Για τον Τίτο Πατρίκιο
Το 2012 κυκλοφόρησε η 21η ποιητική συλλογή του Τίτου Πατρίκιου με τίτλο «Σε βρίσκει η ποίηση». Το βιβλίο αυτό μου προκάλεσε ιδιαίτερη συγκίνηση. Αισθάνθηκα σαν η ποίηση τού Πατρίκιου να σταλάζει πολύτιμο φορτίο, να μεταγγίζει την περιουσία μιας πλούσιας και ολόκληρης ζωής, να την εναποθέτει ευλαβική προσφορά ψυχής και διαρκή παρακαταθήκη στους απανταχού διψασμένους ες αεί για τον ζωοποιό ποιητικό λόγο.
Στη Σχολή Δραματικής Τέχνης που δίδασκα εκείνη την εποχή σε υποψήφιους ηθοποιούς το μάθημα «Υποκριτική στον κινηματογράφο», έφερα το βιβλίο τού Πατρίκιου μέσα στην τάξη, συζήτησα με τους μαθητές για την θέση της ποίησης και του ποιήματος στην καθημερινή ζωή, τόσο στην εξωτερικὴ όσο και στην εσωτερική μας ζωή, αναλύσαμε διεξοδικά τις έντεκα (ΙΧ) ενάριθμες ενότητες – ποιήματα της σύνθεσης, με τελικό σκοπό και στόχο να δώσει ο κάθε μαθητής υποκριτικά τη δική του ερμηνεία στό πρώτο ποίημα (Ι) της σύνθεσης, το οποίο και αντιγράφω ευθύς αμέσως:
Ἐκεῖ ποὺ ἀναρωτιέσαι γιὰ πράγματα ποὺ πρώτη φορὰ ἀντικρίζεις
γιὰ πράγματα χιλιοειπωμένα ποὺ ἔχουνε πιὰ περάσει
γιὰ πράγματα ποὺ ξαφνιάζουν κι ἃς γίνονται κάθε μέρα
γιὰ πράγματα ποὺ ἔλεγες δὲν θὰ συμβοῦν ποτὲ
καὶ τώρα συμβαίνουν μπρὸς στὰ μάτια σου
γι’ ἄλλα ποὺ ἐπαναλαμβάνονται μ’ ἐλάχιστες παραλλαγὲς
γιὰ πράγματα ποὺ πουλιοῦνται μόλις πιάσουν κατάλληλη τιμὴ
γιὰ πράγματα ποὺ σάπισαν μὲ τὸ πέρασμα τοῦ καιροῦ
ἢ ποὺ ἦταν σάπια ἀπ’ τὴν ἀρχὴ καὶ δὲν τὸ ἔβλεπες
ἐκεῖ ποὺ ἀπορεῖς γιὰ πράγματα ποὺ μπόρεσες νὰ κάνεις
γιὰ πράγματα σοβαρὰ ἢ ἀνόητα ποὺ ρίσκαρες τὴ ζωὴ σου
γιὰ πράγματα σημαντικὰ ποὺ τὰ κατάλαβες ἀργότερα
γιὰ πράγματα ποὺ τὰ φοβήθηκες κι ἀπέφυγες ν’ ἀναλάβεις
γιὰ πράγματα ποὺ τὰ προγραμμάτισες καὶ δὲν σοῦ βγῆκαν
γι’ ἄλλα ποὺ τὰ σχεδίασαν ἄλλοι καὶ βγῆκαν διαφορετικὰ
γιὰ πράγματα ποὺ σοῦ ἔτυχαν χωρὶς νὰ τὰ περιμένεις
γιὰ πράγματα ποὺ μόνο τὰ ὀνειρεύτηκες
καὶ κάποτε, μία στὶς χίλιες πραγματώθηκαν…
Ἐκεῖ ἐπάνω σὲ βρίσκει ἡ ποίηση.
Λίγο αργότερα, προς το τέλος του μήνα και μετά από αρκετές και εντατικές πρόβες, παρουσιάστηκαν έντεκα απαγγελίες από τους δώδεκα μαθητές και μαθήτριες που είχε το τμήμα, έντεκα εξαιρετικές ερμηνείες η μία καλύτερη από την άλλη, η καθεμιά εντελώς διαφορετική τόσο από την προηγούμενη όσο και από την επόμενη.
Όλες αυτές οι εκδοχές, όσο και αν διέφεραν μεταξύ τους, αποτελούσαν εν τούτοις ολοκληρωμένες ερμηνείες, με αποτέλεσμα να φωτίζεται κάθε φορά και από μια διαφορετική γωνία στο ποιητικό γεγονός του Πατρίκιου (Ι). ‘Ώστε λοιπόν, μπορεί να έχει τόσο πολλές παραλλαγές η πρόσληψη ενός ποιήματος όσες και οι αποδέκτες του;
‘Όμως, η έκπληξη εκείνη την ημέρα ήρθε από μια πολύ καλή μαθήτρια ανάμεσα στους δώδεκα, η οποία μάς είπε ότι δεν θα επιχειρήσει να ερμηνεύσει το ποίημα, αλλά αντ’ αυτού θα μας διαβάσει αυτό που εμπνεύστηκε και έγραψε η ίδια με αφορμή το συγκεκριμένο βιβλίο του Τίτου Πατρίκιου. Της ζήτησα να σηκωθεί για να την ακούσουμε:
Εκεί που αναρωτιέσαι τι πρόκειται να γίνει αν ακούσεις για λίγο το υποσυνείδητό σου
Εκεί που ακούς τους γύρω σου να μιλούν άλλη γλώσσα, χρησιμοποιώντας όμως τη
δική σου
Εκεί που αποκαλύπτεις πως το γέλιο σου έχει άλλον παραλήπτη
Εκεί που μαθαίνεις πως η στιγμή που έπεσες ήταν και η στιγμή που άρχισες να
σηκώνεσαι
Εκεί που συλλογίζεσαι γιατί. Γιατί να έχει χρώμα η θλίψη. Γιατί να έχει θέρμη η
μοναξιά
Γιατί να βλέπεις τυφλές ελπίδες. Ίσως γιατί φαντάζεσαι πως πίσω από τον αόρατο τοίχο
θα βρεις το άλλο σου μισό. Που σε συμπληρώνει, σε ανέχεται, σε εξυψώνει
Εκεί που τα πράγματα δεν είναι πολύπλοκα αλλά έχεις την τάση να τα κάνεις να
φαίνονται τόσο πολύ
Εκεί που ονειρεύεσαι ξύπνιος, γιατί φοβάσαι μην ξεχάσεις τι ονειρεύτηκες
Εκεί που παλεύεις, όταν γύρω σου όλοι είναι νεκροί
Εκεί που πολεμάς όταν όλοι γύρω σου έχουν νικήσει
Εκεί που ξέρεις τι αξίζεις και παρ’ όλα αυτά ρωτάς να μάθεις
Εκεί που φωνάζεις βοήθεια και ακούς μονάχα τον αντίλαλό σου
Εκεί που φωνάζεις μαμά και βλέπεις όλες εκείνες τις ξένοιαστες στιγμές να περνούν
μπρος στα μάτια σου
Εκεί που χαμογελάς, μόνο και μόνο γιατί διάβασες τη λέξη χαμογελώ σε ένα χαρτί
Εκεί που αναρωτιέσαι: Υπάρχω; Υπήρξα άραγε ποτέ;
Εκεί που τραγουδάς ένα τραγούδι που δεν ξέρεις τι λέει, αλλά επιμένεις και το
τραγουδάς, ενώνοντας λέξεις που νομίζεις ότι ομοιοκαταληκτούν
Και σιγά σιγά ταιριάζεις τα κομμάτια ενός γρίφου, ώσπου ξαφνικά, χωρίς να το
καταλάβεις, στέκεσαι μόνος μπροστά στον καθρέφτη σου και ελπίζεις να είσαι
κάποιος άλλος
Εκεί που κατορθώνεις και επικοινωνείς μέσα από κάτι τόσο μικρό αλλά συγχρόνως
πανανθρώπινο, πέρα από κάθε ηλικία, πέρα από κάθε μορφωτικό επίπεδο
Εκεί που κάθεσαι άκρη άκρη στο βραχάκι και βρέχεσαι, βρέχεσαι χωρίς να σε νοιάζει
αν θα βραχείς και τελικά πέφτεις χωρίς να σε νοιάζει αν θα πνιγείς
Εκεί απάνω η ποίησή μας συναντάει τη δική σας και σας ευχαριστούμε!
Η «συνομιλία», της ηθοποιού σήμερα Κατερίνας Χιντηράκη με το ποίημα και η «απάντησή» της στον ποιητή, ο τρόπος εκφοράς του λόγου της κατά την ανάγνωση, η πνοή, το συγκρατημένο πάθος, η ευγένεια που εξέπεμπε η ερμηνεία της έγιναν δεκτά με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από τους συμμαθητές της, που ξέσπασαν σε παρατεταμένο χειροκρότημα, ορισμένοι μάλιστα ευσυγκίνητοι, όπως κι εγώ, σκούπιζαν ήδη κάποιο δάκρυ από τα μάτια τους.
Η παρούσα προσωπική μου κατάθεση αγαπητοί αναγνώστες, ας εκληφθεί παρακαλώ σαν φιλικός χαιρετισμός, σαν ελάχιστο σέβας και σαν ταπεινός φόρος τιμής στον ποιητή μας Τίτο Πατρίκιο, που σήμερα (21 Μαΐου) κλείνει τα 92 του χρόνια.-
Σημείωση Αναγνώστη
Οι φωτογραφίες του Τίτου Πατρίκιου, από τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ «Πάρε τα δώρα», σε σκηνοθεσία Λευτέρη Ξανθόπουλου, παραγωγής «Περίπλους ΕΠΕ», ΕΡΤ 2011, για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης.
© φωτό, Μιχάλης Αναστασίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου