«Ο ζωγράφος του Μπελογιάννη»

Δημήτρης Χριστόπουλος 

Η ελληνική πεζογραφία τείνει τα τελευταία χρόνια να αναπτύξει μια προνομιακή σχέση με την ιστορική αναπαράσταση. Στην περίπτωση του Νίκου Δαββέτα, η ιστορία αποτελεί την πρώτη ύλη του πεζογραφικού του έργου. Με αυτή τη σταθερή επιλογή υπηρετεί τη μυθοπλασία. Γιατί «η λογοτεχνία δεν

είναι επίδειξη γραμματικών γνώσεων. Είναι φωτιά που εξαπλώνεται σε ξερό χορτάρι. Οι φλόγες πρέπει να σου γλείφουν το μυαλό, να καίγεσαι πάνω απ’ το χαρτί». (σσ. 51-52). (Ξανα)διαβάσαμε με ενδιαφέρον το μυθιστόρημά του «Ο ζωγράφος του Μπελογιάννη» που μόλις επανεκδόθηκε από τις εκδ. Πατάκη, αναθεωρημένο συγκριτικά με την πρώτη έκδοση του 2013 (εκδ. Μεταίχμιο): «… δεν γράφω ιστορία, αλλά πεζογραφία. Συνεπώς έχω το δικαίωμα να διαλέξω κατά το κέφι μου αυτό που ταιριάζει περισσότερο στους χαρακτήρες και στις λεπτομέρειές μου, ώστε να μπορέσω να δημιουργήσω τη γενική εντύπωση που επιθυμώ…» (σ. 165). Την αποφθεγματικού τύπου άποψη του Βρετανοπολωνού συγγραφέα Τζόζεφ Κόνραντ, μπορούμε να τη θεωρήσουμε καταστατική αρχή του βιβλίου και γιατί όχι και του ίδιου του συγγραφέα. Ας αποφύγουμε τους αξιολογικούς χαρακτηρισμούς και τις ειδολογικές κατατάξεις (καθόλου άστοχα ο συγγραφέας εγκιβωτίζει την άποψη του Μπένγιαμιν: «Η κριτική είναι προπάντων θέμα ήθους»). Το μυθιστόρημα του Δαββέτα θέτει, με επιτυχία, πολλά ερωτήματα· προκαλεί γόνιμους προβληματισμούς για μείζονα πολιτικά θέματα· μιλώντας για το χθες, στρέφει την προσοχή του αναγνώστη στο σήμερα. Και όλα αυτά με μια σφιχτοδεμένη πλοκή και σωστά σχεδιασμένη δομή. Και με την επίγνωση ότι «οι λέξεις μπορούν να σε σκοτώσουν πριν σε σκοτώσουν οι σφαίρες».