14 ερωτήσεις στον Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη

Το ιστολόγιο Σελίδες Τέχνης εγκαινιάζει μια νέα στήλη με τίτλο "14 ερωτήσεις" προς συγγραφείς, ποιητές, λογοτέχνες. Ξεκινάμε σήμερα με τον συγγραφέα-φιλόλογο Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη, τον οποίο ευχαριστούμε θερμά για την άμεση ανταπόκριση του. Όσοι-ες επιθυμείτε να απαντήσετε το ερωτηματολόγιο μας, με χαρά περιμένουμε τα email σας στο email μας, για να σας στείλουμε το ερωτηματολόγιο και να το αναρτήσουμε. Το email: poets2015@gmail.com

14 ερωτήσεις

 

1.                  Ποίηση ή πεζό;

Η αισθητική ανάγκη είναι ενιαία και μόνο κακό κάνει η περιχαράκωσή της ένθεν κακείθεν. Θεωρώ ότι κι η ποίηση κι η πεζογραφία θα βγουν ανανεωμένες απ’ τη συνάντησή τους είτε σε νέες μορφές λόγου, όπως τα μικροδιηγήματα κι η πεζόμορφη ποίηση, που τα τελευταία χρόνια κερδίζουν έδαφος, είτε με την αξιοποίηση εκφραστικών τρόπων της μιας στο σώμα της άλλης. Παρότι λοιπόν πεζογράφος, έχω γράψει ποίηση και είμαι επηρεασμένος απ’ την ποίηση ακόμη και στα πεζά μου.

 

2.                  Τι δεν έχετε γράψει ακόμη που θα θέλατε να γράψετε;

Δεν έχω ασχοληθεί με τον θεατρικό λόγο. Έχει μια δυναμική η προφορικότητα της ζωντανής λαλιάς, άλλους ρυθμούς, διαφορετικό σφυγμό, που δεν νομίζω ότι είμαι σε θέση ακόμη να αποδώσω. Ελπίζω να τα καταφέρω στο μέλλον.

 

3.                  Πως ξεκινάει ένα βιβλίο; Υπάρχει τόπος, χρόνος, που έρχεται η έμπνευση;

Στην πραγματικότητα ένα βιβλίο γράφεται πολύ πριν να γραφεί. Ουδεμία μεταφυσική ερμηνεία ή εξήγηση. Ο σπινθήρας μπορεί να είναι μια λέξη, ένα συμβάν που πυροδοτεί αφανείς ή εμφανείς διεργασίες, συνειδητές ή ασύνειδες. Το βιβλίο γράφεται στον αφρό όλων αυτών και σε κάποιο μάκρος χρόνου. Ύστερα κάθεται ο συγγραφέας και το γράφει.

 

4.                  Τι είναι η έμπνευση για έναν συγγραφέα;

Είναι το Κούγκι του Σουλίου. Η στιγμή της έκρηξης που αφήνει το βιολογικό υποκείμενο του συγγραφέα σκέτο κάρβουνο. Η συγγραφή είναι η διαδικασία επαναζωοδότησης του κόσμου και του ίδιου.

 

5.                  Αν θα γράφατε ιστορικό μυθιστόρημα, ποια περίοδος θα σας ενδιέφερε;

Κλίνω ιδιαίτερα στη δεκαετία του ’40, καθότι περιέχει τις βασικές ιδεολογικές, πολιτικές συντεταγμένες όλων όσων ακολούθησαν μέχρι και σήμερα ακόμη. Επιπροσθέτως πυκνώνει μες στη δραματική έντασή της ανθρώπινους χαρακτήρες, πολιτικές στάσεις, κοινωνικές συμπεριφορές, αισθητικές αντιλήψεις δίχως τα κατοπινά ψιμύθια. Εκεί όλοι και όλα δοκιμάστηκαν μέχρις εσχάτων. Φέρνω για παράδειγμα στο μυαλό μου τη συγκινητική εκείνη μορφή του Δημοσθένη Βουτυρά.

 

6.                  Παίζει ρόλο ο τόπος που γεννήθηκε κανείς;

Γεννήθηκα στο Δυτικό Πέλλας, όπου και ζω. Απ’ τα βιβλία μου όμως απουσιάζει το Δυτικό Πέλλας, ενώ απαντάται σταθερά το Μεσόβουνο Εορδαίας, το χωριό της μάνας μου. Θέλω να πω ότι υπάρχουν πολλοί τόποι πέραν του δικού μας τόπου. Και ασφαλώς δεν μπορούν παρά να παίζουν κάποιον ρόλο αλλά πάντα κατ’ επιλογή και ύστερα από τη μεσολάβηση ποικίλων μυθοπλαστικών και όχι μόνο φίλτρων.

 

7.                  Επινοείτε χαρακτήρες για τα βιβλία σας ή κάπου σκιαγραφείτε τον εαυτό σας ή κάποιον γνωστό, φίλο;

Υπόθεση μίξης οι χαρακτήρες μου, ουδέποτε γειωμένοι σε ένα πραγματικό πρόσωπο ή σε μένα, κάτι τέτοιο θα τους έκανε εξόχως βαρετούς, αλλά μπορούν να δανείζονται κάποια στοιχεία απ’ την πραγματικότητα, ώστε να είναι πιο αληθοφανείς. Κατ’ αυτό τον τρόπο έρχεται πάντα η τέχνη να ανεβάζει το αισθητικό μέτρο στον πήχη του πραγματικού μας εαυτού. 

 

8.                  Το λοκ ντάουν, και γενικά όλη η παράξενη κατάσταση που βιώνουμε πώς σας επηρέασε; Ήταν σημείο αναστοχασμού για τον ψυχισμό σας, για τις σχέσεις σας με άλλους ανθρώπους;

Όσοι ζούμε στην επαρχία και δη σε μια κοινότητα όπως εγώ υποφέραμε τούτη τη δοκιμασία υπό άλλους όρους – θέλω να πω, είχαμε την ευκολία μια άνετης κατοικίας με κήπο και εξόδους στο παρακείμενο δασάκι. Το πραγματικό δράμα ήτανε στις πόλεις, στους ανθρώπους που ζούσαν τις οικογένειές τους σε εξήντα τετραγωνικά, καθότι και ταξική η διάσταση της δοκιμασίας. Εκεί οι πραγματικοί ηρωισμοί της καθημερινότητας, εκεί κυρίως και τα εγκλήματά της. Να ’ναι τυχαία η έκρηξη των γυναικοκτονιών;

Για να επιστρέψω στο ερώτημα, δεν θα μπορούσαν όλα αυτά παρά να με επηρεάσουν, αλλά για κάποιους δικούς μου λόγους το αποτέλεσμα δεν ήταν ευτυχώς αρνητικό. Θαρρώ λοιπόν ότι στη διάρκεια της πανδημίας επέκτεινα τα όρια της ατομικής μου ανεκτικότητας και έγινα κατά τι πιο εσωτερικός απ’ ό,τι ήμουν πριν.

 

9.                  Υπήρξε κάτι, κάποιος που στάθηκε αποκούμπι αυτή τη δύσκολη περίοδο;

Η περίοδος του εγκλεισμού ήταν για μένα η πιο γόνιμη και παραγωγική για λόγους ανάγκης.  Στη γραφή διαρκώς επέστρεφα, εκεί ακουμπούσα. Ήταν το οχυρό και η άμυνά μου – μαζί με κάποιους στενούς φίλους, που τους οφείλω πολλά.

 

10.              Θα γράφατε ποτέ με ψευδώνυμο;  Το έχετε κάνει;

Το πρώτο δημοσιευμένο κείμενό μου ήταν του 1990 σ’ ένα φοιτητικό περιοδικό που εκδώσαμε στα Γιάννενα, τις Ιχνηλασίες και φέρει το όνομά μου. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επίσης προτιμώ να χρησιμοποιώ το όνομά μου. Όλα τα βιβλία μου, ακόμη και κάποια βοηθήματα έκθεσης, που ο ίδιος δεν τα συμπεριλαμβάνω στο συγγραφικό μου έργο, φέρουν την υπογραφή μου. Σέβομαι όσους κάνουν το αντίθετο και μπορώ να δεχτώ τους λόγους της επιλογής τους. Ο ίδιος πάντως προτιμώ να αναλαμβάνω δημοσίως την ευθύνη των δημόσιων λόγων μου.

 

11.              Το γράψιμο θεωρείτε πως είναι για λίγους; Όλοι μπορούν να γράψουν;

Η αντίληψη του χαρίσματος είναι στη βάση της ρατσιστική. Υπονοεί μια πρόνοια της φύσης ή του Θεού και στην πραγματικότητα ερμηνεύει μεταφυσικώ τω τρόπω ό,τι η επιστήμη και η κοινή λογική δεν είναι σε θέση ακόμη να εξηγήσουν. Στη δική μου αντίληψη κάθε καλλιτεχνική δημιουργία προϋποθέτει δύο βασικά τινά: αφενός την ανάγκη αφετέρου την αφοσίωση. Η ισορροπία αυτής της μείξης, πράγμα διόλου εύκολο, είναι που μέσα από κάποιες υπόγειες διεργασίες δημιουργεί τους «χαρισματικούς» συγγραφείς.

 

12.              Υπήρξε κάποιο συμβάν στη ζωή σας το οποίο έχετε μεταφέρει και σε βιβλίο σας;

Αρέσκομαι να αλιεύω απ’ το ατομικό βίωμα. Πάμπολλα λοιπόν τα δάνεια από κει, είτε απευθείας είτε διαφοροποιημένα για τις ανάγκες της αφήγησης. Ενίοτε δε έλκομαι από περιστατικά της παιδικής ηλικίας, οπότε η ένταση του βιώματος ήταν μεγαλύτερη. Αλλά πέραν της ιδιωτικής εμπειρίας υπάρχει ο κοινωνικός χώρος και ο ιστορικός χρόνος. Θέλω να πω, έχουμε ευτυχώς στη διάθεσή μας πάμπολλες δεξαμενές απ’ όπου μπορεί να αρδεύει ασταμάτητα η έμπνευσή μας.

 

13.              Τι οραματίζεστε για το μέλλον του βιβλίου στην Ελλάδα; Υπάρχει μέλλον;

Ένα Υπουργείο Πολιτισμού που θα υπηρετεί τον Πολιτισμό. Αναγνώστες που θα αγαπούν το βιβλίο. Συγγραφείς που θα τιμούν λόγω και έργω την τέχνη και το κοινό.

 

14.              Ετοιμάζετε κάτι αυτόν τον καιρό;

Μόλις έχει κυκλοφορήσει το σπονδυλωτό μου μυθιστόρημα «ΤΟ ΧΙΟΝΙ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ» απ’ τις εκδόσεις Κίχλη κι ένα άλλο μυθιστόρημα έχει ήδη ξεκινήσει να γράφεται. Καλώς ή κακώς απ’ τη γραφή δεν βγαίνει κανείς στη σύνταξη, αν δεν θέλει ο ίδιος να βγει.

Σας ευχαριστώ θερμά για την τιμή

Σύντομο βιογραφικό

Ο Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης γεννήθηκε το 1970 στο Δυτικό Πέλλας. Εργάζεται ως φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση.

Έχουν εκδοθεί τα εξής βιβλία του: Τρεις μνήμες και δύο ζωές, (διηγήματα), Μεταίχμιο, 2005^. Καλά μόνο να βρεις (νουβέλα), Κέδρος, 2006^. Το παραμύθι του ύπνου (μυθιστόρημα), Μεταίχμιο, 2008^. Αστοχία Υλικού (μυθιστόρημα), Μεταίχμιο, 2010^. Ζώνη πυρός (διηγήματα), Μεταίχμιο, 2014^. Η ιδιωτική μου αντωνυμία (μικρά πεζά), Κίχλη, 2018^. Έξοδα Νοσηλείας (μυθιστόρημα), Ενύπνιο, 2020^. Το χιόνι των Αγράφων (μυθιστόρημα), Κίχλη, 2021.