Γαλλία: Τέλος και για το ιστορικό περιοδικό των Σαρτρ-Μποβουάρ

Ηταν μηνιαίο αλλά φιλοξένησε «καθημερινές» συγκρούσεις για πολιτικά, ιδεολογικά και πολιτιστικά θέματα. Επιχείρησε παρεμβάσεις στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Σχολίασε θέματα ταμπού για τον γαλλικό αστισμό, όπως η αποικιοκρατία. Εδωσε λόγο σε πολλούς. Μάλωσε με άλλους τόσους. Και τα χρόνια πέρασαν. Το περιοδικό τιτλοφορούνταν «Les Temps Modernes» («Οι μοντέρνοι καιροί»), και η φιλοδοξία των ιδρυτών του ήταν να επιτευχθεί η αντιστοίχιση του τίτλου με το περιεχόμενο. Να είναι πάντα ένα μοντέρνο έντυπο, ένα «ζωντανό χαρτί». Αλλά όλοι οι «καιροί» κάποτε παλιώνουν, γερνούν και πεθαίνουν. Και όλα τα «μοντέρνα» καταλήγουν μουσειακά είδη (εφόσον είναι άξια λόγου) ή εξαφανίζονται. Ο

Βόρεια Βορειοανατολικά κείμενα παραμεθορίου: Τεύχος 2 / Απρίλιος 2019

«Θέλω κρότους γυμνούς μέσα στο αίμα / τη μοίρα μου σαν κληματαριά / να καρπίζει όπου λάχει / τον ήλιο γονυπετή / να σφαδάζει στα σύρματα»

Γιάννης Στίγκας, Η αλητεία του αίματος

Εκεί στα μέσα του 2000 εμφανίστηκε μια νέα γενιά στην ελληνική ποίηση. Μια γενιά που ενηλικιώθηκε μαζί με την ποίηση και δια της ποίησης. Άνθρωποι που γεννήθηκαν, χονδρικά, από το 1977 μέχρι το 1985 (και κάποιοι αργότερα, γεννημένοι μέχρι το 1989) και εμφανίστηκαν, από το πουθενά, σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, σαν τα μανιτάρια στο νεκροταφείο μετά τη βροχή, κάνοντας τα πρώτα τους ποιητικά βήματα πολύ νωρίς, στα

Καιρός για «Jazz και πράξεις» στην Πάτρα (6-7-8 Ιουνίου)

Το τριήμερο της τζαζ «Jazz+Πράξεις 2019» του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας, που διοργανώνει η Δημοτική Βιβλιοθήκη-Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Πατρέων, συνεχίζοντας την μακρόχρονη παρουσία του, θα πραγματοποιηθεί φέτος την Πέμπτη 6, την Παρασκευή 7 και το Σάββατο 8 Ιουνίου 2019. Ο ειδυλλιακός χώρος του Αίθριου του Παλαιού Δημοτικού Νοσοκομείου θα είναι το επίκεντρο όσων συναρπαστικών συντελεστούν με ούριο τζαζ άνεμο. Σε περίπτωση κακών καιρικών συνθηκών ο εναλλακτικός χώρος διεξαγωγής των συναυλιών θα είναι η αίθουσα «Αίγλη» στη Veso Mare. Η φετινή διοργάνωση συγκεντρώνει 10 μουσικούς υψηλού καλλιτεχνικού διαμετρήματος από την Ελλάδα και 6 διάσημους καλλιτέχνες από το εξωτερικό φωτίζοντας ποικίλες περιοχές του είδους από την κλασική τζαζ, τον αυτοσχεδιασμό με παραδοσιακές επιρροές έως την σύγχρονη ευρωπαϊκή, την bebop και τον ευρωπαϊκό ατμοσφαιρικό τζαζ λυρισμό. Κυριαρχούν οι συμπράξεις με τη συμμετοχή 6

Ο ΕΝΙΚΟΣ, ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΗ

Εδώ γνωρίζω ηλικιωμένους
που αν τους ρωτήσεις απαντούν
και μόνον τ' απαραίτητα
σε μια γλώσσα παλιά
ευγενική σανσκριτική ακατανόητη
κι ύστερα πάλι φυγαδεύονται
στη μερική τους άνοια, μακρινοί.

Πόσα μπορείς να μάθεις από τα σπαράγματα
των φράσεων
και σε τι άνθρωπο σοφό μπορείς να εξελιχθείς
απ' τα στεγνά τους μάτια που απλανή θρηνούν
επειδή κώφευσαν
τίποτε απ' όλ' αυτά δε διδαχτήκαν
τα παιδιά τους -
κάτι σφριγώντα κούτσουρα λαλίστατα
που μας κυκλώσαν και παραμονεύουν
με τα ντενεκεδένια δούρεια δώρα
της οικειότητας.

Γιάννη Βαρβέρη (1955-2011), από τη συλλογή "Στα ξένα", Κέδρος 2001

Διαβάζοντας γερμανική ποίηση

της Άννας Λαμπαρδάκη (*)

 

Η έκδοση του βιβλίου “Μετά το Άουσβιτς- ανθολογία γερμανικής ποίησης»  από τις εκδόσεις “ροές”, με επιλογή – μετάφραση ποιημάτων 34 γερμανόφωνων ποιητών από τον Γιώργο Καρτάκη, δίνει τη δυνατότητα μιας ενδιαφέρουσας διερεύνησης των κύριων θεματικών πεδίων που διατρέχουν την γερμανική μεταπολεμική ποίηση.

Μανούσος Φάσσης, «Παιδική Μούσα (τραγούδια για την προσχολική και σχολική ηλικία)», εκδ. αμοργός, 1980

Η μπαλάντα για τα καλά παιδιά

Παιδάκια,πάντοτε ν’ακούτε τους γονείς σας

που θέλουν μόνο το δικό σας το καλό.

Να λέτε «ευχαριστώ»,»παρακαλώ»,

να μην υψώνετε τον τόνο της φωνής σας.

Ποιοί είν’ αυτοί που μας μαθαίνουν τρόπους,

που μας μαθαίνουν νά’μαστε ευγενείς;

Μονάχα οι καλοί μας οι γονείς

για να μας κάνουνε σωστούς ανθρώπους.

Γιώργος Βασιλακόπουλος/George Vassilacopoulos, Δύο ποιήματα

έξω οι σάλπιγγες σταμάτησαν το πρόσεξα στα στεγνά σου
δάχτυλα. ανοίγομαι αλεξίπτωτο και πέφτω ανατριχίλα ή ρόγχος.
θα σε ζωγραφίσω πάλι και ξανά πετώντας τα μέλη μου
στα τέσσερα σημεία της κάμαρας. θα ψήσω στους ίσκιους
τους παλιούς μας ύπνους και πίνοντάς τους θα κόβουμε φέτες το φως
φέτες την κίνηση

15 επίκαιρες πολιτικές και ιστορικές μελέτες

του Σπύρου Κακουριώτη

Σε απόσταση… αναπνοής από τις τριπλές κάλπες της 26ης Μαΐου, είναι φυσικό οι πολιτικές μελέτες, ιδιαίτερα εκείνες που σχετίζονται αμεσότερα με τα επίδικα των επερχόμενων εκλογών (και αυτά είναι πολλά) να προκαλούν το ενδιαφέρον μας, ακόμη και εκείνες των οποίων ο επικαιρικός χαρακτήρας είναι προφανής –ας μην βιαστούμε να υποθέσουμε ότι αυτό προδικάζει την ποιότητα της σκέψης και των επιχειρημάτων που περιλαμβάνουν…

Λίνα Βαταντζή, Τέσσερα ποιήματα

Μετουσίωση

Λαμπρά τα χιόνια
του Βερμίου
στο πρωινό φως.
Λαμπρή η διάθεσή μου
στον ήλιο
της σκέψης σου.
Λαμπύρισμα ονείρων
στο δρόμο της ζωής μου.
Η μετουσίωση του φωτός
εγκιβωτισμένη
στην παρουσία σου.

***

Μι­σὲλ Ρός (Michelle Ross): Ἡ ἄμ­μος καὶ ἡ θά­λασ­σα

(The sand and the sea)

ΥΡΙΖΟΝΤΑΣ ΣΠΙΤΙ ἀ­π’ τὴν πα­ρα­λί­α, ἡ μη­τέ­ρα μου παρ­κά­ρει τὸ αὐ­το­κί­νη­το στὸ χα­λι­κό­στρω­το πάρ­κινγκ ἑ­νὸς πα­γω­τα­τζί­δι­κου. Ὅ­ταν ἐ­πι­στρέ­φει κρα­τών­τας τρί­α χω­νά­κια χρώ­μα­τος χαν­ζα­πλὰστ μὲ πα­γω­τὸ μέν­τα-σο­κο­λά­τα, ἡ ἀ­δελ­φή μου κρέ­με­ται ἡ μι­σὴ ἔ­ξω ἀ­π’ τὸ πα­ρά­θυ­ρό της γιὰ νὰ κρυ­φαρ­πά­ξει τὴ λι­χου­διά της. Ἀ­πο­δέ­χο­μαι ἕ­να ἀ­πὸ τὰ χω­νά­κια, ἀλ­λὰ δὲν εὐ­χα­ρι­στῶ τὴ μη­τέ­ρα μου, καὶ δὲν ἀ­παι­τεῖ νὰ τὸ κά­νω. Τρῶ­με τὸ πα­γω­τὸ στὸ αὐ­το­κί­νη­το, μὲ τὸ δέρ­μα μου νὰ τσού­ζει ἐ­κεῖ ὅ­που δε­κά­δες πλο­κά­μια με­δου­σῶν χά­ι­δε­ψαν τὰ ἄ­κρα μου κα­θὼς κο­λυμ­ποῦ­σα πί­σω στὴν ἀ­κτή, μιὰ ἀ­πό­στα­ση ποὺ μοῦ φά­νη­κε πά­νω ἀ­πὸ χι­λι­ό­με­τρο. Τὸ ρεῦ­μα μὲ πα­ρέ­συ­ρε πά­νω στὸ μι­κρὸ πρά­σι­νο σὰν ἀ­ρα­κὰ φου­σκω­τὸ ποὺ κέρ­δι­σα σὲ ἕ­ναν παι­δι­κὸ δι­α­γω­νι­σμὸ ζω­γρα­φι­κῆς. Ἀ­ναγ­κά­στη­κα νὰ πα­ρα­τή­σω τὸ ἔ­πα­θλό μου γιὰ νὰ ἐ­λευ­θε­ρω­θῶ ἀ­πὸ τὴ δύ­να­μη τοῦ ρεύ­μα­τος. Ἡ μη­τέ­ρα μου δὲν ζη­τά­ει συγ­γνώ­μη ποὺ πα­ρα­λί­γο νὰ πα­ρα­συρ­θῶ στὰ ἀ­νοι­χτά. Δὲν ζη­τά­ει συγ­γνώ­μη ποὺ δὲν μὲ πρό­σε­χε. Οὔ­τε λέ­ει ὅ­τι ἦρ­θε ἡ ὥ­ρα νὰ μά­θει κο­λύμ­πι. Λέ­ει, «Κα­λὴ ἀ­να­λο­γί­α σο­κο­λά­τας-μέν­τας ἔ­χει».

Η απαξίωση της πνευματικής εργασίας, των συγγραφέων και των βιβλίων στην Ελλάδα

Σταύρος Πετσόπουλος

Στη μνήμη του Γεράσιμου Βώκου

 Βόλφγκανγκ Λετλ, "Η Γη της Ανάγνωσης" (λεπτομέρεια), 1990, ελαιογραφία, ιδιωτική συλλογή. (Η Ελλάδα είναι ως γνωστόν η Γη της Φιλαναγνωσίας).

Σελίδες στην Οθόνη ή σε Χαρτί. Το μέλλον της ανάγνωσης, Συλλογή κειμένων - Επιμέλεια: Γιώργος Ε. Δαρδανός, Πρόλογος: Προκόπιος Παυλόπουλος, β΄ συμπληρωμένη έκδοση, Gutenberg, Αθήνα 2019

Με αφορμή την δεύτερη έκδοση του τόμου Σελίδες στην Οθόνη ή σε Χαρτί, οργανώθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών συζήτηση για το μέλλον του βιβλίου, στις 16 Απριλίου. Ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος έκανε ορισμένες καίριες παρατηρήσεις, οι οποίες νομίζουμε ότι αξίζει να συζητηθούν. Σημειώνουμε σχετικά με τον επαίσχυντο νόμο για τις αμοιβές μεταφραστών, επιμελητών και συγγραφέων, ότι μόνο η κυβέρνηση των Αγραμμάτων θα μπορούσε να επιδείξει τέτοια διαστροφή και μίσος για τα γράμματα. Η ARB θα κάνει ό,τι μπορεί για να πολεμήσει αυτό τον κακοήθη νόμο. Περιμένουμε να τον καταργήσει πάραυτα η επόμενη κυβέρνηση.

Franz Kafka – Ένα απόφθεγμα

Ο αληθινός δρόμος περνάει πάνω από ένα ακροβατικό σχοινί που δεν είναι τεντωμένο ψηλά, αλλά λίγο πάνω από το έδαφος. Φαίνεται πως σκοπός του είναι περισσότερο να σε κάνει να σκοντάφτεις πάρα να περπατάς.

Το κόσκινο 

«Κ. Γ. Καρυωτάκης, Ποιήματα και Πεζά» (επιμ. Δημήτρης Δημηρούλης), εκδ. Gutenberg, 2017

«Όλοι μαζί κινούμε, συρφετός». Ο Καρυωτάκης πάντα θα επιστρέφει

Επειδή ήταν καινοτόμος και πρωτοποριακός; Επειδή ήταν δραστήριος και καυστικός; Επειδή η ερωτική του ζωή δεν ήταν μερικές τυπικές επιστολές; Επειδή το σκληρό τέλος προκάλεσε τόσες συζητήσεις; Πολλά «επειδή» και πολλά ερωτήματα μπορούν να τεθούν για τη διαχρονικότητα και τη δύναμη της ποίησης του Καρυωτάκη στις μέρες του Instagram. Το πιο σημαντικό όμως δεν είναι οι ερωτήσεις που μπορεί να θέσει κανείς για τον Καρυωτάκη, αλλά οι απαντήσεις που μπορεί να πάρει ψηλαφώντας το μεγαλείο της ποίησής του.

Λάσλο Κρασναχορκάι: Το τίμημα της πολιτικής ελευθερίας είναι η πραγματικότητα

Συνέντευξη στην Ιωάννα Αβραμίδου

Με την ευκαιρία της επίσκεψης του Λάσλο Κρασναχορκάι στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη και της ομιλίας του την προσεχή Δευτέρα στην Αθήνα ο δημοφιλής ούγγρος συγγραφέας μίλησε στην μεταφράστρια του και συνεργάτιδα του Αναγνώστη Ιωάννα Αβραμίδου. (Μετάφραση των απαντήσεων από τα ουγγρικά: Ανδρέας Δημητρίου και Κατερίνα Καραΐσκου)

 Κύριε Κρασναχορκάι,  το πρώτο σας βιβλίο απ’ όσα γνωρίζω, ήταν το Τανγκό του

Ορέστης Παπαϊωάννου, ένας νεαρός συνθέτης με ιδέες

Ηταν η πέμπτη φορά που η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών μετακάλεσε την εξαιρετική Κινέζα βιολονίστρια Τιάνγουα Γιανγκ. Κάθε συνάντηση μαζί της ανανεώνει το ενδιαφέρον, καθώς αποκαλύπτει διαφορετικές πτυχές του ταλέντου της. Παρότι την έχουμε ακούσει και σε κλασικό ρεπερτόριο, είναι γεγονός ότι την έχουμε συνδυάσει με απαιτητικά κοντσέρτα για βιολί του 20ού αιώνα, όπως αυτό του Μπέντζαμιν Μπρίτεν και το δεύτερο του Μπέλα Μπάρτοκ. Για ένα ακόμα εμβληματικό έργο του μουσικού μοντερνισμού, το Κοντσέρτο για βιολί του Αλμπαν Μπεργκ, επέστρεψε λοιπόν στις 10 Μαΐου στην πρώην Αίθουσα Φίλων της Μουσικής. Είναι αλήθεια ότι η Αθήνα έχει ακούσει το έργο αυτό σε ενδιαφέρουσες ερμηνείες, πιο πρόσφατα στην πολύ προσωπική ανάγνωση της Πατρίτσια Κοπατσίνσκαγια, παλαιότερα στην εξαιρετική ερμηνεία του Αντώνη

Με ό,τι είχαμε-Δούμου Στέλλα

Κάτω από επιστασίες βροχής, θυμηθήκαμε τις συμμαχίες των σωμάτων.
Κι αγαπηθήκαμε με ό,τι είχαμε πρόχειρο επάνω μας.
Εσύ με βρεγμένα μάτια
κι εγώ με το ίδιο πρόσωπο της νεαρής κερασιάς.

     Έρως αρόδο, Κουκούτσι, 2015

Σαπφώ: επτά ποιήματα

Σαπφώ, του Karl Agricola, περ. 1839
 Όποιος κα­τα­πιά­νε­ται με τη με­τά­φρα­ση των σαπ­φι­κών με­λών εκτί­θε­ται αυ­τό­χρη­μα στη μομ­φή της απρο­νοη­σί­ας, αν όχι της ύβρε­ως. Για­τί έχει να ανα­με­τρη­θεί με λο­γο­τέ­χνες και φι­λο­λό­γους που αρί­στευ­σαν στη με­τα­φρα­στι­κή γυ­μνα­σία γε­νι­κώς και στη με­τά­φρα­ση της Σαπ­φώς ει­δι­κό­τε­ρα. Αρ­κεί να ανα­φέ­ρω τα ονό­μα­τα του Ηλία Βου­τιε­ρί­δη, του Αρ­γύ­ρη Εφτα­λιώ­τη, του Πα­να­γή Λε­κα­τσά, του Θρα­σύ­βου­λου Σταύ­ρου, του Ιω­άν­νη Θ. Κα­κρι­δή, του Οδυσ­σέα Ελύ­τη, του Δη­μή­τρη Ν. Μα­ρω­νί­τη, του Δα­νι­ήλ Ι. Ια­κώβ και του Νί­κου Χ. Χουρ­μου­ζιά­δη, για να πε­ριο­ρι­στώ μό­νο στους κε­κοι­μη­μέ­νους. Αν απο­τολ­μώ να πα­ρου­σιά­σω εδώ τις με­τα­φρα­στι­κές ασκή­σεις που ακο­λου­θούν, δεν το κά­νω βε­βαί­ως από οί­η­ση: γνω­ρί­ζω ότι δεν μπο­ρώ να συ­να­γω­νι­στώ τους με­γά­λους προ­δρό­μους που προ­α­νέ­φε­ρα.

Αδελφοί Γκριμ, Το παραμύθι για τα παραμύθια

του Χάιντς Ρέλεκε – μτφρ. Γιώργος Καρτάκης

 Ο Γιάκομπ και ο Βίλχελμ Γκριμ κράτησαν μυστική για πάρα πολλά χρόνια την ταυτότητα των γυναικών, που τους διηγήθηκαν τα παραμύθια. Και όντως, οι αφηγήτριες όλων αυτών των υποτιθέμενων λαϊκών παραμύθιών δεν ήταν γριές χωρικές, αλλά μορφωμένες κόρες ευκατάστατων οικογενειών με Ουγενότους* προγόνους. . Οι αδελφοί Γκριμ παραπλάνησαν από την αρχή σκόπιμα τους αναγνώστες τους. Δεν τους εξαπάτησαν, πολλώ δε μάλλον δεν τους είπαν ψέματα, προσπάθησαν όμως να τους δημιουργήσουν την εντύπωση, ότι τα παραμύθια προέρχονταν από τον «απλό λαό». Έτσι, στον πρόλογο του πρώτου τόμου των «Παραμυθιών για παιδιά» αναφέρουν: «Όλο

Βαγγέλης Καραμανωλάκης: Γιατί το κάψαμε το παρελθόν μας;

συνέντευξη στον Σπύρο Κακουριώτη

 Το μακρινό 1989, τη χρονιά εκείνη των «θαυμάτων», που ο κόσμος μας άλλαξε για πάντα και ο 20ός αιώνας μας αποχαιρέτισε πρόωρα, μια κυβέρνηση συνεργασίας των δύο παρατάξεων που πριν σαράντα χρόνια είχαν αναμετρηθεί ένοπλα κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου, αποφάσισε να παραδώσει στη λήθη διά της πυράς 17.000.000 φακέλους στους οποίους αποτυπωνόταν η εικόνα των μηχανισμών καταστολής του μετεμφυλιακού κράτους για τους «επικίνδυνους πολίτες» του.

Επιστροφή στους κλασσικούς με τη ‘βουή και μανία’ του Γουίλλιαμ Φώκνερ

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

Γουίλλιαμ Φώκνερ, «Η βουή και η μανία». Μετάφραση: Παύλος Μάτεσις. Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018

Το δύστροπο στην ανάγνωση, αλλά περισσότερο θα λέγαμε στην προσπάθεια βαθιάς κατανόησης των πολυσήμαντων νοημάτων που φιλοξενεί και των πολυεπίπεδων  μηνυμάτων που εκπέμπει, μυθιστόρημα ‘Η βουή και η μανία’ (The Sound and the Fury),  δημοσιεύθηκε το 1929 και ήταν ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα που έγραψε ο Γουίλλιαμ Φώκνερ (1897-1962).  Πολλοί κριτικοί της λογοτεχνίας, κυρίως από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, πιστεύουν, όπως άλλωστε και ο ίδιος ο συγγραφέας, ότι ο συγκεκριμένος τίτλος είναι το καλύτερο μυθιστόρημα που έγραψε ο βαθυστόχαστος αμερικανός νομπελίστας (Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, 1949) και ένας από τους βασικούς εκπροσώπους της μεγαλειώδους παράδοσης του πολύπαθου αμερικάνικου Νότου. Το θέμα γύρω από το οποίο περιστρέφεται το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, είναι η παρακμή της οικογένειας Κόμπσον. Κάθε ένα από τα τρία πρώτα και σχετικά μεγάλα τμήματα του σχεδόν αιωνόβιου

Παρουσίαση της συλλογής «Λοξές Ματιές» στη Νάουσα Ημαθίας στις 10/2/2019

Ο Bernard Shaw έγραψε στο «Ένα ποίημα τη μέρα»:
«Ναι! προσπαθώ να γράφω ένα ποίημα κάθε μέρα,
Ελπίζοντας ότι θα σε βοηθήσει στην πορεία σου»

Δεν γνωρίζω αν ο Δημήτρης Τρωαδίτης γράφει ένα ποίημα την ημέρα, αλλά διαβάζοντας την ποίησή του, σίγουρα η μέρα μας, η πορεία μας, γίνεται καλύτερη.

Επειδή η ποίησή του είναι έντονη και βαθιά. Επειδή διαβάζοντάς την βρίσκεις μέσα στα νοήματα και στις λέξεις του ποιητή αυτό που θέλεις να εκφράσεις, αλλά δεν έχεις την δεξιότητα να το εκφράσεις.

Για τη νέα ποιητική συλλογή του Δήμου Χλωπτσιούδη «laissez passer»

Μόλις κυκλοφόρησε η νέα ποιητική συλλογή του Δήμου Χλωπτσιούδη με τον τίτλο «LAISSEZ PASSER» (εκδόσεις Μανδραγόρας). Πρόκειται για την τέταρτη ποιητική συλλογή του ιδίου. Αν κι έχουν περάσει μόνο τρία χρόνια από το προηγούμενο ποιητικό του βιβλίο («ακατάλληλο», Μανδραγόρας, 2016), ο Δήμος Χλωπτσιούδης έχει διανύσει μια αξιόλογη πορεία στα σύγχρονα ελληνικά γράμματα. Ενώ στην προηγούμενη συλλογή συμπεριλαμβάνονται ποιήματα πιο προσωπικά, ή ερωτικά ποιήματα πλάι στη νοσταλγία της παιδικής ηλικίας, τώρα πια τα ποιήματα είναι αποκλειστικά με κοινωνικό–πολιτικό περιεχόμενο. Μοναδική εξαίρεση το «Ισμήνη» –μια τρυφερή εικόνα, αφιέρωμα στην κόρη του, στην οποία αντανακλάνε οι ανησυχίες για το μέλλον, μα κι η πατρική στοργή του ποιητή. Ακολουθώντας την ισχυρή λογοτεχνική παράδοση στα κοινωνικά θέματα, ο Χλωπτσιούδης δίνει τη δική του πινελιά. Βάζει το δικό του πετραδάκι στο συλλογικό αυτό οικοδόμημα, μια αξιόλογη προσφορά που δεν μπορεί να μείνει απαρατήρητη.
Η βασική διαφορά με τους «κλασικούς» αυτής της ποίησης εντοπίζεται στο ποίημα
«Η μεταγλώσσα της ποίησης». Διαβάζοντάς το αντιλαμβανόμαστε μια σημαντική αλλαγή στο αντικείμενο αυτής της θεματολογίας. Ενώ πριν οι ποιητές περιγράφανε τους εργαζόμενους που

Αυλός

Της παγωνιάς

Λουλούδι

Μοναδικό

Πρωί -Πρωί

Θ' ανέβει

Στον ουρανό

Να φιλήσει

Τα παιδικά σου

Μάτια

Τις κλεμμένες

Πλεξούδες

Των μαλλιών σου

ΤΑΚΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ

Από τη συλλογή «Φύλλα ύπνου»

Το κόσκινο | 

Νίκος Δαββέτας: «Σαν μικρό-μεσαίωνας φαίνεται η εποχή μας. Πιστεύω μάλιστα πως ελάχιστα πράγματα θα διασωθούν από αυτή την περίοδο»

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

  «Ο Πασκάλ Μπρυκνέρ, κάπου γράφει: «Είμαι οι ήττες του πατέρα μου». Αυτή η φράση είναι εξαιρετικά αποκαλυπτική. Γενικεύοντας θα έλεγα πως είμαστε τα λάθη των γονιών μας, αυτά μας διαμορφώνουν και μας ορίζουν. Η λογοτεχνία δεν κάνει το παρελθόν μας καλύτερο, ούτε αλλάζει τις σχέσεις μας, ίσως όμως έχει τη δύναμη να φωτίζει διαφορετικές πτυχές των περασμένων ετών και να λειαίνει τις άκρες που αγκυλώνουν.»

Το διπλό δίγαμμα του Ευριπίδη Γαραντούδη

της Βαρβάρας Ρούσσου (*) 
 Αν εξαιρέσουμε τη σχεδόν άγνωστη νεανική ποιητική συλλογή του Ευριπίδη Γαραντούδη το τέταρτο ποιητικό βιβλίο του είναι Το διπλό δίγαμμα. Στην ποιητική πορεία του Γαραντούδη εντοπίζει κανείς από τις προηγούμενες συλλογές έναν ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο, σταδιακά, η αγωνία της επίδρασης (για να ανακαλέσουμε τον Bloom) μετατρέπεται σε κατάκτηση της ιδιοπροσωπίας: ο Γαραντούδης καθιστά συχνά εμπρόθετα οφθαλμοφανές το ελληνικό ποιητικό παρελθόν και εκεί χτίζει τον δικό του τρόπο. Αυτό βέβαια ισχύει και για πλείστους άλλους ποιητές αλλά διαφέρει ο

Οι καλειδοσκοπικές αναμνήσεις μας

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

Χρήστος Αστερίου «Η θεραπεία των αναμνήσεων», εκδ. Πόλις, σελ. 299

Όσοι γράφουν ή όσοι έχουν κάνει για χρόνια ψυχανάλυση ήδη γνωρίζουν ότι… οι αναμνήσεις μας θεραπεύονται γιατί εκείνα που θεωρούμε σαν γεγονότα της ζωής μας είναι και όνειρα και τρόμοι και φόβοι και συμπεράσματα δικά μας κατά συνέπεια και πολλά απ’ όσα θεωρούμε ως δεδομένα, δεν ίσχυαν. Ο Χρήστος Αστερίου με ένα ιδιαίτερα ενδοσκοπικό και υπαρξιακό μυθιστόρημα αποδεικνύει την διπλή θεραπευτική ιδιότητα των αναμνήσεων. Σε όσους θυμούνται πολύ αλλά θυμούνται λάθος και σε όσους ξεχνούν, ας τα πάρουμε όλα εξ’ αρχής όμως:

Στους ανθρώπους που μας μύησαν στη μαγεία της ανάγνωσης

Γράφει η Χριστίνα Ραφτοπούλου // *

«Ο βιβλιοπώλης του Σελινούντα», Ρομπέρτο Βεκιόνι, μτφ. Παπαδημητρίου Δημήτρης, εκδ. Κριτική, 2019, σελ. 128

«Αν λογαριάζετε να διαβάσετε τούτη τη διήγηση σαν παραμύθι, τότε μην την αρχίσετε καν» σημειώνει ο συγγραφέας Ρομπέρτο Βεκιόνι στην εισαγωγή του βιβλίου του Ο βιβλιοπώλης του Σελινούντα και πράγματι, διαβάζοντας κανείς το βιβλίο αυτό συνειδητοποιεί ότι δεν έχει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός μυθιστορήματος.

Με μία ανάμειξη φαντασίας και ρεαλισμού, ο συγγραφέας ξεδιπλώνει μία ιστορία – ύμνο στα γράμματα και τις λέξεις. Ο πρωταγωνιστής του έργου είναι ένα παιδί, ο Νικολίνο, που ζει στον Σελινούντα, μία περιοχή όπου οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις λέξεις μόνο για τις απλές και καθημερινές συζητήσεις τους, ως εργαλεία δηλαδή για να επικοινωνούν μονάχα σε ένα πρώτο επίπεδο. Όπως είναι φυσικό, δεν

Άνθρωποι και υπάνθρωποι

της Θεοδώρας Δ. Πατρώνα 

 Η Χάνια Γιαναγκιχάρα είναι γνώριμη στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Το δεύτερό της βιβλίο Λίγη Ζωή (Μετ. Μαρία Ξυλούρη, Μεταίχμιο, 2016), βραβευμένο με το Kirkus, σκαρφάλωσε με ευκολία στην παγκόσμια κορυφή των ευπώλητων αλλά και συγκλόνισε τους αναγνώστες με την ευθύτητα, τον σκληρό ρεαλισμό και τον απύθμενο πόνο του παιδικού τραύματος που ταλανίζει τον ενήλικα κεντρικό ήρωα. Με αφορμή την επίσκεψη της συγγραφέως στην Αθήνα, πέρσι στις αρχές του καλοκαιριού, ο ελληνικός τύπος την χαρακτήρισε «σταρ του αμερικανικού μυθιστορήματος» και «κορυφαία αμερικανίδα συγγραφέα» (lifo.gr) Το Οι άνθρωποι στα Δέντρα

[Σήμα λόγου]-Στέλλα Δούμου

τα μαλλιά του Θεού είναι αναρριχητικά
έντομο εγώ
σε ένα μπουκάλι φως η ώρα της Γης
γλείφω το σκληρό γυαλί συντηρούμαι
ανάρπαστα αναπνέοντας
αγωγός ταχύτητας ο θάνατος περιπολεί
τα αδέρφια μου πεινούν διψούν και κρυώνουν
αυτό ονομάζεται ζωή
διπλώνομαι στην έκτη διάσταση
έγκατα μπλε με σημειώνουν στα κιτάπια τους
αυτό ονομάζεται χρόνος
οι τομές μου ανάβουν κάθε γενέθλια ημέρα
κλέβοντας καθαρά μαντήλια προσποιούμαι αθωότητα
και προχωρώ εν συντομία
όταν τις θυρίδες των σπλάχνων μου η ανομβρία ξεράνει
και σωθεί το φως μες στο γυαλί
εγώ με μάτια που θα σκίζονται
θα βλέπω πως τα αδέρφια μου αδιάκοπα πεινούν διψούν και κρυώνουν
ο Θεός μαλλιά δεν θα έχει, μόνο βάθος
κι αυτό ονομάζεται θάνατος
.
[Σήμα λόγου]
ΧΡΟΝΟΡΥΧΕΙΟ εκδ. Θράκα 2017

ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΦΟΡΑ-ΑΘΗΝΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΦΟΡΑ 14. Ώρες πάλευε με τα χρώματα. Κρέμασε το γαλάζιο στο τζάμι, μπροστά στη σαβούρα της προίκας. Κράτησε γερά την αστραπή, την έκρυψε στο μπαούλο, ανάμεσα σε τσιγαρόχαρτο, δίπλα στα λινά.Περίεργη μυρουδιά κάτω από κείνη την κουβέρτα. Με το ρόδι ράντισε τις γυάλινες λακκούβες και έφυγαν τα έντομα. Το πρόσωπό της, βελούδο ινδικό, τρύπησε. Τον φώναξε. Του πέρασε ένα σύρμα και τον έσερνε. Στο διπλανό δωμάτιο γεννήθηκε το παιδί αρρωστιάρικο, μικρό. Πέταξε τα παπούτσια και το πήρε στη μασχάλη. Μετά σιωπή. Ακόμη χόρευε απέναντι στους θόλους με τα αγάλματα.

Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, Ο δειλός

Προσεκτικά
μαύροι και ξανθοί,
κρύβοντας τη ματιά τους,
κρύβοντας τα γούστα τους,
όλο στο πλάι,
στον ίσκιο,
παράμερα, -
κυκλοφορούν οι δειλοί
στη δοξασμένη
από ήρωες
χώρα.

Για την Εμπειρίκια αίσθηση της γραφής

Γράφει ο Σίμος Ανδρονίδης 

 «Πως τόσα πρόσωπα να γίνουν αριθμοί Και τόσα γεγονότα απλά βιβλία Χωρίς την επινόηση νέας διάταξης στοιχείων Χωρίς μια νέα μύηση που θα σαρώσει την αυλαία Σκίζοντας βίαια στα δυο το σάπιο μήλο Να επιστρέψουν τ’ άγια στους σκύλους, τα βρέφη στις μήτρες Κι όρθια η πράξη σαν αλεξικέραυνο» (Μανόλης Αναγνωστάκης, Όταν αποχαιρέτησα…). O Ανδρέας Εμπειρίκος, ο συγγραφέας του 'Μεγάλου Ανατολικού', ο ποιητής της αισθαντικής 'Οκτάνας', έτεινε στη νοηματοδότηση ενός λόγου που εμπρόθετα επανεπινοούσε τα 'σημεία των καιρών', την ίδια την ιστορία ως σημαίνουσα 'raison d' etre' ('λόγος ύπαρξης') ενός εκάστου, συναρθρώνοντας την 'απο-καλυπτική' ερωτική μαρτυρία ως ίδιον στοιχείο της ανθρωπινότητας και δυνατότητα-προϋπόθεση χειραφέτησης με την περιεχομενική και εγκλητική μεσσιανικότητα η οποία και, συν-διαλεγόμενη με

William Blake

ΣΥΝΟΨΗ
Βρυχάται ο Ρίντρα και φωτιές ξερνάει στον φορτωμένο αέρα∙
Πεινασμένα σύννεφα κρέμονται πάνω από την άβυσσο.

Πράος κάποτε, και σε μονοπάτι ολισθηρό,
Ο δίκαιος άνθρωπος τραβούσε το δρόμο του
Μες στην κοιλάδα του θανάτου.
Τριαντάφυλλα είναι φυτεμένα εκεί όπου φύτρωναν αγκάθια,
Και στον άγονο χερσότοπο
Τραγουδούν οι μέλισσες.

Ο Σοστακόβιτς, ο Στάλιν και η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

της Έλενας Χουζούρη 

 Ο Solomon Volkov στο βιβλίο του «Σοστακόβιτς και Στάλιν» [εκδ. Κέδρος] περιγράφει το εξής περιστατικό: « Στο Αρχαγκέλσκ , μια παγωμένη χειμωνιάτικη ημέρα, ο Σοστακόβιτς στάθηκε στην ουρά μπροστά από ένα κιόσκι εφημερίδων. Η ουρά προχωρούσε αργά και ο Σοστακόβιτς έτρεμε από το κρύο. Αγόρασε την πιο έγκυρη εφημερίδα εκείνης της εποχής, την Pravda, της 28ης Ιανουαρίου 1935, την άνοιξε στην τρίτη σελίδα και αντίκρισε ένα [ανυπόγραφο] άρθρο με τίτλο: «Θολούρα αντί για μουσική» και με υπότιτλο: «Σχετικά με τη Λαίδη Μάκβεθ του Μντσενσκ». Το διάβασε και τον κατέλαβε τρόμος». Το περιβόητο πια αυτό άρθρο ήταν γραμμένο από τον ίδιο τον Στάλιν, ο οποίος κυριολεκτικά κατακεραύνωνε την νέα όπερα του τριαντάχρονου

Η ΠΟΛΗ-ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΣ

Θυμάται η πόλη
γιατί κυρίως θέλει να ξεχνά.
Μια μνήμη προβολέας
που ξέρει να αποσιωπά ενώ κάτι φωτίζει.
Γιατί ποτέ δεν ήταν ακριβώς
αυτό που θέλει να θυμάται
ούτε κι εκείνο, επομένως, που επιδιώκει να ξεχνά.
Ποιά είναι η πόλη;
Αυτή που είναι, αυτή που υπήρξε,
αυτή που δεν ήταν ποτέ;
[...]

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΣ: Chiaroscuro, εκδ. Κίχλη, 2018.

Η οδύνη των σωμάτων και οι ασθένειες των ποιημάτων (του Διαμαντή Αξιώτη)

Με την κατάθεση της ένατης ποιητικής συλλογής του ο, εκ Καβάλας προερχόμενος, ποιητής, δοκιμιογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός του Τρίτου Προγράμματος, Κώστας Καναβούρης, σπεύδει να μας βεβαιώσει ότι τα θέματα που τον απασχόλησαν από την πρώτη εκδοτική του εμφάνιση —το 1982— και συνεχίζουν να τον απασχολούν μέχρι σήμερα, παραμένουν σταθερά ίδια: η ποιητική, το σώμα, ο πόθος των σωμάτων. Μόνο που, για την έναρξη και ολοκλήρωση στη συνέχεια της παρούσης συλλογής, ο ερεθισμός προκλήθηκε μέσα από την οδύνη. Όταν —σύμφωνα με τη ΣΗΜΕΙΩΣΗ των

Χ. Π. Σοφίας, Δυο ποιήματα

ΘΛΙΜΜΕΝΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ Παραφυλάω νά δέ δώ νά φεύγεις Καί τότε μπαίνω κρυφά στό σπίτι σου Καί μέ τά δάκρυά μου ποτίζω τά λουλούδια σου Γι' αυτό όταν γυρίζεις τά βλέπεις λυπημένα ΣΜΙΞΙΜΟ Σμίγει τό φώς μέ τό σκοτάδι Ή άπλότητα μέ τήν άσκητική

Η καλή εκδοχή των πραγμάτων

Γράφει η Κατερίνα Λιβιτσάνου -Ντάνου //

Γιάννης Μακριδάκης «Όλα για καλό», εκδ. Εστία, 2017, σελ. 240

Ένα ακόμη βιβλίο του Γιάννη Μακριδάκη κυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις ΕΣΤΙΑ. Πρόκειται για το κοινωνικό και επίκαιρο μυθιστόρημα με τίτλο «ΟΛΑ ΓΙΑ ΚΑΛΟ», φράση που επαναλαμβάνεται από το στόμα των ηρώων του, προφανώς για να υποστηριχτεί πως όσα συμβαίνουν σε αυτή τη ζωή, είναι όλα για καλό. Ο Γιάννης Μακριδάκης γεννήθηκε το 1971 στη Χίο και σπούδασε Μαθηματικά. Το 1997 ίδρυσε το Κέντρο Χιακών Μελετών Πελιναίο, με σκοπό τη μελέτη, έρευνα, αρχειοθέτηση και διάδοση τεκμηρίων της Χίου. Εκτός από τη συγγραφή και την έρευνα ασχολείται με τη φυσική καλλιέργεια, όπως άλλωστε αυτό φαίνεται σε κάποια από τα βιβλία του, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις της Εστίας.

Τα τριακόσια εξήντα πέντε και το ένα για τα δίσεκτα χρόνια (του Ζαχαρία Σώκου)

Γράφει ο Ζαχαρίας Σώκος
    
Πρόκειται για 360 μικρά κι άλλοτε λίγο πιο μεγάλα ποιήματα – σπαράγματα ενίοτε, που διατηρούν τη φρεσκάδα τους,  έστω κι αν  ξεκίνησαν να γράφονται  πριν 40 χρόνια.
Αφορμή εφαλτήριο για αυτή τη συλλογή στάθηκε, όπως μας ενημερώνει εισαγωγικά ο ποιητής, ένα λεύκωμα – ημερολόγιο που του προσφέρθηκε , το 1976, από το Metropolitan Museum της Ν. Υόρκης και η ανά εβδομάδα λευκή σελίδα του, διαγραμμισμένη στις επτά ημέρες , τον οδήγησε σ’ αυτές τις ολιγόστιχες συνθέσεις.
Τίτλος της συλλογής:  Τα τριακόσια εξήντα πέντε και το ένα για τα δίσεκτα χρόνια
Που υπονοεί ευθέως ότι αντιστοιχεί ένα ποίημα για κάθε ημέρα του έτους και χαρίζει και ένα, με το χαρακτηριστικό ειρωνικό και σαρκαστικό τρόπο του, για τα δίσεκτα χρόνια.

"Το ψωμί της μάνας μου", του Παλαιστίνιου ποιητή Mαχμούτ Νταρουίς

Δίχως την ευχή σου
Είμαι πολύ αδύναμος για να σταθώ
Μεγάλωσα πολύ
Δώσε μου πίσω τους χάρτες των αστεριών που είχα παιδί"
Μου λείπει το ψωμί της μάνας μου
Ο καφές της μάνας μου
Το άγγιγμά της
Φουσκώνουν μέσα μου οι παιδικές μου αναμνήσεις
Μέρα τη μέρα
Πρέπει να δώσω αξία στη ζωή μου
Την ώρα του θανάτου μου
Πρέπει να αξίζω τα δάκρυα της μάνας μου
Και αν έρθω πίσω κάποια μέρα
Βάλε με σα μαντήλι στα βλέφαρά σου
Τα κόκαλά μου σκέπασε με χλόη
Που την αγίασαν τα βήματά σου
Δέσε μας μαζί
Με μια μπούκλα απ’ τα μαλλιά σου
Με μια κλωστή που κρέμεται από το φόρεμά σου
Μπορεί να γίνω αθάνατος
Μπορεί να γίνω Θεός
Εάν αγγίξω τα βάθη της καρδιάς σου
Αν καταφέρω και γυρίσω
Κάνε με ξύλα να ανάψεις τη φωτιά σου
Σκοινί για να απλώνεις τα ρούχα σου στην ταράτσα του σπιτιού σου
Δίχως την ευχή σου
Είμαι πολύ αδύναμος για να σταθώ
Μεγάλωσα πολύ
Δώσε μου πίσω τους χάρτες των αστεριών που είχα παιδί
Για να βρω με τα χελιδόνια
Το δρόμο πίσω
Στην άδεια σου αγκαλιά.

Η μάνα μέσα από τα μάτια των ζωγράφων

Gustav Klimt, Hope II, 1907

Η μάνα η ζωοδότρα, η συνέχεια της ζωής και του κόσμου. Η μάνα με τα πολλά ονόματα, η μαμά, η μανούλα, η μανουλίτσα, η μητέρα, η μαμάκα. Η γυναίκα στην ύψιστή της ώρα. Η παγκόσμια ζωγραφική την αποθέωσε μέσα από τα χρώματα και τα πινέλα της. Μεγάλοι ζωγράφοι όπως ο Ρενουάρ, ο Πικάσο, ο Μονέ, ο Κλιμτ και δεκάδες ακόμα την είδαν, τη ζωγράφισαν σε όλες της τις εκφάνσεις, την αποθέωσαν. Γιατί η μάνα είναι εκείνη που παίζει μαζί σου, που πάει εκδρομές και περιπάτους μαζί σου, που σου λείπει όταν φεύγει, που σκέφτεται, που θλίβεται, που λυπάται, που αναπολεί για σένα, που θα σε κάνει μπάνιο και θα σε νταντέψει, που θα αναρωτιέται που είσαι και

Π. Κονδύλης: Η Ελλάδα ως περίπτωση ενός φθίνοντος έθνους

Η σημερινή Ελλάδα αποτελεί ακριβώς περίπτωση φθίνοντος έθνους, το οποίο εκλαμβάνει τις έμμονες μυθολογικές του ιδέες για τον εαυτό του ως ρεαλιστική αυτεπίγνωση. Δεν είναι διόλου περίεργο ότι η ψυχολογική αυτή κατάσταση συχνότατα παρουσιάζει συμπτώματα παθολογικού αυτισμού γιατί το απαραίτητο υπόβαθρο και πλαίσιο της υγιούς αυτεπίγνωσης είναι η γνώση του ευρύτερου περιβάλλοντος κόσμου, μέσα στον οποίο καλείται να δράσει ένα ατομικό ή συλλογικό υποκείμενο, αποτιμώντας κατά το δυνατόν νηφάλια τις δυνατότητες του και υποκαθιστώντας τη νοσηρά εγωκεντρική αρχή της ηδονής με τη φυσιολογικά εγωκεντρική αρχή της πραγματικότητας. Όπως οι κατώτεροι ζωικοί οργανισμοί, έτσι και οι σημερινοί Έλληνες αντιδρούν με έντονες

Δημήτρης Χατζής: Το «Τέλος της μικρής μας πόλης»

Οι πόλεις αποτελούν δελεαστικούς τόπους για τη λογοτεχνία, που εμπνέουν και και επηρεάζουν με καταλυτικό τρόπο τους συγγραφείς. Ο Δημήτρης Χατζής, μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της μεταπολεμικής μας πεζογραφίας, γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1913 κι έγραψε γι’ αυτά στο πιο πολυσυζητημένο ίσως βιβλίο του, τη συλλογή διηγημάτων «Το τέλος της μικρής μας πόλης». Γιος του Γεωργίου Χατζή, ποιητή και εκδότη της εφημερίδας «Ήπειρος», ο Δημήτρης ή Τάκης Χατζής αναγκάστηκε να διακόψει το 1930 τη φοίτησή του στην Ιόνιο Σχολή της Αθήνας, για να αναλάβει, μετά τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα του, τη συνέχιση της εκδοτικής του δουλειάς. Στα Γιάννενα ο Χατζής τελείωσε τη Ζωσιμαία Σχολή, στα Γιάννενα ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την Αριστερά, για να ενταχθεί το 1935 στους κόλπους του ΚΚΕ, στα Γιάννενα συνελήφθη από το