25.4.19

O Albert (του LSD) και οι άλλοι (του Σάκη Παπαδημητρίου)


Στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 υπήρχε ένα μυστήριο γύρω από το LSD και τις ψυχεδελικές καταστάσεις: Το τραγούδι των Beatles Lucy in the Sky with Diamonds ήταν αποκαλυπτικό – LSD τα αρχικά του τίτλου. Άπειρες συζητήσεις για το τι κρύβεται πίσω ή μέσα στους δίσκους βινυλίου, αν έχουν υποστεί κάποια ειδική επεξεργασία (αλήθεια ποιά;) ώστε αν τους ακούσεις σε μεγάλη ένταση και από καλό σύστημα Hi –Fi (μην το μπερδεύουν οι νεώτεροι με το Wi –Fi που δεν υπήρχε τότε) έχεις την εντύπωση ότι βλέπεις τους ήχους ή ότι αισθάνεσαι σαν να έχεις πάρει LSD ή έστω κάποιες άλλες ψυχοτροπικές ουσίες. Κυκλοφορούσαν πολλές ιστορίες. Μαθαίναμε για μουσικούς που
έπεφταν από μπαλκόνια γιατί νόμιζαν ότι πετούσαν, για πάρτυ μακράς διαρκείας όπου όλοι αναζητούσαν την έκσταση. Υπήρξαν αρκετά θύματα από τον κόσμο του ροκ αλλά και συγγραφείς και καλλιτέχνες γενικότερα. Η άποψη που επικρατούσε ήταν ότι με το LSD «οι αισθήσεις μας οξύνονται και μας επιτρέπουν να φτάσουμε σε ένα καινούργιο επίπεδο συνείδησης». Τώρα, ποιος είναι ο Albert και ποιοι οι άλλοι. Ο Albert Hofmann ήταν Ελβετός επιστήμονας, ένας χημικός ο οποίος παρήγαγε, μάλλον τυχαία, το 1938, «το διαιθυλαμίδιο λυσεργικού οξέος από ένα αλκαλοειδές εκχύλισμα της ερυσίβης της σίκαλης. Δεν γνώριζε σε τι θα μπορούσε να χρησιμεύσει το μείγμα του, αλλά το ονόμασε Lysergic Säure Diethylamid, ήτοι σε συντόμευση LSD. Όταν ο ίδιος ο δημιουργός αυτής της ουσίας τη δοκίμασε πέντε χρόνια αργότερα, συνέταξε μια έκθεση με τα πορίσματά του από αυτή την παράξενη ανακάλυψη. Γράφει ο Albert Hofmann: Είναι ιδιαίτερα σημαντική η διαπίστωση ότι όλοι οι ήχοι (πχ. Ο ήχος ενός διερχόμενου αυτοκινήτου) μετατρέπονται σε οπτικές εντυπώσεις, με τρόπο ώστε σε κάθε θόρυβο να αντιστοιχεί μια εικόνα που αλλάζει σχήμα και χρώμα όπως σε ένα καλειδοσκόπιο». (Από τον τόμο «Ο αιώνας των ανατροπών – Το λεξικό των κινημάτων αμφισβήτησης στον εικοστό αιώνα», εκδόσεις Οξύ 2004, από το κείμενο του Patrick Rambaud). Η συνέχεια είναι γνωστή. Η ιατρική ήθελε το LSD να το χρησιμοποιήσει κατά της σχιζοφρένειας ή σε άλλες περιπτώσεις, οι στρατιωτικοί το ήθελαν σαν ένα νέο όπλο, ο Τίμοθυ Λήρυ το μοίραζε στους χίπις στα σεμινάριά του, ο Άλαν Γουάτς το ύμνησε στα κείμενά του… Οι άλλοι: Τρεις μουσικοί και ο ηχολήπτης συνεργάστηκαν στο άλμπουμ-αφιέρωμα στον Albert Hofmann, ο οποίος στις 11 Ιανουαρίου 2006 είχε συμπληρώσει εκατό χρόνια ζωής. Τώρα ερχόμαστε στο συγκεκριμένο CD, Leo Records 465. Mark Nauseef, κρουστά και φτηνό Casio, Sylvie Courvoisier, πιάνο και προετοιμασμένο πιάνο, Ikue Mori, ηλεκτρονικός υπολογιστής, Walter Quintus, ηχογράφηση και μείξη. Kαι το σπουδαιότερο, η φωνή του Albert Hofmann. Οι μουσικοί έθεσαν ως άξονα στα δέκα κομμάτια, δηλαδή στους δέκα ομαδικούς αυτοσχεδιασμούς, την φωνή του Albert Hofmann από ηχογραφήσεις διαλέξεών του. Επέλεξαν αποσπάσματα, έβαλαν παύσεις, κενά και προσάρμοσαν τους ήχους πάνω στη ροή του λόγου και, κυρίως πάνω στην ουσία του λόγου. Ένα είναι σίγουρο. Δεν ακούμε κάτι ανάλογο με το ρεπερτόριο των ποπ συγκροτημάτων της δεκαετίας του ’60, της ψυχεδέλειας – τραγούδια που είτε αναφέρονται στο LSD είτε γράφτηκαν υπό την επιρροή του. Δεν υπάρχει σταθερός ρυθμός και επαναλήψεις για τη δημιουργία ατμόσφαιρας έκστασης που επιζητούσαν οι μουσικοί και οι ακροατές πριν αρκετές δεκαετίες. Το αντίθετο μάλιστα. Κυρίαρχη στα περισσότερα κομμάτια η αφαίρεση, ο αυτοσχεδιασμός με τα απρόοπτα, η έλλειψη της έννοιας θέμα και παραλλαγές ή θέμα και σόλο. Ούτε σαφές σχήμα και δομή προκαθορισμένη. Διάσπαρτοι ήχοι που πυκνώνουν και αραιώνουν γύρω από την φωνή του Albert Hofmann, αλλάζοντας διαρκώς, ίσως όπως σε ένα είδος ηχητικού καλειδοσκoπίου. Φυσικά η τεχνολογία και ιδίως η τελική μείξη παίζουν σημαντικό ρόλο, αλλά το CD αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να προέρχεται από ηχογράφηση κανονικού live. Είναι φανερό ότι οι τέσσερίς τους λειτουργούν ομαδικά. Είναι συγκεντρωμένοι και παρακολουθούν το λόγο και τις παραμικρές ηχητικές αποχρώσεις. Κάπως έτσι καλείται να συμπεριφερθεί και ο ακροατής. Σίγουρα όμως δε μπορεί να χαρακτηριστεί ψυχεδελική η κατάσταση, τουλάχιστον με τα ιστορικά προηγούμενα του όρου. Η μουσική δεν είναι το αίνιγμα. Έτσι κι αλλιώς οι διασταυρώσεις των πηγών προκαλούν την προσοχή μας. Το αίνιγμα είναι άλλο. Πώς ο κύριος Albert Hofmann με τόσο LSD (ή ό, τι άλλο) που κατανάλωσε, έφτασε στην ηλικία των εκατό ετών και τελικά πέθανε τον Απρίλιο του 2008 σε ηλικία 102 ετών! Αν μπορούσαμε να το ξέραμε… 
 ΣΗΜ: Η Ημέρα Ποδηλάτου, Bicycle Day, η 19η Απριλίου τιμάται ως ημέρα κατά την οποία ο Ελβετός Επιστήμονας Albert Hofmann έπεσε από ένα ποδήλατο κάτι που τον βοήθησε να ανακαλύψει τα αποτελέσματα της ψυχεδελικής ουσίας Lysergic acid diethylamide, επίσης γνωστή ως LSD.

Δεν υπάρχουν σχόλια: