Ο τρίτος ιστορικός και περιηγητικός οδηγός της Θεσσαλονίκης, «Η Θεσσαλονίκη των Βυζαντινών». Έχει 240 σελίδες και 180 έγχρωμες φωτογραφίες.
H λαμπρότερη εποχή της Θεσσαλονίκης είναι η χιλιόχρονη παλαιοχριστιανική και βυζαντινή περίοδος. Στον καιρό της βυζαντινής αυτοκρατορίας ήταν η δεύτερη μεγάλη πόλη της, η συμβασιλεύουσα, που άσκησε ιδιαίτερη πολιτιστική ακτινοβολία στους γύρω λαούς. Την ίδια περίοδο η Θεσσαλονίκη υπήρξε κέντρο κοινωνικών και ιδεολογικών συγκρούσεων και αδιάλειπτης πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας, που συνδύαζε την ιδεολογία του χριστιανισμού με τη φιλολογική και καλλιτεχνική αρχαιοελληνική παράδοση.
Σημαντική κληρονομιά της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, στην Ελλάδα και τον κόσμο, είναι το πλούσιο καλλιτεχνικό απόθεμα των μνημείων της. Τα δεκαεφτά μνημεία της, χαρακτηρισμένα ως Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, προβάλλουν τη Θεσσαλονίκη ως μοναδικό «μουσείο» της βυζαντινής αρχιτεκτονικής και τέχνης από τον 5ο έως τον 15ο αιώνα.
Τα μνημεία αυτά έχει ως άξονα ο Ιστορικός και Περιηγητικός Οδηγός, δίνοντας παράλληλα το ιστορικό, κοινωνικό και ιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν. Το βιβλίο, με πλούσιο ενημερωτικό και εικαστικό υλικό, ευελπιστεί να κάνει γνωστότερη και αγαπητή στο πλατύ κοινό μια σπουδαία εποχή και μια σημαντική ιστορική φάση της πολυύμνητης πόλης.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Θεσσαλονίκη, μητρόπολη του Χριστιανισμού
Πόλη-μουσείο με τα μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCΟ
2. Χρονολόγιο παλαιοχριστιανικής και βυζαντινής Θεσσαλονίκης
Από το πέρασμα του αποστόλου Παύλου ως την άλωση της πόλης από τους Τούρκους
3. Η Θεσσαλονίκη στην αυγή της νέας θρησκείας
Τα μνημεία των πρώτων μαρτύρων της χριστιανοσύνης
Απόστολος Παύλος, ο ιδρυτής της χριστιανικής κοινότητας Θεσσαλονίκης
Οι πρώτοι χριστιανοί μάρτυρες
Τα μαρτύρια - ευκτήριοι οίκοι
Παλαιοχριστιανικό κοιμητήριο στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου
Ο άγιος Δημήτριος και η τοπογραφία του μαρτυρίου του
Οι τάφοι των πρώτων χριστιανών
4. Η επικράτηση του Χριστιανισμού και οι πρώτοι μεγάλοι ναοί
Παλαιοχριστιανική περίοδος (4ος -6ος αι.)
Η μορφή της Θεσσαλονίκης στα παλαιοχριστιανικά χρόνια
Ο Μέγας Κωνσταντίνος στη Θεσσαλονίκη
Ο Μέγας Θεοδόσιος και η σφαγή στον Ιππόδρομο
Τα παλαιοχριστιανικά μνημεία
(Τα τείχη της πόλης, Τα αρχαιολογικά ευρήματα του μετρό, Η χριστιανική Ροτόντα, ο ναός του Αγίου Δημητρίου, Το καθολικό της μονής Λατόμου - Οσίου Δαβίδ, Ο ναός της Παναγίας Αχειροποιήτου, Παλαιοχριστιανικό βαπτιστήριο Το Αγίασμα του Αγίου Ιωάννη, Δημόσιο κτήριο στην οδό Δουμπιώτη)
5. Οι “σκοτεινοί αιώνες” της Θεσσαλονίκης (7ος-8ος αι.)
Σλαβικές επιδρομές και θρησκευτικές έριδες
Τα Θαύματα του αγίου Δημητρίου και οι πολιορκίες των Σλάβων
Ο καταστροφικός σεισμός και η νέα πόλη
Εικονομάχοι και εικονόφιλοι στη Θεσσαλονίκη
Τα σωζόμενα μνημεία της περιόδου
(Η ανακαίνιση του καμένου ναού του Αγίου Δημητρίου, Τα ψηφιδωτά του 7ου αι. στον Άγιο Δημήτριο, Μια ιστορική τοιχογραφία στον Άγιο Δημήτριο, Ο ναός Αγίας Σοφίας, Εικονομαχική παράσταση στην Αγία Σοφία).
6. Θεσσαλονίκη, “μακάρων γη”
Μεσοβυζαντινή περίοδος (9ος-12ος αι.)
Η εμπορική Μέση οδός των Βυζαντινών
Η άλωση της πόλης από τους Σαρακηνούς (904)
Οι Θεσσαλονικείς άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος
Η άλωση από τους Νορμανδούς (1185)
Ευστάθιος, ο λόγιος αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης
Η λεγόμενη Μακεδονική Αναγέννηση
Έργα τέχνης της Μακεδονικής Αναγέννησης
(Το ψηφιδωτό της Ανάληψης στον τρούλο της Αγίας Σοφίας, Το ψηφιδωτό με την Παναγία στην Αγία Σοφία, Τοιχογραφίες του 11ου αι. στην Αγία Σοφία, Η τοιχογραφία της Ανάληψης στη Ροτόντα, Ψηφιδωτό με την Παναγία και τον Άγιο Θεόδωρο στον Άγιο Δημήτριο, Παναγία Χαλκέων)
Μνημεία του 12ου αιώνα
(Οι τοιχογραφίες του Οσίου Δαβίδ-μονής Λατόμου (1160-1170), Ο τάφος του αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Ευσταθίου, Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στον Χορτιάτη)
7. Η Χρυσή Εποχή των Παλαιολόγων
Υστεροβυζαντινή περίοδος (13ος-14ος αι.)
Α. Ιστορικοί σταθμοί, ιδεολογικές κινήσεις και πρόσωπα
Το λατινικό βασίλειο της Θεσσαλονίκης (1204-1224)
Η αυτοκρατορία της Θεσσαλονίκης (1224-1246)
Οι Καταλανοί απειλούν τη Θεσσαλονίκη
Οι εμφύλιοι πόλεμοι των αυτοκρατόρων κατά τον 14ο αιώνα
Δυο αυτοκρατόρισσες, Γιολάνδη-Ειρήνη και Άννα Παλαιολογίνα
Το κίνημα των Ζηλωτών
Ο Ησυχασμός, Γρηγόριος Παλαμάς και Βαρλαάμ Καλαβρός
1430, το τέλος της βυζαντινής Θεσσαλονίκης
Β. Τα γράμματα και οι τέχνες στον χρυσό 14o αιώνα
Διαπρεπείς φιλόλογοι, θεολόγοι και νομικοί
Οι μεγάλοι ζωγράφοι της εποχής των Παλαιολόγων
Γ. Τα μνημεία της Χρυσής Εποχής
(Άγιος Ευθύμιος, Άγιος Παντελεήμονας, Ταξιάρχες, Άγιοι Απόστολοι, Αγία Αικατερίνη, Άγιος Νικόλαος Ορφανός, Τοιχογραφίες του 13ου αι. στην Αχειροποίητο, βυζαντινό λουτρό, βυζαντινή κινστέρνα)
Δ. Τα μνημεία της Θεσσαλονίκης στο βυζαντινό λυκόφως
(ναός του Σωτήρος Χριστού, Μονή Βλατάδων, Προφήτης Ηλίας, Τοιχογραφία της εποχής των Παλαιολόγων στον Άγιο Δημήτριο)
8. Η βυζαντινή πολιτεία και κοινωνία
Διοίκηση, Οικονομία, Εκκλησία, Γαστρονομία, Μουσική
Α΄ Διοικητικοί θεσμοί και κοινωνικές τάξεις
Β΄ Οικονομία και εμπόριο
Γ΄ Εκκλησιαστική οργάνωση, η Αρχιεπισκοπή Θεσσαλονίκης
Δ΄ Τα βυζαντινά μοναστήρια
Ε΄ Η αγιοτόκος Θεσσαλονίκη
ΣΤ΄ Βυζαντινή γαστρονομία, σκεύη και “μαγειρείες”
Ζ΄ Η βυζαντινή μουσική παράδοση της Θεσσαλονίκης
9. Μουσεία – Ιδρύματα για το Βυζάντιο
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού
Εκκλησιαστικό Μουσείο Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης
Σκευοφυλάκιο Μονής Βλατάδων
Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών του ΑΠΘ
Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων
Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών
10. Ενοποίηση θεματικών ενοτήτων κατά μνημείο
11. Γλωσσάρι, 12. Επιλεγμένη βιβλιογραφία, 13. Προέλευση εικόνων
14. Ευρετήριο μνημείων-τόπων, Χάρτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου