραστατικά και τόσο γλαφυρά στα βιβλία του, ακόμα και σε εκείνα που είναι λιγότερο προσωπικά ή βιωματικά. Έμεινα επίσης εντυπωσιασμένη από τον πλούτο και το βάθος των συναισθημάτων του, την ευγένεια, την παιδεία, τον πολιτισμό που κουβαλά, «αξιοπρέπεια και τα οστά» όπως αναφέρει ο Παλαιστίνιος ποιητής, αλλά και τον προσωπικό του πολιτισμό που εκπορεύεται από εκείνο της κουλτούρας και της καταγωγής του και είναι στοιχεία που όπως ανέφερα αποτυπώνονται έκτυπα στα γραπτά του, ακόμα και σε εκείνα που δεν εννοεί να τα ‘περάσει’ ως προσωπικό βίωμα. Κύριο μέλημα του εκτός από την ανάδειξη της κληροδοτημένης αυτής κουλτούρας, του πνευματικού πλούτου που έχει κληρονομήσει από τους δικούς του προγόνους, την ευγένεια και την ιδιοσυγκρασία του λαού από τον οποίο προέρχεται. Είναι κυρίαρχη σε όλα τα βιβλία του, η διακαής επιθυμία για την αυτοδιάθεση και την ανεξαρτησία του λαού της πατρίδας του, όπως είναι και η ειρηνική συνύπαρξη των λαών, η αγάπη και η συγχώρεση… Τα βιβλία του Τζεμίλ είναι κατά βάση αυτοβιογραφικά, ακόμα και εκείνα στα οποία ως αποστασιοποιημένος αφηγητής, ως τρίτος δηλαδή καταγράφει την Οδύσσεια του κουρδικού λαού, άλλοτε μέσα από τα μάτια ενός (συν)αγωνιστή, ενός παιδιού, ενός εφήβου, ενός εξεγερμένου, ενός επαναστάτη, ενός ιδεαλιστή που επιθυμεί να διεκδικήσει τον όνειρο της ανεξαρτησίας της πατρίδας του. Είναι συγκινητική και βέβαια απτή η θαυμαστή νηφαλιότητα που επιστρατεύει, ακόμα κι όταν περιγράφει οδυνηρά και απάνθρωπα περιστατικά. Τολμώ να πω ότι ανιχνεύεται ακόμα και σε εκείνα τα αποσπάσματα που συγκλονίζουν με τη ρεαλιστική περιγραφή τους, όπως τα βασανιστήρια που περιγράφει και που όπως είναι γνωστό σε μεγάλο βαθμό τα υπέστη και ο ίδιος. Δεν χάνει όμως την ψυχραιμία του, δεν γίνεται εμπαθής και συχνά μας γεννάται η αίσθηση διαβάζοντας ότι μιλάει κάποιος που δεν βίωσε αυτή τη φρίκη από πρώτο χέρι, διότι ένας καλός πεζογράφος ξέρει να αποστασιοποιείται, όταν πρέπει, να μην γίνεται διδακτικός, αλλά να φανερώνει τις αλήθειες αυτούσιες, αφήνοντας τον αναγνώστη του να τις κρίνει, να τις αξιολογήσει. Και είναι ακριβώς αυτός ο ρεαλισμός με τον οποίο αναπαριστά τη φρίκη και την απανθρωπιά των βασανιστών που απαρτίζει ένα από τα δυνατά σημεία της γραφής του.. Ο Τζεμίλ Τουράν στρέφεται κατά της αδικίας και της τυραννίας για αυτό είναι, όπως τον χαρακτήρισαν, ένας αγωνιζόμενος συγγραφέας, ένας στρατευμένος και ταυτόχρονα ελεύθερος δημιουργός. Η γραφίδα του είναι το όπλο του στα πιο ώριμα χρόνια της ζωής του. ενώ η επιλέγει να γράφει στα ελληνικά. Το γεγονός ότι επέλεξε να γράψει απευθείας στα Ελληνικά, και όχι στη γλώσσα του για να μεταφραστούν αργότερα από κάποιον έμπειρο μεταφραστή αποτελεί σπουδαίο του επίτευγμα. Η χρήση μιας άρτιας Ελληνικής γλώσσας, εξαιρετικά ποιητικής τολμώ να πω, είναι όντως εντυπωσιακή, για αυτό και είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η περίπτωση Τσεμίλ Τουράν Μπαζιντί. Εκτός από τη χρήση της ωραίας ελληνικής γλώσσας, θα ήθελα ς να τονίσω μια επιπλέον αρετή που εντόπισα στα βιβλία που διάβασα. Οι ανάγλυφοι και έξοχα σκιαγραφημένοι χαρακτήρες του, με τις ψυχολογικές τους μεταπτώσεις, τόσο ανθρώπινοι κι τόσο αληθινοί. Δεν διαπίστωσα υπερβολές, ούτε εμπάθεια στα βιβλία του, οι ήρωες του δεν φέρουν μόνο ηρωικά στοιχεία, αλλά και αμιγώς ανθρώπινα, με πάθη και αδυναμίες. Η ρεαλιστική σκιαγράφηση των χαρακτήρων του, είναι συγκινητική, η ηρωική τους διάσταση συνυπάρχει μαζί με την ανθρώπινη. διότι ο Τζεμίλ Τουράν, όπως κάθε καλός συγγραφέας, γνωρίζει πως οι άνθρωποι ακόμα κι όταν είναι ιδεαλιστές ή επαναστάτες διακατέχονται και από αδυναμίες, ενίοτε από εγωισμό. Ενώ τα μικροπολιτικά συμφέροντα που μολύνουν τη σκέψη μερικών εξ αυτών , ακυρώνουν τον γενναίο αγώνα τους. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, τα βιβλία του . Τ. Τ. αποτελούν ύμνο στη ζωή και στην ελευθερία. Σε κάθε περίπτωση, ο συγγραφέας Τζεμίλ Τουράν είναι ένας άνθρωπος που συντήρησε το πάθος της αντίστασης και της εξέγερσης στα γραπτά του, υπ αυτή μάλιστα την έννοια θωρώ τα βιβλία του πρωτίστως πολιτικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι χάνουν κάτι από την ποιητικότητα της γραφής. Είναι επίσης επαναστατικά, χωρίς να διατρέχονται εμφανώς από τέτοια διάθεση. Και βέβαια, δεν απουσιάζει ο προσωπικός στοχασμός, η προσωπική του ιδεολογία, ενώ ο έρωτας, η φύση, η διακαής επιθυμία του για την συνύπαρξη και την ειρήνη ανάμεσα στους ανθρώπους κάθε φυλής είναι πάντα στο προσκήνιο των γραφόμενών του καθοδηγούν την πένα του. Και σε όλα κυριαρχεί έντονα ο νόστος. Ως ελληνίδα της διασποράς μπόρεσα μάλιστα να νιώσω την έντονη νοσταλγική του διάθεση απέναντι στον τόπο του. Ο γενέθλιος τόπος του καθενός δεν ξεχνιέται ποτέ, μας καθορίζει/ μας σημαδεύει δια βίου, κυρίως όταν σ’ αυτόν έχουν διαδραματιστεί τραγικά ή δραματικά γεγονότα. Επιγραμματικά θα έλεγα ότι τα βιβλία του Τζεμίλ εκτός από την λογοτεχνική τους αξία, την έντονη ποιητικότητα που τα διαπνέει, αποτελούν μια σημαντική παρακαταθήκη και μια άρτια καταγραφή των παθών του λαού του. Έπειτα ως μεταφράστρια αραβικής ποίησης στάθηκα επίσης εντυπωσιασμένη από τον άθλο που επιτέλεσε να ανθολογήσει και να μεταφράσει κούρδους ποιητές, ποιήματα που απηχούν την ιστορική διαδρομή και την εθνική συνείδηση του κουρδικού λαού, καθιστώντας έτσι εύληπτη και προσιτή στον μέσο Έλληνα αναγνώστη. Στο προλογικό του σημείωμα αναφέρει, «Κυριαρχεί η αντίληψη ότι αυτός ο λαός μόνο πολεμά και αντιστέκεται, πως διεκδικεί από τους κατακτητές την πατρίδα του και ζητάει την αυτοδιάθεσή του. Έτσι είναι, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Οι Κούρδοι έχουν πλούσια παράδοση και ακόμη πιο πλούσια γλώσσα, γι’ αυτό από νωρίς ανέπτυξαν την τέχνη του λόγου. Ήδη από τον 11ο αιώνα σπουδαίοι Κούρδοι ποιητές-τραγωδοί με απαράμιλλο λυρισμό αφηγήθηκαν την ιστορία του σκληροτράχηλου και περήφανου αυτού λαού, ύμνησαν τον έρωτα και τη φύση, την ανδρεία και το θάρρος και με ανυπέρβλητο ελεγειακό τρόπο τη λύπη και το πένθος του. Παρά τις διώξεις και τις απαγορεύσεις που έχουν επιβληθεί στην κουρδική γλώσσα, παρά τις αδιάκοπες δυστυχώς προσπάθειες αφανισμού του κουρδικού στοιχείου». Άλλωστε, ένας παθιασμένος λαός με την ελευθερία του, δεν μπορεί παρά να παθιάζεται με την ίδια τη ζωή. Ο Τζεμίλ Τουράν είναι ένας από αυτούς τους παθιασμένους με τη ζωή ανθρώπους. Τον ευχαριστούμε για την παρουσία του στα ελληνικά γράμματα και του εύχομαι προσωπικά να συνεχίσει δυναμικά και να μας δώσει ακόμα περισσότερα βιβλία.
https://www.fractalart.gr/cemil-turan/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου