Το αλφάβητο & άλλα ποιήματα

Μετάφραση: Θάλεια Ιερωνυμάκη 

 Marin Sorescu (1936-1996). Ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος και ζωγράφος. Σπούδασε Ρουμανική και Ρωσική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Ιασίου. Η στάση του απέναντι στον ολοένα αυξανόμενο παραλογισμό του καθεστώτος του Τσαουσέσκου εκφράζεται με την ειρωνεία της γραφής του. Μετά την πτώση του Τσαουσέσκου διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού, χωρίς ωστόσο να ενταχθεί ποτέ σε κάποιο πολιτικό κόμμα. Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1957 σε λογοτεχνικά περιοδικά και το 1964 εξέδωσε τη συλλογή παρωδιών Singur printer poeţi (Μόνος ανάμεσα στους ποιητές). Το χιούμορ, η ειρωνεία, ακόμη και ο κυνισμός αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά του έργου του, τόσο του ποιητικού (κυρίως των πρώτων συλλογών: Poeme. Versuri. Parodii (Ποιήματα. Στίχοι. Παρωδίες) (1965), Moartea ceasului (Ο θάνατος του ρολογιού) (1966), Poeme (Ποιήματα) (1967), Tinerețea lui Don Quijote (Η νεότητα του Δον Κιχώτη) (1968)] όσο και του θεατρικού (από το έργο Iona (Ιωνάς) (1968) που αποτελεί το πρώτο μέρος μιας τριλογίας, στα ίχνη του θεάτρου του Παραλόγου). Ο εγκλωβισμός, η μάταιη και τελικά αναπόδραστη φυγή από την πορεία του χρόνου, η υλική απόδοση των αφηρημένων, η γένεση και η καταστροφή αποτελούν βασικά θεματικά του μοτίβα. Είναι ο γνωστότερος ίσως ρουμάνος ποιητής και έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία. Το λογοτεχνικό έργο του είναι εκτενέστατο και έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες, μεταξύ αυτών και στα ελληνικά, κυρίως από τον Μενέλαο Λουντέμη, αλλά και από τον Κώστα Ασημακόπουλο και τον Ανδρέα Ράδο.

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

Δεν πήρε είδηση όταν έχασε
το πρώτο γράμμα
συνέχισε να μιλά
προσπερνώντας διακριτικά
λέξεις
που το περιείχαν.

Έχασε ένα δεύτερο μετά
ο ήλιος, η σελήνη
παραλείπονταν.

Κι ένα ακόμη
―μου φαίνεται το Α―
αγάπη και χαρά
άρχισαν να μην αναγνωρίζονται.

Το τελευταίο γράμμα
κόλλησε σε μια συλλαβή
σα δόντι χαλασμένο.

Τώρα βλέπει, ακούει
μα δεν έχει λόγια για τη ζωή,
κατεξοχήν σχηματισμένη
απ’ όσα γράμματα έχασε.

ΣΑΙΞΠΗΡ

Ο Σαίξπηρ εποίησε τον κόσμο σε εφτά μέρες.

Την πρώτη μέρα έπλασε τον ουρανό, τη γη και της ψυχής τα βάραθρα.
Τη δεύτερη ποτάμια, θάλασσες, ωκεανούς και τ’ άλλα συναισθήματα.
Και τα ’δωσε στον Άμλετ, στον Ιούλιο Καίσαρα,
στην Κλεοπάτρα, στον Αντώνιο και στην Οφηλία,
στον Οθέλλο και σε άλλους,
στην καρδιά τους τα ρίζωσε και στην καρδιά των απογόνων
εις τους αιώνας των αιώνων.
Την τρίτη μάζεψε όλους τους ανθρώπους
τις γεύσεις να τους μάθει:
την ευτυχία να γεύονται, τον έρωτα και την απελπισία,
τη ζήλια και τη δόξα και τα λοιπά και τα λοιπά
μέχρι που τελείωσαν του ονείρου τα υλικά.

Τότε φανήκανε μερικοί αργοπορημένοι
ο Δημιουργός τους χάιδεψε με οίκτο το κεφάλι
και είπεν αυτοίς πως το μόνο που μένει
είναι να γίνουν κριτικοί
ν’ αμφισβητούν το έργο του πάλι και πάλι.
Την τέταρτη και την πέμπτη μέρα
τις αφιέρωσε στο γέλιο.
Άφησε τους γελωτοποιούς
τούμπες ν’ αραδιάζουν,
τους αυτοκράτορες, τους βασιλείς
και ψηλά τους ανθρώπους να διασκεδάζουν.
Την έκτη μέρα έλυσε της εξουσίας τ’ αγκάθι:
έριξε κεραυνό
κι έμαθε στον Βασιλιά Ληρ
πώς να φοράει στέμμα από άχυρο.
Κι αφού είχε λίγα σκύβαλα, κι έπειτα φινίτο,
έφτιαξε το Ριχάρδο τον Τρίτο.
Την έβδομη κοίταξε αν είχε κι άλλο να τελειώνει
μα οι αφίσες είχαν ήδη κολληθεί από το θεατρώνη
και τότε ο Σαίξπηρ σκέφτηκε πως μετά από τόση κτίση
του άξιζε μια παράσταση να παρακολουθήσει.
Αλλά πρώτα, επειδή είχε πια αποκάμει
κάθισε, για λίγο να πεθάνει.

https://www.hartismag.gr/hartis-29/metafrash/to-alfabhto-alla-poihmata?fbclid=IwAR1l3VhqAfeNiUQ7z19YkJDJbpRYZEy7Q7cy1-HQR6p6nxp6ZqJy2VhpQmg#