Μανουήλ Σκριβά του Μεταφραστού Carmen et error
Ωδές και στίχοι Αντώνης Ζέρβας
επιμέλεια σειράς: Σωτήρης Σελαβής
Περισπωμένη, 2017 24 σελ.
Από μικρός ο Αντώνης Ζέρβας αρνιόταν τον τίτλο του ποιητή, όπως εννοείται ευρέως. Για κείνον η ποίηση ήταν ανέκαθεν πάλη, όχι όμως με το υλικό του (δηλαδή τις λέξεις), αλλά με τις έννοιες. Ήταν ένας τρόπος να αναρωτηθούν, αυτός και ο αναγνώστης, για τα ζητήματα του βίου, τον θάνατο, τον έρωτα και όλα όσα βρίσκονται ανάμεσα σε αυτά, για όλα όσα τους αφορούν. Χωρίς μια τέτοια διερώτηση, η ποίηση δεν είχε καμία αξία. Ξεκινώντας από αυτή την αφετηρία, δεν είναι απορίας άξιον που ο Ζέρβας, ανάμεσα στον λυρισμό και την ειρωνεία, τάχθηκε υπέρ της δεύτερης. Την ειρωνεία υπηρέτησε και αυτή τον εξέφρασε όλα τα χρόνια που ο ποιητής παρατηρούσε τον εαυτό του, διερευνώντας τη φύση των συναισθημάτων του και αμφισβητώντας την ονομαστική τους αξία. Αυτή την αμφισβήτηση έβαλε στα θεμέλια της ποίησής του. Την αμφισβήτηση του δεδομένου και του καθώς πρέπει, του πολιτικώς ορθού και της ιστορίας, κυρίως την αμφισβήτηση του φαίνεσθαι. Και πάνω σε αυτήν έκτισε πολλές συλλογές, καθεμία μοναδική για τους δικούς της λόγους που δεν ήταν άσχετοι με την εκάστοτε συγκυρία. Ωστόσο, η ποίηση είναι διαχρονική. Αυτά που μιλούσαν παλιότερα στον ποιητή τού μιλούν ακόμη και μαζί με αυτόν μιλούν και στον αναγνώστη. Με την ίδια οξύτητα, με την ίδια ρώμη. Τα Άκτα (Το έπος της ομιλίας μας) τα έγραψε ο Ζέρβας το 1996. Περιλαμβάνουν πολλά κεφάλαια, μεταξύ αυτών και το 33ο, όπου ένα νέο πρόσωπο, ο Μανουήλ Σκριβάς ο μεταφραστής, κάνει την εμφάνισή του ως ένα προφανές alter ego του ποιητή. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Α.Ζ. βιοπορίστηκε ως μεταφραστής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων μακριά από την πατρίδα επί δεκαετίες. Στο 33ο κεφάλαιο των Άκτων, ο Σκριβάς συγκρίνει τον εαυτό του με έναν Γάλλο ποιητή του 16ου αιώνα, τον Joachim du Bellay (1522-1560) που άφησε το χωριό του για τη Ρώμη. Πρόκειται για έναν ποιητή επίσης déplacé, που η ζωή τον οδήγησε μακριά κι αυτόν από την πατρίδα, αιχμάλωτο της νοσταλγίας του και της μεροληψίας υπέρ της πατρογονικής εστίας που ευνοεί η απόσταση. Έναν ποιητή που, αντιμέτωπος με τη συνθήκη στην οποία τον οδήγησε η ζωή, έγραψε με σπαρακτική ειρωνεία, χωρίς να καταφέρει ωστόσο να φθάσει σε μεγάλα ύψη. Ο Σκριβάς αντιπαραβάλλει την τύχη του με εκείνη του du Bellay, παραφράζοντας πολλούς από τους στίχους του. Αυτό το κεφάλαιο των Άκτων αναδημοσιεύει στο Carmen et error της -εξαιρετικής αισθητικά, και όχι μόνο- σειράς του «Φυλλάδια» ο Σωτήρης Σελαβής των εκδόσεων Περισπωμένη, εμπλουτίζοντάς το με τρία μεταγενέστερα ποιήματα που επικαιροποιούν τρόπον τινά την ενότητα, έχοντας ενσωματωθεί άψογα σε αυτήν και φέρνοντάς την στον παρόντα χρόνο. Σημαντικά ζητήματα της εποχής μας, όπως ο πατριωτισμός στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, το ζήτημα της προσωπικής και της συλλογικής ελευθερίας, καθώς και της ελεύθερης βούλησης είναι βασικές θεματικές του Carmen et error. Ιδίως το τελευταίο είναι από τα θεμελιώδη που απασχολούν τον ποιητή, γιατί σηματοδοτεί με ανάγλυφο τρόπο την ελευθερία από τις ψευδαισθήσεις που αναμασά η ιστορία. Γιατί και αυτό είναι η ποίηση: απελευθέρωση από εμπειρίες που έχει νωρίτερα η ίδια μετασχηματίσει σε κάτι ανώδυνο, μέσα από τον διαρκή αναστοχασμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου