Γράφει η Ελένη Γκίκα //
Θανάσης Χατζόπουλος «Ιστορικός ενεστώς», εκδ. Πόλις
«Ωστόσο, εκείνη παραμένει γαλήνια, με την ηρεμία των αποφασισμένων». Σπουδαίος ποιητής ο Θανάσης Χατζόπουλος [στις συλλογές του «Η κοίμηση», «Ο εξ αίματος νεκρός», «Στον ήλιο μοίρα», «Οι λησμονημένοι», «Φιλί της ζωής» και πολλά άλλα] αλλά και ψυχαναλυτής και παιδοψυχίατρος, γνωρίζει καλά από κάψουλες χωροχρόνου, τυραννούν τις ζωές μας, ζωντανεύουν το ποίημα.
Έρχεται, λοιπόν, σ’ αυτές τις 21 ιστορίες «γραμμένες άλλοτε με πλάγιο και άλλοτε με ευθύ τρόπο», επιμελώς αποκρύβοντας και τις δυο ιδιότητες (και εκείνη του ποιητή αλλά και του ψυχιάτρου) και επιχειρεί ως ο-καλός-ληξίαρχος ή ως ο-επιμελής-αρχειοθέτης ή αυστηρός αρθρογράφος να επαληθεύσει το θεώρημα Μπόρχες. Ότι «κάθε ζωή
διαμορφώνεται από μια μοναδική στιγμή, τη στιγμή που ο άνθρωπος συνειδητοποιεί, μια για πάντα, ποιος είναι» και ο καθένας μας βλέπει στο ακέραιο το πρόσωπό του τη στιγμή του θανάτου. Και αυτό κάνει. Βιογραφώντας ανθρώπους καθημερινούς με πειθαρχημένη και τακτοποιημένη χρονικά γραφή, σε μια γλώσσα ανάμεσα στην λόγια καθαρεύουσα και την δημοτική, με λεπτές αποχρώσεις μαύρου χιούμορ και ειρωνείας. Σε όλα υπάρχουν τα πάντα και εν περιλήψει: γέννηση, στίγμα ζωής, ιδιαιτερότητες, δράση και θάνατος, αστεράκια που μέλλει για να σβηστούν άλλοι σε 50, 60, 10, 25, δύο, ενός μηνός ή αυθημερόν. Τα πιο ανθεκτικά, είναι και τα πλέον βραχύβια (αντιστρόφως ανάλογα), βρέφη που παραμένουν και διατηρούνται στην φορμόλη.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο βιογραφούνται και αρχειοθετούνται ο Ανέστης Πρωτονοτάριος (1912-1989), συντάκτης επί τριακονταπενταετία στη στήλη των κοινωνικών της «Καθημερινής», η «Ιωάννα Βρεττάκη 1922-1999» η επιβιώσασα των διδύμων που παρέμεινε μέχρι εσχάτων με την σκιά της νεκρής αδελφής, η Μοναχή Θεοκτίστη (1845-2000) που πέθανε από παραμελημένο καρκίνο, «ένα κύημα στη γυάλα του από το θέρος του 1965, ένας λατινιστής θύμα αυτοκινητικού δυστυχήματος, μια κόρη που λανθάνει δύο χρόνια εκτός ληξιαρχείου, ένα κορίτσι που διασχίζει όλο ρέμβη την κυνικότητα της ζωής, ένα βρέφος που χάνεται σε σεισμό κι ένα άλλο από τον τάφο του».
Κύκλοι ζωής, κάθε άλλο παρά επιφανούς, που όμως κινούν την Ιστορία, κάνουν το σύμπαν να αναπνέει, υπάρχουν και χάνονται κρατώντας το μυστικό νόημα, κι ίσως ο ακριβολόγος βιογράφος τους να είναι αυτό που θέλει να μας πει. Τα εκτός βίου, σε περίπτωση δημιουργού με νεκρό έργο, είναι σχηματικά, περι-διαγραμμάτων, σε- δουλειά- να -βρισκόμαστε, ο βίος είναι σαν το έργο, υπάρχει όσο ανασαίνει, αποτελεί χρονοκάψουλα, σφηνάκι ζωής. Και για τον Ιορδάνη Χείρογλου (1906- 1969), συγγραφέα με έργο νεκρό από την εποχή που ήταν ήδη εν ζωή, και τώρα γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, γι’ αυτό καθ’ αυτό το ζήτημα της δημιουργίας, ο συγγραφέας κάτι θέλει να μας πει: «Και νεκρά έργα είναι όσα δεν έχουν καμιά λειτουργία στο παρόν ή άλλως στον χρόνο. Αφού ένα έργο χρειάζεται να έχει συσσωρεύσει πολύ χρόνο μέσα του, να αποτελεί ένα είδος χρονοσυσσωρευτή, μπαταρίας που διαρκεί έτη και εκατονταετηρίδες, όχι για να μπορέσει να αγγίξει τη φαντασιοπληξία μιας αιωνιότητας, αλλά για να προεκτείνει τον χρόνο ζωής του έστω αρκετά χρόνια μετά την έκλειψη του συγγραφέα του. Για να απελευθερώνει στον χρόνο της ερημιάς του και του πένθους του δημιουργού του τον χρόνο που ο ίδιος εν ζωή έχει συμπυκνώσει εν είδει ζωής στο εν λόγω έργο».
21 ιστορίες που επισημαίνουν «το παρά ταύτα» της ζωής. Βραχύβιοι βίοι ταπεινών κι αφανών ανθρώπων που ανασαίνουν, όμως, διότι ο συγγραφέας τους γνωρίζει και συμπυκνώνει εντός τους ζωή. Εξαιρετική συλλογή. Μα τα απολύτως απαραίτητα. Και με την νηφαλιότητα του τετελεσμένου.
Θανάσης Χατζόπουλος
Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου