Μαργκερίτ Γιουρσενάρ/Marguerite Yourcenar, υπήρξε μια από τις κορυφαίες λογοτεχνικές μορφές της Γαλλίας του 20ού αιώνα, Η Μαργκερίτ Αντουανέτ Ζαν Μαρί Ζισλέν Κλενβέρκ ντε Κρεγιανκούρ, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννιέται στις Βρυξέλλες στις 8 Ιουνίου 1903 σε μια οικογένεια αριστοκρατικής καταγωγής. Ήταν κόρη του Γάλλου αξιωματικού Μισέλ Κλεινεβέρκ ντε Κρεγιενκούρ και της Βελγίδας Φερνάντ ντε Καρτιέ ντε Μαρσιέν. Ο πατέρας της ήταν αξιωματικός του γαλλικού στρατού, η μητέρα της θα πεθάνει ωστόσο 10 μόλις μέρες μετά τη γέννηση της Μαργκερίτ. Μέχρι το 1912, η μικρή μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στο Βέλγιο, στο σπίτι της θείας της, και στη Βόρεια Γαλλία, όπου διαμένει σε οικογενειακούς φίλους. Μετά το ’12 εγκαθίσταται πλέον μόνιμα στο Παρίσι με τον πατέρα της. Η καλή οικονομική κατάσταση της οικογένειας θα επιτρέψει τα μαθήματα κατ’ οίκον στη μικρή Μαργκερίτ, η οποία ταυτοχρόνως διαβάζει ό,τι πέσει στα χέρια της, επισκέπτεται μουσεία και παρακολουθεί εκτεταμένα το κλασικό ρεπερτόριο του θεάτρου. Το 1914 θα τη βρει στην Αγγλία, όπου περνάει έναν ολόκληρο χρόνο για να μάθει τη γλώσσα και να επισκεφτεί χώρους ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Επιστρέφοντας στο Παρίσι, ο πατέρας της ξεκινά να της μαθαίνει αρχαία ελληνικά, με την ίδια να εμβαθύνει τις γνώσεις της με κατ’ οίκον δασκάλους. Η επίσημη εκπαίδευσή της θα πάρει τέλος το 1919 όταν παίρνει έναν τίτλο εφάμιλλο του πτυχίου. Η Μαργκερίτ αρχίζει να γράφει από μικρή ηλικία, με την πρώτη της ποιητική συλλογή, «Ο Κήπος των Χιμαιρών» να εκδίδεται το 1921, με την ίδια σε ηλικία μόλις 19 ετών. Η δεύτερη ποιητική της δουλειά, το "Les Dieux ne sont pas morts", κυκλοφορεί το 1922, μεταφέροντας στη σύγχρονη εποχή αρχαιοελληνικούς μύθους. Τον καιρό αυτό (1920-1940) γράφει και ταξιδεύει ασταμάτητα, με τα χειρόγραφα της εποχής αυτής να μετατρέπονται σε βιβλία κάπου 30 χρόνια αργότερα! Ο πατέρας της πέθανε το 1929, την ίδια χρονιά εκδόθηκε το πρώτο της μυθιστόρημα, ο "Αλέξης" για να πει την ιστορία ενός αφοσιωμένου ομοφυλόφιλου καλλιτέχνη που δέχεται τη δριμεία κριτική της οικογένειάς του. Την ίδια εποχή αναπτύσσει τη μεγάλη αγάπη της για τα ταξίδια, με τη Μαργκερίτ να περνά πολλά χρόνια της ζωής της ταξιδεύοντας και γνωρίζοντας καινούριους πολιτισμούς. Ταυτοχρόνως, υιοθετεί το λογοτεχνικό της ψευδώνυμο "Γιουρσενάρ", που ήταν αναγραμματισμός του πραγματικού της επιθέτου, και το 1947 θα το κάνει το επίσημο επίθετό της. Γλιτώνοντας από το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου, η Γιουρσενάρ θα μετακινηθεί το 1942 στον Νέο Κόσμο, έχοντας στο πλευρό της την πιστή της φίλη Grace Frick, η οποία θα μετέφραζε κατόπιν τις σημαντικές λογοτεχνικές δουλειές της στα αγγλικά. Ανοιχτά ομοφυλόφιλη, η Γιουρσενάρ θα συνδεόταν ερωτικά με τη Frick και θα παρέμεναν ζευγάρι για 4 σχεδόν δεκαετίες, μέχρι τον θάνατο της τελευταίας το 1979. Οι δυο τους εγκαταστάθηκαν στο ξύλινο σπίτι που αγόρασαν στο Μέιν, όπου και θα παραμείνει η Μαργκερίτ μέχρι το τέλος. Η επίσκεψή της στο Λονδίνο το 1937 θα την έφερνε σε επαφή με το έργο της Βιρτζίνια Γουλφ, με τη γαλλίδα συγγραφέα να μεταφράζει στα γαλλικά έργα της Γουλφ. Κατόπιν θα μεταφράσει βιβλία του Χένρι Τζέιμς. Το 1951 η Γιουρσενάρ εκδίδει στη Γαλλία το πλέον περίφημο ίσως βιβλίο της, τα "Απομνημονεύματα του Ανδριανού", το οποίο έγραφε -με διαλείμματα- για περισσότερο από 10 χρόνια. Η μυθιστορηματική βιογραφία του ρωμαίου αυτοκράτορα θα είχε αξιοσημείωτη εμπορική επιτυχία, ενώ ταυτοχρόνως θα συναντήσει διθυραμβικές κριτικές. Σήμερα αναγνωρίζεται ως κλασικό έργο της μοντέρνας περιόδου. Η εκτεταμένη ταξιδιωτική της περίοδος και οι μνήμες από το παρελθόν προμήθευαν συνεχώς τη συγγραφέα με νέο υλικό. Ας μην ξεχνάμε ότι η δεκαετία του ’20 και του ’30 αφιερώθηκε σχεδόν εξολοκλήρου στα ταξίδια! Όντας στην Ιταλία, για παράδειγμα, έζησε από πρώτο χέρι την άνοδο του Μουσολίνι, με τις σημαντικές γνώσεις της για τον φασισμό να απαθανατίζονται στο βιβλίο του 1934 "Ο Οβολός του Ονείρου" που θα ξαναδουλέψει την περίοδο 1958-1959. Το έργο της Γιουρσενάρ είναι συνυφασμένο με την ελληνική, ανθρωπιστική αντίληψη. Στα 1968 η "Άβυσσος" θα κερδίσει παμψηφεί το βραβείο Femina. Τέλος "Ο λαβύρινθος του κόσμου Ι: Ευλαβικές αναμνήσεις" (1974), "Ο λαβύρινθος του κόσμου ΙΙ: Αρχεία του Βορρά" (1977) και "Ο λαβύρινθος του κόσμου ΙΙΙ: Τι; Η αιωνιότητα" (1988) συγκροτούν το τρίπτυχο, στο οποίο η συγγραφέας ανακαλεί τις μνήμες της οικογένειάς της και των δικών της παιδικών χρόνων. Η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ βραβεύτηκε εκτεταμένα για το λογοτεχνικό της έργο από τη Γαλλία, το Βέλγιο και τις ΗΠΑ, την ίδια ώρα που της απονεμήθηκε τιμητικά ο τίτλος του καθηγητή από το Smith College, το Colby College και το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, με την ίδια να γίνεται μέλος της Βελγικής Ακαδημίας (1979), της Γαλλικής Ακαδημίας (1980) και της Αμερικανικής (1982). Η πολυτάλαντη προσωπικότητα της περίφημης μυθιστοριογράφου, διηγηματογράφου, δοκιμιογράφου, ποιήτριας, δραματουργού και μεταφράστριας θα την έκανε την πρώτη γυναίκα που εκλέχτηκε ποτέ μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, σπάζοντας μια παράδοση 345 ετών. Πέθανε στο νησί Μάουντ Ντέζερτ των ΗΠΑ, στις 17 Δεκεμβρίου 1987, σε ηλικία 84 ετών, από εγκεφαλικό επεισόδιο.
από τον τοίχο της: Βίκυ Δερμάνη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου