Γράφει η Μαρία Βρέντζου
“Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω” του Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες,
μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδόσεις Ίκαρος, 2021, σελ. 592
Συχνά, η Λατινική Αμερική, με τη βαριά ιστορική της κληρονομιά, μας προσφέρει έξοχα πολιτικά μυθιστορήματα. Μία τέτοια περίπτωση είναι και το “Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω”, το οποίο απέσπασε το βραβείο Mario Vargas Liosa και αν και είναι έργο μυθοπλασίας, δεν περιέχει ούτε φανταστικά γεγονότα, ούτε φανταστικά πρόσωπα. Συγκεκριμένα, ο συγγραφέας Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες, συναντούσε για επτά συναπτά έτη τον κεντρικό ήρωα του βιβλίου Σέρχιο Καμπρέρα και δούλευε μαζί του πάνω στην ζωή του ίδιου και της οικογένειάς του. Αποτέλεσμα, τριάντα ώρες μαγνητοφωνημένων συζητήσεων, που αποτέλεσαν τον πυρήνα μιας αυτοβιογραφικής μυθοπλασίας.
Η αρχή της υπόθεσης τοποθετείται τον Οκτώβριο του 2016. Ο Κολομβιανός σκηνοθέτης Σέρχιο Καμπρέρα, παρευρίσκεται σε αφιέρωμα ταινιών του στη Βαρκελώνη, όταν πληροφορείται ότι ο πατέρας του έχει μόλις πεθάνει, πράγμα που τον ωθεί να επανεξετάσει την οικογενειακή ιστορία για τρεις γενιές. Έτσι, ο παππούς του λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων ενάντια στον Φράνκο, αναγκάζεται να εγκαταλείψει την Ισπανία την περίοδο του εμφυλίου πολέμου με τελικό προορισμό την Κολομβία, η οποία και θα δώσει σ’ εκείνον και τα παιδιά του μια δεύτερη ευκαιρία.
Ειδικότερα ο Φάουστο, πατέρας του Σέρχιο, θα ανακαλύψει το ταλέντο του στην απαγγελία και την υποκριτική και θα καταφέρει να διακριθεί στον κόσμο του θεάματος και της τέχνης. Αριστερός στις πεποιθήσεις του και παρακινημένος απ’ την επανάσταση στην Κούβα, θα εγκατασταθεί με τη σύζυγο, τον γιο και την κόρη του στην Μαοϊκή Κίνα, την περίοδο της πολιτιστικής επανάστασης προκειμένου όλοι τους να γαλουχηθούν από κοντά στις επαναστατικές ιδέες. Χαρακτηριστικό είναι δε το γεγονός ότι επιλέγει τα παιδιά του, αντί να πάνε σε σχολεία για δυτικούς, να ενταχθούν κανονικά στο σκληρό κινεζικό εκπαιδευτικό σύστημα καθώς και στην ομάδα των ερυθροφρουρών. Το δε αποκορύφωμα, η στιγμή που οι γονείς του Σέρχιο αποκτούν τη βεβαιότητα ότι η επανάσταση μπορεί να εκπαιδεύσει τα παιδιά τους καλύτερα από τους ίδιους και τα αφήνουν μόνα τους στην ασιατική χώρα, ενώ οι ίδιοι επιστρέφουν στην Κολομβία.
Συνολικά δέκα χρόνια θα ζήσει ο ήρωας εκεί, ώσπου εν τέλει θα επιστρέψει πίσω στα πάτρια εδάφη και πάλι με πατρική προτροπή θα συμμετάσχει στους αντάρτες του EPL για τρία χρόνια, μέχρι που απομυθοποιεί τον ένοπλο αγώνα και τις μεθόδους του και καταλήγει να πιστεύει στην ειρήνη. Μάλιστα μέσα στο πλαίσιο καταψήφισης του δημοψηφίσματος για έγκριση των ειρηνευτικών συμφωνιών το 2016, όπου επικράτησε η οργή, ο φόβος, η πικρία και η δυσφορία των Κολομβιανών που ψήφισαν το όχι, υπέρμαχος ο ίδιος του ναι, θα εκφράσει απερίφραστα τη στάση ζωής του δηλώνοντας ότι: “Ο μόνος τρόπος να αλλάξουμε τα κακώς κείμενα είναι δείχνοντας τα. Ο μόνος τρόπος να γίνει ειρήνη είναι ξύνοντας τις πληγές”. Αυτή είναι και η γραμμή που θα ακολουθήσει στην φιλμογραφία του. Τα πράγματα δεν πρέπει ούτε να αποκρύπτονται, ούτε να παραποιούνται. Πρέπει να λέγονται όπως είναι.
Ισπανία, Κολομβία, Κίνα, Γαλλία είναι μερικές χώρες με τις οποίες καταπιάνεται ο πεζογράφος στο “Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω”, με φόντο τον μεσοπόλεμο στην Ευρώπη, τη δικτατορία του Φράνκο, την επανάσταση στην Κούβα, τον ψυχρό πόλεμο, τη δολοφονία Κένεντι, τον πόλεμο στο Βιετνάμ, την Κίνα του Μάο Τσε Τουνγκ, το Μάη του ΄68 και φυσικά τον αιματηρό εμφύλιο στην Κολομβία.
Εξαιρετική η μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη και κατατοπιστικότατες οι φωτογραφίες ντοκουμέντο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου