Συνέντευξη στη Χριστίνα Σανούδου
Ακραία φιλόδοξος, αδίστακτος και βίαιος, ο δικηγόρος Μιχάλης Ανυφαντής δυσκολεύεται να κερδίσει τη συμπάθεια του αναγνώστη, σταδιακά, όμως, η απέχθεια που εμπνέει δίνει την θέση της στον οίκτο. Ταγμένος από τη νιότη του στο όραμα της κοινωνικής ανέλιξης, εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις ευκαιρίες, που προσφέρει η δεκαετία του ’90 σε όσους διαθέτουν τις κατάλληλες διασυνδέσεις, και κατορθώνει να
διανύσει ολόκληρη την απόσταση από το ταπεινό πατρικό του σπίτι στον Κορυδαλλό έως τη βίλα στην Εκάλη. Σε αντάλλαγμα, θυσιάζει ότι δίνει νόημα στην ανθρώπινη ζωή καταδικάζοντας τον εαυτό του στη μοναξιά και τη δυστυχία. Αν και ο τίτλος του παραπέμπει σε βιογραφία, το μυθιστόρημα «Μιχάλης Ανυφαντής» είναι, στην πραγματικότητα, μία σύγχρονη τραγωδία, η οποία δεν μπορεί παρά να οδηγεί στην νέμεση. Συγχρόνως, συνιστά μία αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν της Ελλάδας, από τα χρόνια της ανόδου του ΠΑΣΟΚ ως το πιο προσγειωμένο, αλλά όχι απαραίτητα πιο «υγιές», σήμερα.Με την ευκαιρία της έκδοσης του τρίτου του μυθιστορήματος, ο συγγραφέας Ντίνος Πετράκης, μόνιμος κάτοικος Ρεθύμνου εδώ και δύο δεκαετίες, μας μίλησε για τον τραγικό αντι-ήρωα του, τις συνθήκες που ευνοούν τη διάκριση ανθρώπων όπως ο Ανυφαντής, και τις σκέψεις του για τη λογοτεχνία στην χώρα μας.
-Θα λέγατε ότι Μιχάλης Ανυφαντής είναι καρικατούρα ή τυπικό δείγμα ανθρώπου μιας συγκεκριμένης εποχής;
Είναι τυπικό δείγμα του μεταπολεμικού δυτικού κόσμου, απλά στην χώρα μας εμφανίστηκε έντονα ύστερα από τη μεταπολίτευση. Ο Ανυφαντής είναι αριβίστας, όπως είναι τόσοι και τόσοι άνθρωποι. Έχει κι έχουν μάθει να προχωράνε με κάθε μέσο. Χωρίς συνείδηση, άρα πουθενά να επιστρέψουν. Προσπαθούν να πατήσουν πιο δυνατά απ’ ότι τους πατάνε, κανιβαλίζονται στη σύγχρονη ζούγκλα του «όλοι εναντίον όλων».
-Πιστεύετε ότι η ματαιοδοξία και η πλεονεξία ορισμένων πρωταγωνιστών της «χρυσής» δεκαετία του ’90 οφείλονταν στις φιλοδοξίες των γονέων τους; Ή στην λαχτάρα τους να ζήσουν διαφορετικές ζωές από τους γονείς τους;
Σίγουρα, αυτό που δεν ήθελαν οι γονείς ήταν τα παιδιά τους να περάσουν δύσκολα, όπως πέρασαν αυτοί έχοντας ζήσει πόλεμο και φτώχεια. Παρότρυναν κι έσπρωχναν τα παιδιά της γενιάς μου μακριά από τις χειρωνακτικές εργασίες, στην ενασχόληση με την ιατρική, τη δικηγορία ή τα οικονομικά. Να ζήσουμε πιο άνετα, καλύτερα. Με ποιό τρόπο, όμως
Η ματαιοδοξία κι η πλεονεξία χρειάζονται, όπως όλα, και το πλαίσιο και τον άνθρωπο. Το πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο τη δεκαετία του ’90 τις ευνοούσε σφοδρά. Άρα ήταν θέμα ατομικής επιλογής. Οι «πρωταγωνιστές» της εποχής ήταν τα παιδιά που δεν είχαν εφοδιαστεί με αντιστάσεις από τους γονείς τους και αυτά που επέλεξαν να τις εγκαταλείψουν.
-Ο Μιχάλης και το «σινάφι» του μένουν εν πολλοίς αλώβητοι από την κρίση του 2008. Πως το εξηγείτε αυτό;
Το τμήμα στην κορυφή της ταξικής πυραμίδας μένει πάντα αλώβητο. Για την ακρίβεια, το τμήμα αυτό δημιουργεί τις κρίσεις, ώστε να μπορεί να συνεχίζει την εκμετάλλευση των τμημάτων στη βάση της πυραμίδας και την αύξηση των υπερκερδών του. Ειδικά το 2008, αυτό που λέμε «κρίση» ήταν η μεταφορά σημαντικού μέρους των λίγων χρημάτων από τις τσέπες των πολλών σ’ αυτές των ελίτ.
-Πως προέκυψε η σκέψη να γράψετε ένα μυθιστόρημα σαν αρχαία τραγωδία; Και μάλιστα με ένα γεράκι στο ρόλο του από μηχανής θεού…
Ήθελα να γράψω για την ύβρη του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου που, απομακρυνόμενος από τη φύση αλλά και από το κομμάτι της φύσης του το οποίο προτάσσει τη συνεργασία έναντι του ανταγωνισμού, βουλιάζει στον υλισμό και τον ατομισμό κι εγκαταλείπει σαν άχρηστες την αξιοπρέπεια, την τιμιότητα, την δικαιοσύνη και τα πανανθρώπινα ιδανικά, όπως την ισότητα, την αλληλεγγύη, την ελευθερία. Για να τονίσω το αδιέξοδο της επιλογής αυτής, επέλεξα μετά τη νέμεση να μην έρχεται η κάθαρση. Να μην λυτρώνεται ο αναγνώστης.
Το γεράκι δεν θα έλεγα ότι είναι από μηχανής θεός, αλλά ένας υποσυνείδητος επόπτης της μοίρας του πρωταγωνιστή (κι ο χορός ένας εξωτερικός παρατηρητής της). Εκτός αν μιλάμε για το τέλος του βιβλίου, όπου λειτουργεί με έναν τρόπο σαν από μηχανής θεός.
-Ο μόνος χαρακτήρας του βιβλίου που διατηρεί μιας μορφής αγνότητα είναι ο (αυτιστικός) Νάσος. Θα λέγατε ότι η ικανότητα και η ανάγκη μας να σχετιζόμαστε και να επιβαλλόμαστε στους γύρω μας ευθύνεται για τα κακώς κείμενα της κοινωνίας;
Όπως είπα και πριν, ο άνθρωπος έχει μέσα του και τον ανταγωνισμό αλλά και τη συνεργασία. Το τι υπερισχύει εξαρτάται από το σύστημα οργάνωσης της κοινωνίας, αλλά κυρίως από την επιλογή που ο άνθρωπος κάνει.
-Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον τρόπο που λειτουργεί ο χώρος του βιβλίου στην Ελλάδα τι θα ήταν αυτό;
Η λογοτεχνία, όπως και κάθε τέχνη, πρέπει να είναι οργανικό κομμάτι της κοινωνίας. Να μην είναι αποσπασμένες, κάτι άξιο θαυμασμού, αλλά χωρίς να επηρεάζουν τη ζωή μας.
Ο χώρος του βιβλίου είναι κάτι μεγάλο. Όλοι όσοι τον συναποτελούν, συγγραφείς, εκδότες, κριτικοί, αναγνώστες, ας δουλέψουμε ο καθένας από τη μεριά του να ξανακάνουμε τη λογοτεχνία επικίνδυνη.
-Πόσο έχει επηρεάσει η πανδημία την κανονικότητα στο Ρέθυμνο, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες πόλεις;
Η καθημερινότητα, σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες πόλεις, έχει αλλάξει πολύ λίγο. Ιδίως στα χωριά, σχεδόν καθόλου. Το θέμα εδώ είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού – κι εγώ ανάμεσά του- ζει από τον τουρισμό, κι αυτό το καλοκαίρι ουσιαστικά δεν είχαμε σεζόν. Τα μαγαζιά έκλεισαν την άνοιξη, έκλεισαν και τώρα, οπότε τα πράγματα δυσκολεύουν αρκετά. Είναι όμως μια δημιουργική περίοδος για εμένα αφού, πέρα από διάφορα άλλα, άρχισα πρόσφατα να γράφω ένα ακόμα μυθιστόρημα.
https://www.fractalart.gr/ntinos-petrakis/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου