Hannah Arendt: Λεπτές διακρίσεις- Δημοκρατία, εξουσία, βία, επανάσταση

του Γιάννη Ν. Μπασκόζου
Εκδόθηκαν πρόσφατα τρία βιβλία με επίκεντρο την Χάνα Άρεντ, που δίνουν τη δυνατότητα να «επισκεφθούμε» την πολιτική της σκέψη σε διαχρονικά δίπολα όπως η εξουσία και η βία, η δημοκρατία και τα δικαιώματα, η αλήθεια και η πολιτική, η επανάσταση και οι νεανικές διαμαρτυρίες. Πολλοί γνωρίζουν άκρες – μέσες τη διαμάχη που ξέσπασε με την «Κοινοτοπία του κακού», μελέτη της Χάνα Άρεντ που γράφτηκε σχετικά με τη δίκη του Άιχμαν αλλά πολύ λιγότερο γνωρίζουν τις θέσεις της σε κρίσιμα πολιτικά ζητήματα. Το πρώτο βιβλίο είναι γραμμένο από τον

Λευτέρης Ξανθόπουλος – Για τον Τίτο Πατρίκιο στα 92α γενέθλια του

Για τον Τίτο Πατρίκιο

Το 2012 κυκλοφόρησε η 21η ποιητική συλλογή του Τίτου Πατρίκιου με τίτλο «Σε βρίσκει η ποίηση». Το βιβλίο αυτό μου προκάλεσε ιδιαίτερη συγκίνηση. Αισθάνθηκα σαν η ποίηση τού Πατρίκιου να σταλάζει πολύτιμο φορτίο, να μεταγγίζει την περιουσία μιας πλούσιας και ολόκληρης ζωής, να την εναποθέτει ευλαβική προσφορά ψυχής και διαρκή παρακαταθήκη στους απανταχού διψασμένους ες αεί για τον ζωοποιό ποιητικό λόγο.

Το τέλος του κόσμου μετά το τέλος του Πολέμου

της Κυριακής Μπεϊόγλου
Ο Φορντ Μάντοξ Φορντ ή Φορντ Χέφνερ όπως είναι το αληθινό του όνομα καθόρισε την λογοτεχνία του αγγλικού μοντερνισμού. Ποιητής, συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και σημαντική προσωπικότητα των γραμμάτων της εποχής. Στην Ελλάδα όσοι τον γνωρίζουν, είναι κυρίως από το κορυφαίο μυθιστόρημά του «Ο καλός στρατιώτης» (Δελφίνι, μτφρ Ικαρος Μπαμπασάκης). Γεννήθηκε το 1873 και πέθανε το 1939. Σε όλα του τα βιβλία αναφέρεται στην κατάρρευση ενός συστήματος βαθιά ριζωμένων αξιών σε σχέση με το καθήκον και την πατρίδα, σε σχέση με το άτομο και την αμφισβητούμενη αυτοδιάθεσή του. Το «Τέλος της παρέλασης, κάποιοι όχι…» που

Διαβάζοντας από την αρχή τον Τ. Σ. Ελιοτ

Τ. Σ. ΕΛΙΟΤ Η άγονη γη Εισαγωγή - μετάφραση - σημειώσεις: Χάρης Βλαβιανός εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2020, σελ. 171 
 Αν υπάρχει ένα ποιητικό έργο του 20ού αιώνα που κάθε συστηματικός αναγνώστης της ποίησης ή κάθε άνθρωπος που αποφασίζει να γράψει και να δημοσιεύσει έστω και ένα ποίημα οφείλει να το γνωρίζει καλά, αυτό είναι το «The waste land» (1922) του Τ. Σ. Ελιοτ. Αν και πρόκειται για σύντομο συνθετικό ποίημα, αρθρωμένο σε πέντε μέρη, με μόλις 433 στίχους, θεωρήθηκε και παραμένει ένα από τα καταστατικά και εμβληματικά ποιήματα του μοντερνισμού, της τεχνοτροπίας που άλλαξε ριζικά την αντίληψή μας για το πώς γράφεται και διαβάζεται η ποίηση. Στη διάρκεια του αιώνα που πέρασε από την έκδοση του ποιήματος έως τις μέρες μας, η μεταφραστική

Διατροφή, Αποστροφή και Διαστροφή

της Θεοδώρας Δ. Πατρώνα 
 Ας είμαστε ειλικρινείς. Τι μας έρχεται στο άκουσμα της λέξης Κορέα και κορεατική κουλτούρα; Στην καλύτερη περίπτωση η Ολυμπιάδα περασμένων χρόνων στην πρωτεύουσα Σεούλ. Ίσως πάλι να κάνουμε συνειρμό με εικόνες απόλυτης ενδυματολογικής ομοιομορφίας, τον κίνδυνο πυρηνικού ολέθρου και έναν παρανοϊκό ηγεμόνα. Ή μήπως αυτά έχουν να κάνουν με την δίδυμη αδερφή Βόρεια Κορέα και όχι την Νότια; Όπως και να έχει η αξιοθαύμαστη νουβέλα της Νοτιοκορεάτισσας Χαν Γκανγκ Η Χορτοφάγος σε μετάφραση από τα κορεατικά της Αμαλίας Τζιώτη από τις Εκδόσεις Καστανιώτη είναι μία σημαντική ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με την πλούσια πολιτιστική

Ο δάσκαλος Στρατής Χαβιαράς και η Άχνα

της Κατερίνας Γραμματικού

θα σας μιλήσω για την Άχνα. Μα πριν θα σας αφηγηθώ την ιστορία για τον άνθρωπο που με έκανε να γράψω γι αυτή.

Το σύμπαν συνωμοτεί για να δικαιώσει τον Κοέλιο ή αυτούς που πιστεύουν πολύ σε κάτι, κάπου;

Τίτος Πατρίκιος – Επτά νέα ποιήματα

Οι δύο γείτονες

Η ακινησία μιας μόνο νύχτας του ύπνου

τροφοδοτεί την κίνηση όλης της άλλης μέρας

παρά την κρυφή της πλανερή γειτνίαση

με την παντοτινή ακινησία του θανάτου

ΟΡΕΣΤΗΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

O Oρέστης Aλεξάκης γεννήθηκε στις 2/10/ 1931 στην Kέρκυρα. Σπούδασε νομικά και άσκησε στην Aθήνα το επάγγελμα του δικηγόρου έως το 1992. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας αυτοεξορίστηκε στη Δυτική Γερμανία. Μετά το 1992 έζησε στην Κέρκυρα και στη Θεσσαλονίκη ενώ μετά εγκαταστάθηκε και πάλι μόνιμα στην Αθήνα. Έγραψε κυρίως ποίηση, παράλληλα όμως ασχολήθηκε με φιλολογικά μελετήματα, δοκίμια και κριτική. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, Ισπανικά και Σερβικά. Έχει τιμηθεί για την ποίησή του με το βραβείο Nικηφόρου Bρεττάκου. Ανήκει στη δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά. Πέθανε στην Αθήνα στις 16 Μαΐου του 2015.

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΚΟΓΚΟΣ, Χιονισμένος λύχνος, εκδόσεις Μανδραγόρας, σελ. 62

Βάκης Λοϊζίδης
«Οι ασύρματοι στον κήπο απ' τα τριζόνιασφυροκοπούν ειδήσεις οργισμένεςαπ' τον εμφύλιο πόλεμο των στιγμώνπου 'ναι αιώνιος.» Κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Μανδραγόρας, η τρίτη ποιητική συλλογή του Κωστή Παπακόγκου (1936), με τίτλο «Χιονισμένος λύχνος». Είχαν προηγηθεί, απ' τον ίδιο εκδοτικό οίκο, τα ΄΄Γκρεμόχορτα'', 2008 και η ‘‘Ιθάκη'', 2010. Οι εν λόγω συλλογές κυκλοφόρησαν πρώτα στα σουηδικά και απέσπασαν πολύ καλές κριτικές από τους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών στην Σουηδία. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Παπακόγκος έφυγε από την Ελλάδα λόγω της δικτατορίας. Ζει μόνιμα στη Σουηδία από τα μέσα της δεκαετίας του '60 και ασχολείται αποκλειστικά με τη λογοτεχνία. Η συλλογή «Χιονισμένος λύχνος» χωρίζεται σε τέσσερεις ενότητες. Η πρώτη ενότητα αποτελείται από 20 ποιήματα με έντονα

Παυλίνα Παμπούδη, Για τον Μίλτο Σαχτούρη

(…) Στο άνοιγμα της πόρτας, μου φάνηκε πελώριος. Τον κοίταξα με αμηχανία.       Πήγα να του δώσω το χέρι, ακούμπησε τα δικά του στους ώμους μου και με κοίταξε καλά κάτω απ΄τον ασθενικό γλόμπο του χολ.       «Σε περίμενα ψηλότερη!» δήλωσε.       «Λόγω αυτών που γράφω;» πήγα να κάνω πνεύμα. Δεν μου έδωσε σημασία.       «Για να σε δω στο φως… Πώς είσαι έτσι;»       Τα 'χασα τελείως.       «Φαίνεσαι σαν κλαμένη… Τα μάτια σου είναι κόκκινα…»

Εύη Κουτρουμπάκη, Κριτικό σημείωμα για τα δοκίμια κριτικής της Ευτυχίας Αλεξάνδρας Λουκίδου ‘’Στους πίσω κήπους μιας λέξης’’, Εκδόσεις Ρώμη

Κριτικό σημείωμα για τα δοκίμια κριτικής της Ευτυχίας Αλεξάνδρας Λουκίδου ‘’Στους πίσω κήπους μιας λέξης’’, Εκδόσεις Ρώμη

Της Εύης Κουτρουμπάκη*

Η κριτική και τα κριτικά κείμενα, αποτελούν κατά κάποιον τρόπο εισβολή στην ιδιωτική περίμετρο των κρινομένων, πράγμα που είναι ούτως ή άλλως δυσκολότατο από τη φύση του. Αν δε όπως στην περίπτωση της Λουκίδου,που είναι και η ίδια ποιήτρια, επιχειρείς να κρίνεις τα έργα ομοτέχνων σου,τότε το εγχείρημα καθίσταται έτι δυσκολότερο.

Κωστής Παπακόγκος: «Η έβδομη λιαχτίδα»

Στρατής Χαβιαράς
Ο Κωστής Παπακόγκος, απών απ' τον καιρό της ωραίας και μοιραίας δεκαετίας του 1960, ζει και δημιουργεί στη Σουηδία. Στον μισό αιώνα που πέρασε έχει γράψει ποίηση, μυθιστόρημα και βιογραφία (όπως του Άρη Βελουχιώτη και του Μάρκου Βαφειάδη), όλα σε δυο γλώσσες, και έχει μεταφράσει στα σουηδικά την ποίηση του Νίκου Καρούζου. Φέτος, από τις Εκδόσεις Μανδραγόρας κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του, Η έβδομη λιαχτίδα. Πρόκειται για μια εμβληματική συλλογή 255 τρίστιχων, από τα πιο εξοικονομημένα και άμεσα ποιητικά του αποστάγματα, εδώ

Γεράσιμος Δενδρινός, Τρία ποιήματα

Πέραμα 1958, Μαρία Πωπ, τέμπερα

ΤΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ   (Πεζοτράγουδο)

                                                   Μνήμη του Κώστα Ριτσώνη

`

Για χρόνια εργάστηκα στην πολεοδομία Περάματος

και στων νεόπλουτων του Θριάσιου Πεδίου τα παλάτια.

Roderick Beaton : H ιστορία κινείται πάλι σε παλιές ροές(συνέντευξη στην Αλεξάνδρα Σαμοθράκη)

Ο Roderick Beaton είναι ένας διανοούμενος δεμένος με την Ελλάδα, τη λογοτεχνία και την ιστορία της. Στη συζήτησή του με την Αλεξάνδρα Σαμοθράκη απαντά σε μια ποικιλία ερωτήσεων, από τη  συγκυρία και το “μετά” έως τον Βύρωνα, το 1821, τον Καζαντζάκη και τον Σεφέρη, την ελληνικότητα και τον σημερινό πολιτισμό. Ο Beaton ήταν από το 1988 μέχρι την συνταξιοδότησή του καθηγητής στην Έδρα Κοραή Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Φιλολογίας στο King’s College London (του Πανεπιστημίου Λονδίνου) και από το 2012 διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στο ίδιο πανεπιστήμιο.Έχει τιμηθεί το 2016 με το Βραβείο Νίκου Θέμελη  του Αναγνώστη για τα βιβλία του  «Η ιδέα του έθνους στην ελληνική λογοτεχνία» (Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης) και Ο πόλεμος του Μπάιρον (Πατάκης).

Αναμετρήσεις με τον Όμηρο (της Μαρίζας Ντεκάστρο)

Τα ομηρικά έπη, πολύπαθα όπως και οι πρωταγωνιστές τους, «ανακαινίζονται» συστηματικά. Υπάρχουν αμέτρητες αφηγηματικές εκδοχές τους, και καθώς φαίνεται δεν θα κλείσει ποτέ η εκδοτική τους ιστορία. Γενικά και όσον αφορά τις παιδικές/νεανικές εκδόσεις, αυτές κατά κανόνα προβάλλουν τις προσωπικές, αισθητικές και παιδαγωγικές αναγνώσεις των συγγραφέων τους ώστε να είναι κατάλληλες για την ηλικία του κοινού στο οποίο στοχεύουν. Οι περισσότερες από αυτές τις ανακαινίσεις/διασκευές είναι περιλήψεις με στόχο τη συνοπτική αφήγηση των επών. Συνήθως λοιπόν διαβάζουμε ένα αποψιλωμένο έργο. Μετά τις αφαιρέσεις και την κοπτοραπτική μένουν τα επεισόδια των εννοούμενων «συναρπαστικών» σταθερών -π.χ. η εξυπνάδα του Οδυσσέα, τα παθήματά του, η γενναιότητα και η δύναμη του Αχιλλέα, η σοφία του Νέστορα, κλπ. Από έκδοση σε έκδοση οι τελικές συνθέσεις είναι σχεδόν πανομοιότυπες και δεν προσφέρουν τίποτα καινούριο. Το κοινώς λεγόμενο κάθε διασκευή είναι μια νέα δημιουργία στην περίπτωσή τους χωράει πολύ νερό! Βεβαίως οι

KΛΕΟΠΑΤΡΑ ΛΥΜΠΕΡΗ KATOIKOI ΤΟΥ ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΙΟΥ

Οι μεταφράσεις ποίησης, ως γνωστόν, δεν αποτελούν μόνο σημείο προσέγγισης πολιτισμών και γλωσσών (κάτι που απολαμβάνουν ιδιαίτερα οι αναγνώστες), αλλά και ένα στοίχημα του μεταφραστή να δημιουργήσει αναλογίες. Ειδικά όταν ο μεταφραστής είναι ποιητής, βρίσκεται μπροστά σε μια ειδική πρόκληση: να αποποιηθεί την απολύτως προσωπική του καλλιτεχνική θέαση, για να ανακαλύψει νέο βλέμμα, νέες γλωσσικές και μορφολογικές δυνατότητες με την ένταξή του σε μια αλλότρια δημιουργική συνθήκη. Το τελικό αποτέλεσμα, σε κάθε περίπτωση, είναι ότι η μεταφρασμένη ποίηση κάνει πιο πλούσιους και τους αναγνώστες και τους μεταφραστές. Για το

“Ο Μάρκος Μέσκος στον Μέλανα Δρυμό της ποιητικής”

Το τεύχος 86 (Μάρτιος 2020) των Σημειώσεων είναι αφιερωμένο στον Μάρκο Μέσκο. Στη συμμετοχή μου τονίζω πως ο Μέσκος και η υπόλοιπη παρέα του περιοδικού “κάνουν τη μεγάλη θεωρητική τομή στην ελληνική ποίηση στη δεκαετία του 1970 όταν με το ποιητικό και δοκιμιακό έργο τους βρίσκονται να συνομιλούν με τον Ντεριντά χωρίς να έχουν απαρνηθεί τις καταβολές τους στον Λούκατς, φτάνουν δηλαδή να στοχάζονται μεταμοντέρνα χωρίς να έχουν απορρίψει τον

“Άνθρωπος” για τις ιδέες και τον πολιτισμό (του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου)

Η πορεία των εντύπων περιοδικών για τη λογοτεχνία, τις ιδέες και τον πολιτισμό βρίσκεται σαφώς σε φθίνουσα πορεία και είναι περισσότερο από σαφές πως η κατάσταση θα αλλάξει έτι περαιτέρω μετά τη διεύρυνση της ηλεκτρονικής επικοινωνίας που προωθεί με αστραπιαία ταχύτητα η κρίση του κορονοϊού. Μέσα σε ένα τόσο ασφυκτικό πλαίσιο, είναι σίγουρα σπουδαία η πρωτοβουλία των εκδόσεων Αρμός και του Μιχάλη Πάγκαλου, που έχει αναλάβει χρέη διευθυντή, να εκδώσουν και να υποστηρίξουν ένα περιοδικό έντυπης μορφής, όπως ο νεοσύστατος Άνθρωπος, του οποίου το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό (το περιοδικό αναγγέλλεται αρχικά ως τετραμηνιαίο). Αντί άλλης συστάσεως, παραθέτω ενδεικτικό απόσπασμα από το ως έδει χαμηλόφωνο μα και άκρως περιεκτικό εκδοτικό σημείωμα: «Ο Άνθρωπος θέλει να αναδείξει ζητήματα και ερωτήματα που

Γεωργίος Σαλακίδης & Börte Sagaster , «Ιστορία της Σύγχρονης Τουρκικής Λογοτεχνίας», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κύπρου, 2019 (γράφει ο Γιώργος Β. Μιχαλακόπουλος)

ΕΝΑ ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ `
 Το βιβλίο Ιστορία της Σύγχρονης Τουρκικής Λογοτεχνίας (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κύπρου, 2019) των Γεωργίου Σαλακίδη και της Börte Sagaster αποτελεί ουσιαστικά την πρώτη παρόμοια επιστημονική έρευνα και παρουσίαση που έχει γίνει στην ελληνόφωνη εργογραφία σχετικά με την Τουρκική Λογοτεχνία. Δηλαδή για ένα βιβλίο που να παρουσιάζει τον τρόπο που αυτή εμφανίσθηκε στις τελευταίες δεκαετίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το πλαίσιο στο οποίο αγωνίστηκε και σχηματοποιήθηκε κατά τις πρώτες δεκαετίες της Τουρκικής Δημοκρατίας και τελικά το πώς άρχισε να μορφοποιείται από την δεκαετία 1970 έως και σήμερα. Το παρόν έργο, με άλλα λόγια, εξετάζει —

Νέες εκδόσεις: 6 καινούργια βιβλία

https://www.fractalart.gr/nees-ekdoseis-6-kainoyrgia-vivlia-may-2020/

Το σπίτι της Άγκαθα Κρίστι

Γράφει η Ελένη Γκίκα
Καλοφαγού, καλονοικοκυρά, καλή οικοδέποινα, «μαγείρεψε» μυθιστορηματικές περσόνες και φόνους αλησμόνητους. Η διασημότερη συγγραφέας ιστοριών μυστηρίου, 66 μυθιστορήματα μας άφησε και 14 συλλογές με μικρές ιστορίες. Υπήρξε εκείνη που δημιούργησε την Μις Μαρπλ και τον Ηρακλή Πουαρό. Και τροφοδότησε μια άλυτη μυστηριώδη μυθολογία γύρω από την εξαφάνισή της: έτσι ξαφνικά σηκώθηκε κι έφυγε, δηλώνοντας το όνομα της ερωτικής αντιζήλου της. Αλλά θα μας απασχολήσουν τα σπίτια της, επί του παρόντος. Για όλα τα άλλα, και έχουμε πει και θα τα ξαναπούμε ξανά. Το σπίτι στο Λονδίνο «Ένας αρχαιολόγος είναι ο καλύτερος σύζυγος που μπορεί να έχει

Τζεμίλ Τουράν, ένας ρομαντικός αγωνιστής

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση
Για τον κουρδικό λαό, τις περιπέτειες και τα πάθη του, εκτός από την ειδησεογραφία, την ιστορία, τα αρχαία ελληνικά κείμενα, έμαθα από κάποια αραβικά κείμενα που μετέφρασα στο παρελθόν. Κυρίως στην ποίηση, άραβες ποιητές αναφέρονται συχνά πυκνά στον Κουρδικό ζήτημα και στον Κουρδικό λαό, χαρακτηρίζοντας τον αδελφό λαό, που μαζί με τον Παλαιστινιακό πέρασαν από παρόμοια βάσανα και συμπληγάδες, βιώνοντας την αδικία, την βιαιότητα, τον εκπατρισμό και την περιπλάνηση τους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Αλλά και στην πεζογραφία συνάντησα αποσπάσματα που αναφέρονται στον πολιτισμό και τη γλώσσα του κουρδικού λαού. Για παράδειγμα η Λιβανέζα συγγραφέας Χόντα Μπαρακάτ στο βιβλίο της με τίτλο «Σκιές στη χώρα των πολέμων, (εκδόσεις

Προϊστορική Τζαζ 1900-1917

Γράφει η Βάσω Κιούση
Η τζαζ γεννιέται στη Νέα Ορλεάνη το 1900. Η μουσική της Νέας Ορλεάνης μοιάζει με τη μουσική των νησιών της Δ. Ινδίας. Αποικία των Βρετανών αρχικά, κατόπιν των Γάλλων και των Ισπανών, τελικά πουλιέται το 1803 στις ΗΠΑ. Πολλοί αμερικάνοι μεταναστεύουν στο Οχάιο και τον Μισισιπή, λόγω του εμπορίου που αναπτύχθηκε έρχονται διάφορες φυλές από την Β.Δ. Αφρική, αριστοκράτες και σκλάβοι από την Γαλλία και την Ισπανία. Ο συνδυασμός όλων αυτών οδήγησε στη γέννηση μιας καινούργιας μουσικής. Η Ν. Ορλεάνη δημιούργησε στρατιωτικές μπάντες που χρησιμοποιούνταν στην καθημερινή ζωή. Από το 1845 για ψυχαγωγία δημιουργούνται τα μίνστρελ βασισμένα σε

Σημειώσεις για ένα ναυάγιο-Ενία Ντάβιντε

Λαµπεντούζα, από την αρχαία ελληνική λέξη λέπας, τον απόκρηµνο βράχο που τον τρώνε µε µανία τα στοιχεία της φύσης, µα εκείνος αντιστέκεται και µένει ολόρθος καταµεσής στην απεραντοσύνη του πελάγους. Ή από το λαµπάς, τη φλόγα που λάµπει στο σκοτάδι, το φως που νικάει τη σκοτεινιά. Πάνω σ’ αυτό το νησί του Νότου της Ιταλίας, που εκτείνεται ανάµεσα στην Αφρική και την Ευρώπη, ο Ντάβιντε Ενία κοιτάζει καταπρόσωπο αυτούς που έρχονται και αυτούς που περιµένουν και αφηγείται την ιστορία ενός ναυαγίου, προσωπικού και συλλογικού. Από τη µια πλευρά, ένα πλήθος σε κίνηση, που διασχίζει κράτη ολόκληρα και τελικά τη Μεσόγειο Θάλασσα, σε συνθήκες πέρα από κάθε φαντασία. Από την άλλη, µια χούφτα άντρες και γυναίκες στα όρια µιας εποχής και µιας

Για την «παράδοση» και την «ταυτότητα»

Είναι συνήθεια ή υποχρέωση; Είναι κάτι που μας προστατεύει ή μας εμποδίζει; Είναι αναστολή ή ελευθερία; Είναι παρθένα ή γριά; Είναι αιώνια ή εφήμερη; Είναι σταθερή ή ρευστή; Είναι μία ή πολλές; Τι πάει να πει «παράδοση» και τι «ταυτότητα»; Ποιος τις ορίζει; Με ποιον τρόπο; Γιατί; Είναι ουσίες πέρα από το χρόνο και το χώρο; Είναι αξίες καθαγιασμένες; Είναι εξ ορισμού πράγματα καλά; Υπάρχει παράδοση χωρίς τη νεοτερικότητα; Υπάρχει ταυτότητα χωρίς την ετερότητα; Υπάρχει το παλιό ανεξάρτητα απ’ το καινούργιο; Υπάρχει το «εμείς» ανεξάρτητα από το «οι άλλοι»; Τι ορίζεται ως παλιό και τις ως καινούργιο κάθε φορά; Πώς ορίζεται το «εμείς» και πώς το «οι άλλοι» κάθε φορά; Υπάρχει μόνο το παλιό στο καινούργιο ή και το καινούργιο στο παλιό; Υπάρχουν οι

Νικηφόρος Σιβένας: Περιπέτειες ενός Προξένου, ενός Πρέσβη και ενός Μητροπολίτη

(σημειώνει στο προσωπικό του προφίλ στο facebook)
Πριν από τέσσερα χρόνια, τέτοιες μέρες του Μάη 2016, ολοκλήρωνα την ιστορία στην οποία πρωταγωνίστησαν ο Γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Κουζινερύ, ο επίσης Γάλλος πρέσβης στη Κωνσταντινούπολη Σουαζέλ- Γκουφιέ και, προς μεγάλη έκπληξη, ο Μητροπολίτης των τότε Βοδενών Μελέτιος. Άγνωστα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα το τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα, 1776 με 1800. Η ιστορία αυτή εμπλουτίστηκε με νέα - πικάντικα! - ευρήματα. Η φυγή του

Γιώργος Μαρκόπουλος, Οι ποιητές είναι τα πιο έρημα παιδιά της φωταψίας

της Αθηνάς Βογιατζόγλου

Συστηματικός μελετητής του Γιώργου Μαρκόπουλου, ο Θεοδόσης Πυλαρινός μάς έδωσε πρόσφατα το τρίτο κατά σειρά βιβλίο του για τον ποιητή. Μετά τη μονογραφία «Με επιμονή και με σκοπό στον ίδιο τόπο». Η ποίηση του Γιώργου Μαρκόπουλου (Εκάτη 2013) και τον τόμο με τις κατά καιρούς κριτικές για το έργο του (Για τον Γιώργο Μαρκόπουλο. Κριτικά κείμενα. Ανθολόγηση, Εισαγωγή, Σχόλια, Αιγαίον, Λευκωσία 2017), έχουμε τώρα στη διάθεσή μας το ιδιαίτερα ενδιαφέρον και ειδολογικά υβριδικό βιβλίο Ο Γιώργος Μαρκόπουλος σε χρόνο ανύποπτο (Εκάτη 2019).

Οι νυχτερίδες, ο Κλωντ Λέβι – Στρως και ο Μονταίνιος (του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου)

Μια από τις μη συνωμοσιολογικές θεωρίες για την προέλευση του κορονοϊού, την οποία ενστερνίζεται και ο διάσημος διεθνώς μυθιστοριογράφος Πάολο Τζορντάνο στο βιβλίο του Περί μετάδοσης, που κυκλοφόρησε κατά τη διάρκεια των ημερών του εγκλεισμού σε μετάφραση Σώτης Τριανταφύλλου, από τις εκδόσεις Πατάκη, είναι ότι ο ιός, ο οποιοσδήποτε ιός, δεν χρειάζεται να κατασκευαστεί σε εργαστήριο. Η φυσική διαταραχή, η οποιαδήποτε διαταραχή, εν προκειμένω η αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος των νυχτερίδων ή άλλων ζωντανών οργανισμών, φτάνει για να τον εκθρέψει και να τον στρέψει ασυγκράτητο εναντίον μας. Σκεφτόμουν τα λόγια του

Φιλιππος Περιστέρης: "Τα Επύλλια είναι σίγουρα ένα έργο προσωπικής αναφοράς"

Συνθέτης με σπουδαίες δημιουργίες, οι οποίες καλύπτουν όλο το φάσμα των μουσικών ειδών, ο Φίλιππος Περιστέρης καταθέτει τον δίσκο «Επύλλια 2» ο οποίος  εντάσσεται πλέον στους θησαυρούς της πολιτισμικής μας παιδείας.

Μια καλλιτεχνική έκφραση μέσω της μελοποίησης στίχων κορυφαίων ποιητών της πατρίδας μας που έγραψαν ξεχωριστή ιστορία, όπως οι: Κωνσταντίνος Καβάφης, Κώστας Καρυωτάκης. Κωστής Παλαμάς, Μαρία Πολυδούρη, Γιάννης Ρίτσος, αλλά και σύγχρονων, με τη συνεργασία εξαιρετικών τραγουδιστών. Τον απολαύσαμε φέτος στο νέο μουσικό στέκι “Σκαλί Art” όπου παρουσίαζαν με την Φωτεινή Σαββατιανού και την Μαρία Σουλτάτου, ένα υπέροχο live μουσικό πρόγραμμα μέχρι που η επιδημία έθεσε «προσωρινό τέλος». Πρόσφατα βρήκαμε την ευκαιρία και μιλήσαμε για όλα αυτά.

Βραχείες λίστες Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων 2019

Το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού ανακοινώνει τις βραχείες λίστες των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων 2019, σε εφαρμογή της νομοθεσίας που διέπει τον θεσμό των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων (Ν. 3905/2010). Πρόκειται για τις Βραχείες Λίστες στις οποίες κατέληξε η αρμόδια Επιτροπή και αφορούν στα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία Μυθιστορήματος, Διηγήματος-Νουβέλας και Ποίησης και τα Κρατικά Βραβεία Δοκιμίου – Μαρτυρίας 2019 (Δοκιμίου-Κριτικής και Μαρτυρίας-Βιογραφίας-Χρονικού-Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας). Οι βραχείες λίστες συνοδεύονται από αιτιολογημένη έκθεση της Επιτροπής, στην οποία εξετάζονται οι τάσεις της λογοτεχνικής παραγωγής και αποτιμάται η στάθμη των λογοτεχνικών έργων της υπό κρίσης περιόδου (εκδόσεις

ΕΙΠΕ ΘΑ ΠΑΩ ΓΙΑ ΤΣΙΓΑΡΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΞΑΝΑΓΥΡΙΣΕ ΠΟΤΕ

Έτσι κι εσύ
ήθελες κάποτε να φύγεις
αλλά δεν ήσουν καπνιστής. Ή μάλλον
ήσουν χέστης. Ούτε το τόλμησες

ούτε σου πέρασε ποτέ απ' το μυαλό
μια τέτοια
- έστω πρόχειρη -
δικαιολογία!

ΓΙΩΡΓΟΣ Χ. ΚΑΣΑΠΙΔΗΣ: Αλάνα 21, εκδ. Οδός Πανός, 2019.

Ρακόπουλος, Θοδωρής

[Βραβείο] Τιμητική Διάκριση-Υποτροφία Συγγραφής Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών ΕΚΕΒΙ [2011] 
 Ο Θοδωρής Ρακόπουλος (Αμύνταιο, 1981) σπούδασε Νομικά και Κοινωνική Ανθρωπολογία στη Θεσσαλονίκη και το Λονδίνο. Έγραψε τρία βιβλία ποίησης: "Φαγιούμ" (2010), "Ορυκτό δάσος" (2013), και "Η συνωμοσία της πυρίτιδας" (2014). Για το πρώτο τιμήθηκε με κρατικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα και βραβείο στο 1ο φεστιβάλ νέων λογοτεχνών του ΕΚΕΒΙ, ενώ το

Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης, Έξοδα Νοσηλείας (μυθιστόρημα)

Ετοιμάζεται: Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης, Έξοδα Νοσηλείας (μυθιστόρημα) 
 Σε έναν νοσοκομειακό θάλαμο δύο διαφορετικοί άνθρωποι προβαίνουν σε τρεις διαδοχικούς μονολόγους με θέμα τη μοναξιά, την ασθένεια, τον θάνατο, τη φιλία, τον έρωτα και τη ζωή. Οι αφηγήσεις τους ψηλαφούν δημόσια και ιδιωτικά πάθη, ανοίγουν μεταξύ τους διαύλους επικοινωνίας και, τελικά, φωτίζουν τις σκιές που αρχίζουν να πυκνώνουν.

Τα καναρίνια-Θανάσης Γαλανάκης

III

Και πριν προλάβω να σκεφτώ τα όμορφα πόδια τηςβραχνή φωνή σκίζει σαν βέλος την ατμόσφαιρα ∙ήταν σαν να 'χε αποκτήσει η ύλη διαφάνειααπό το φως το αττικό του απογεύματος∙η στιγμιαία ονειροπόληση σταμάτησε ∙στρέφω τα μάτια στο ηχείο που εξέπεμπεμια μονότονη επαιτεία – τη συνήθισα.Είναι σχεδόν πάντοτε η ίδια, ωχ!, τη μάθαμε ∙πλέον ουδείς δεν συγκινείται, συμφωνήσαμενα μην απλώνει πια κανείς στο πορτοφόλι του ,εκτός κι αν ήθελε να κάνει τον φιλάνθρωπο( είναι απαραίτητοι οι ρόλοι στις ημέρεςμας ∙καμιά φορά στεναχωριέμαι που λιπόψυχοςαποδεικνύομαι και μένω στην αδράνεια,ενώ αν λίγο τον εαυτό μου τον σεβόμουναμ' ένα περίστροφο στο χέρι έξω θα θέριζα…)

Athens Review of Books-Περιεχόμενα τεύχους 117, Μάιος 2020

https://athensreviewofbooks.com/arxeio/teyxos117/4481-periexomena-teyxous-117-maios-2020?fbclid=IwAR114EI8mjgqahUamS6KAXdX9JtJYY-XQKRVbAvLwMeIDpBFdMdENMpV00A

ΤΟ 1821 ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΣΗΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ

Καράβια, που βοήθησαν το 1821, μικροναυπηγικής, του καλλιτέχνη Τάκη Σοφικίτη

Η «Αίσθηση Λόγου και Τέχνης» ήταν εφημερίδα μεγάλου σχήματος που κυκλοφορούσε δωρεάν σε χώρους βιβλιοπωλείων, πανεπιστημίων, σχολών, σε εκθέσεις και πολιτιστικά δρώμενα, κατά την διετία 1995 -1996.

Εκδότης και διευθυντής της, ήταν ο συγγραφέας, ποιητής και δημοσιογράφος  Γρηγόρης Χαλιακόπουλος και συνεργάτης του ο ποιητής και δημοσιογράφος Άρης Βασιλειάδης.

Εκτυπωνόταν ανά τρίμηνο σε 5.000 φύλλα, χαρτί σομόν πολυτελείας με σκοπό να κυκλοφορεί πιο συχνά.

Θεωρείται η πρώτη free press στην Ελλάδα, καθότι μια ομάδα φοιτητών κυρίως της Σιβιτανιδείου

Νικήτα Σινιόσογλου "Λεωφόρος ΝΑΤΟ"

Στο είδος της "Λογοτεχνίας περιπλάνησης" θα μπορούσε να ενταχθεί το εξαιρετικό βιβλίο του Νικήτα Σινιόσογλου "Λεωφόρος ΝΑΤΟ", που παρουσιάζεται σήμερα στο blog. Ένα πολύ σαγηνευτικό οδοιπορικό, το οποίο κινείται σε δυσδιάκριτα όρια μεταξύ φιλοσοφικού δοκιμίου, auto-fiction νουβέλας. Κείμενα μικρά και αποσπασματικά που όμως δημιουργούν ένα συμπαγές σύνολο,

Ημερολόγιο ημι- εγκλεισμού , ημέρα 60η-Εύη Κουτρουμπάκη

(από τη σελίδα της Εύης Κουτρουμπάκη στο facebook)

Ημερολόγιο ημι- εγκλεισμού , ημέρα 60η
Εβδομάδες αόριστης διάρκειας φορτώνονται στην πλάτη μου.
Εδώ και μια βδομάδα μπορώ μου λέει το κράτος προστάτης, να κυκλοφορώ με σύνεση βέβαια, στο δρόμο.
Η εμπειρία της παρατεταμένης απειλής συνεχίζεται.
Get it off your chest, παροτρύνουν οι ειδικοί όλους μας.
Προσπαθώ να το βγάλω από μέσα μου κι εγώ ακολουθώντας την αγγλόφωνη παραίνεση.

Rainer Maria Rilke (1875-1926), Δέκα Ποιήματα (μετάφραση: Κώστας Κουτσουρέλης)

Φθινόπωρο

Τα φύλλα πέφτουν, πέφτουν λες από ψηλά,
σαν να ξεράθηκαν οι κήποι τ’ ουρανού·
πέφτουν με μι’ άρνηση στο στόμα του κενού.

Και μες στη νύχτα πέφτει η Γη βαριά,
από τ’ αστέρια προς τη μοναξιά.

Όλοι μας πέφτουμε. Το χέρι αυτό που γράφει.
Κοίτα τους: όλοι χάνονται στα βάθη.

Είναι όμως Κάποιος που την πτώση αυτή
στα δυο του χέρια στοργικά τη συγκρατεί.

Μάρκος Μέσκος, ανθολογούμενος στο σχολικό βιβλίο

της φιλολόγου Αποστολίας Μαλαδάκη. 

https://www.academia.edu/38085711/%CE%9C%CE%AC%CF%81%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CE%AD%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%82.docx?email_work_card=interaction-paper

Το νέο τεύχος των Σημειώσεων

Από τη νέα αυτή εβδομάδα θα κυκλοφορήσει το νέο τεύχος των Σημειώσεων που είναι αφιερωμένο στον Μάρκο Μέσκο.

Το γαλάζιο πουλί

Κατερίνα Σημηντήρα

Δωμάτια, πάνω ,κάτω, κρυψώνες , υπόγεια, μυρουδιές υγρής ζύμης, ο ήχος του πάγου που έσπαζε κρυστάλλινος στα ουζοπότηρα τα καλοκαίρια. Ένας φεγγίτης με σάπιο κατωκάσι γεμάτο με ένα λεφούσι πράσινες γουστέρες επάνω από την δίφυλλη εξώπορτα σουλατσάριζε ανενόχλητο στους τοίχους και στη σκεπή σαν σκοτείνιαζε . Σανιδένια πατώματα έτριζαν και τρύπες από παλιούς ρόζους που ξεκόλλησαν κάποτε όλοι μαζί εκκωφαντικά όταν ο θεός τους επισκέφτηκε ένα απόβραδο με μια κραυγή. Τα θλιβερά δειλινά του Οκτώβρη γριές, τυλιγμένες στα μαύρα τους σάλια, μοιρολογούσαν

Μέ ἀφορμή μιά ἐπίσκεψη

Εἶχε προηγηθεῖ ἕνα φιλικό τηλεφώνημα γιά εὐνοϊκή μεταχείριση. Σημείωσα τό ὄνομα καί συνέχισα τήν ἐργασία μου. Εἶχα ξεχάσει τήν περίπτωση, ὅταν χτύπησε ἐλαφρά ἡ πόρτα καί μπῆκε μέσα μιά μικρόσωμη γυναίκα προχωρημένης ἡλικίας. Μοῦ εἶπε τὀ ὄνομά της καί θυμήθηκα τό φιλικό τηλεφώνημα πού ἔγινε γι᾿ αὐτή νωρίτερα. Ἀλλάξαμε λίγες κυβέντες καί τῆς εἶπα πώς θά χρειαζόταν νά γυμνώσει τό πάνω μέρος τοῦ σώματος. Τό ἔκανε μέ τήν ἀξιοπρέπεια που χαρακτήριζε τήν ὅλη στάση της. Μόλις ξεμανικώθηκε τράβηξε τήν προσοχή μου τό σκοῦρο μελανί νούμερο πάνω στό χέρι της. Ἦταν ἡ δεύτερη φορά πού ἔβλεπα τέτοιο νούμερο. Ἔμεινα μιά στιγμή μέ τό βλέμμα καρφωμένο πάνω του κι ὕστερα τό σήκωσα ἐρωτηματικά στό δικό της. Κούνησε ἐλαφρά, μέ νόημα ἐπιβεβαιωτικό, τό κεφάλι της.

Πέντε ποιήματα του Τόλη Νικηφόρου

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΦΩΣ

υμνώ το φως για να εξορκίσω το σκοτάδι
γιατί πίσω απ’ το κόκκινο
και το βαθύ γαλάζιο
κυλάει ένα ποτάμι θλίψης

υμνώ το φως
σαν χάδι στο παιδί
που ακόμα ελπίζει μέσα μου
σαν κάποια λύτρωση
απ’ τα πολλά μου τραύματα

υμνώ το φως
γιατί είμαι πλάσμα του βυθού
που απώλεσε τον ουρανό
και τον αναζητά
και τον επικαλείται απελπισμένα

υμνώ το φως για το φως πηγάζει μέσα μου
γιατί δεν έχω άλλη πατρίδα

Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος: Εκατό Αγαπημένα μου Βιβλία [το 2017]

1. Αναγνωστάκης Μανόλης, ΥΓ.
2. Ανθολογία ιαπωνικής ποίησης (μτφ. Γιάννης Λειβαδάς)
3. Αρχίλοχος, Αποσπάσματα
4. Βερν Ιούλιος, Είκοσι χιλιάδες λεύγες κάτω από τη θάλασσα
5. Βιζυηνός Γεώργιος, Διηγήματα
6. Βίτγκενσταϊν Λούντβιχ, Αφορισμοί και εξομολογήσεις
7. Βόνεγκατ Κερτ, Σφαγείο Νο 5
8. Γκολ Ιβάν, Μαλαισιανά τραγούδια
9. Γονατάς Ε. Χ., Το βάραθρο

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΑΕΝΑΟ-ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΑΡΗΓΚΙΟΛΗΣ

Στη θάλασσα μπροστά

το μπλε στα μάτια σου.

Βυθίζομαι και χάνω το φως,

ούτε αχτίνα, ούτε κλωστή

κόκκινη να με κρατά στο δρόμο.

Ποιο δρόμο θα μου πεις

εσύ, που ξεστρατίζεις, χάνεσαι

κι αναζητάς αφετηρίες,

πάλι και πάλι απ’ την αρχή

το τέλος να νοσταλγείς,

που θα ‘θελες να ζήσεις.

Αλλά η ζωή παιχνίδι για σένα είναι,

παιχνίδι αέναο και πάντα νέο,

να σου δίνει την έκπληξη και τη χαρά,

κάθε φορά σε κάθε αρχή,

να μη θυμάσαι πως υπάρχει

πάντα ένα τέλος. 

«Τίποτε απ’ αυτά δεν χρειαζόταν να συμβεί»

Το ερέθισμα πρέπει να πιστωθεί εξαρχής στον Παναγιώτη Ιωαννίδη, που τη σύστησε στο «Βιβλιοδρόμιο». Οχι μόνο ως μεταφραστής της, αλλά και ως ευαίσθητος δέκτης της ποίησης που γράφεται σήμερα. Δεν του το είπα όταν μου έστειλε τους πρώτους στίχους της Τζέιν Χέρσφιλντ - «έχω μια στοίβα χαρτί/ μια θήκη μελάνι» -, αλλά η εσωτερική μηχανή αναζήτησης είχε ξεκινήσει ήδη τις εκτροπές από την κανονική τροχιά. Θυμήθηκα αυτομάτως τον στίχο του Σεφέρη «το χαρτί σκληρός καθρέφτης», για να ενώσει - τάχα - δύο στιγμές από την ίδια οικουμενική αγωνία της ποιητικής γραφής. Μπορεί ναι, μπορεί και όχι. Κι ύστερα πιάστηκα από ορισμένες λέξεις μέσα στα πέντε ποιήματα που μετέφρασε για να σχηματίσω στα τυφλά μια διαδρομή ως τη Χέρσφιλντ:

Τό ἄλογο στήν ποιητική ἔκφραση

Τό ἄλογο ἀποτελεῖ ὁρμέφυτη τάση τοῦ ἀνθρώπου. Πηγάζει ἀπό τό πρωτόγονο βάθος τοῦ ἐγώ, μαζί μέ τά ἔνστικτα, τίς ἐπιθυμίες, τίς παρορμήσεις, τήν κατακτητική ροπή, τόν φόβο, τή βία… Εἶναι μιά δύναμη πού δέν ἐλέγχεται ἀπό τό λογικό, οὔτε τιθασσεύεται μέ ἄλλον τρόπο. Δύναμη ὑπόγεια πού ἐπιβάλλεται ὡς ἐνδόμυχη ἀνάγκη καί ἀφορᾶ ὅλες σχεδόν τίς πτυχές τῆς ζωῆς μας. Τό βλέπουμε νά ἐκδηλώνεται στήν καθημερινότητα μέ ποικίλες μορφές, τό γέλιο λ.χ., τό κλάμα, τόν ἔρωτα, τόν θυμό, τόν φθόνο, τή φιλαργυρία, τόν χορό, τό τραγούδι, τά ὄνειρα, τή γοητεία ἤ τήν ἕλξη πού ἀσκοῦν πάνω μας πρόσωπα, τοπία, φυτά, χρώματα, κελαηδήματα πουλιῶν, ἀρώματα, κ.λπ. Οἱ εἰκόνες καί οἱ ἀνεικονικές μορφές πού γεννιοῦνται μέσα μας, ὅταν εἴμαστε μάρτυρες ἤ ὑποκείμενα διάφορων γεγονότων, ἔχουν

Καρυωτακισμός: ἕνας δυσφημισμένος ὅρος

Ἡ λέξη καρυωτακισμός χρησιμοποιήθηκε γιά πρώτη φορά σέ ἐκτενές ἄρθρο τοῦ Ἀντρέα Καραντώνη μέ τίτλο «Ἡ ἐπίδραση τοῦ Καρυωτάκη στούς νέους». [1] Ἐκεῖ ὁ, κατά Σαββίδη, «κάποτε ἐπίσημος κριτικός τῆς ὁμάδας τῶν Νέων Γραμμάτων», [2] ἀναφέρθηκε στούς «μαθητές»ἤ «μιμητήτές» τοῦ Καρυωτάκη. Κατά τή γνώμη τοῦ ἀρθρογράφου ἡ ἐπίδραση τοῦ Καρυωτάκη στούς ἐπίδοξους νέους ποιητές εἶχε ἀρνητικά ἀποτελέσματα. Γιά ποιό λόγο εἶχε τέτοια ἀποτελέσματα;