Ο Μενέλαος Λουντέμης (πραγματικό όνομα Δημήτρης Βαλασιάδης) γεννήθηκε το 1906 στην Κωνσταντινούπολη και πέθανε στις 22 Ιανουαρίου το 1977. Ο Λουντέμης είναι ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους Έλληνες του Μεσοπολέμου, με τα έργα του «Συννεφιάζει», «Οι κερασιές θα ανθίσουν φέτος», «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» να έχουν ιδιαίτερη απήχηση στη νεολαία τις δεκαετίες του ’50, ’60 και ’70. Αυτό φυσικά δεν είναι καθόλου τυχαίο, καθώς το έργο του εντάσσεται στο ρεύμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, με τρόπο γραφής “ερασιτεχνικό”, τον οποίο ο ίδιος ακολούθησε, καθώς όπως υποστήριζε δε τον ενδιέφερε η Τέχνη αλλά η καταγραφή της πραγματικότητας και η κατάδειξη της κοινωνικής ανισότητας. Πράγματι, τα πρόσωπα που πλαισιώνουν τα βιβλία του Λουντέμη απεικονίζουν ολόκληρη την κοινωνία που δρουν στον κόσμο του κεντρικού προσώπου των βιβλίων του. Ο ίδιος ο Νικηφόρος Βρεττάκος τον χαρακτήρισε ως «Εθελοντή ενός δικαιότερου κόσμου, για τον οποίο πρόσφερε την ψυχή του» Δεν ήταν λίγες οι φορές που κατακρίθηκε για τις πολιτικές του πεποιθήσεις, σε μια εποχή που στην Ελλάδα κυριαρχούσε η έλλειψη ελευθερίας και η απανθρωπιά. Στην αρχή, η αριστερή πολιτική του δράση ήταν η αφορμή να αποβληθεί από όλα τα Γυμνάσια της χώρας και στην συνέχεια, στον εμφύλιο πόλεμο εξορίστηκε στην Μακρόνησο και τον Άη Στράτη αφού το 1958 πέρασε από δίκη για το βιβλίο του «Βουρκωμένες Μέρες» που αποτελεί μια συλλογή 14 διηγημάτων όπου καταγράφει την επιβολή της βίας μέσα στις φυλακές και τις εξορίες. Το βιβλίο αμέσως κρίθηκε από την Ασφάλεια ως «αντεθνικό και επαναστατικό». Στη δίκη που έγινε, η Εισαγγελία είχε προσάψει στον Μενέλαο Λουντέμη την κατηγορία ότι είναι έργο υπονομευτικό και αντεθνικό και ότι η δημοσίευσή του αποτελεί προπαρασκευαστική πράξη εσχάτης προδοσίας. Ο ίδιος απάντησε «Ναι, είμαι ένοχος. Όχι όμως γι’ αυτά που έγραψα, αλλά γι’ αυτά που δεν έγραψα και ακριβώς γιατί δεν τα έγραψα. Κατηγορούμαι ότι έγραψα για τους απλούς ανθρώπους, για τους ανθρώπους του μόχθου, για τους φτωχούς. Μα για ποιους έπρεπε να γράψω; Εγώ αυτούς γνώρισα, αυτούς αγάπησα, μαζί τους μοιράστηκα και τις χαρές και τις πίκρες μου. Δίπλα τους γεύτηκα κι εγώ την πίκρα της εκμετάλλευσης και της κοινωνικής αδικίας και ήταν οι μόνοι που μου συμπαραστάθηκαν. Γι’ αυτό και αισθάνομαι φταίχτης που δεν έγραψα όσα έπρεπε να γράψω γι’ αυτούς». Όπως ο ίδιος γράφει για τη Μακρόνησο «Η φρίκη της Μακρονήσου δε χωράει σε βιβλία. Διαβάζεται μόνο μες στα μάτια των τρελών της. […] Μα το έγκλημα ποτέ δεν μετριέται με τον πήχυ. Γιατί ποτέ δεν έχει το ανάστημα του κακούργου. Πάντα είναι μεγαλύτερό του. Γιατί ένας πραγματικός κακούργος ποτέ δεν κάνει μόνο ένα έγκλημα. […] Χωρίσανε το έγκλημα απ’ τον κολασμό και αντιστρέψανε τους όρους. Ρίξανε τον κολασμό στα θύματα και τον έπαινο στους κακούργους. Έτσι τους βοήθησαν να κάνουν το έγκλημα ψυχαγωγία και πρωινή γυμναστική. Όταν ένας άνθρωπος συνηθίζει να διασκεδάζει με το αίμα που τρέχει, με τίποτα πια στο εξής δεν μπορεί να διασκεδάσει.» Στην Εθνική Αντίσταση εντάχθηκε στο ΕΑΜ, όπου διετέλεσε και γραμματέας της οργάνωσης διανοουμένων. Από το 1958 έως τη μεταπολίτευση του 1974 αυτοεξορίστηκε, ενώ κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Παπαδόπουλου του είχε αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια Σήμερα, μετράμε 48 έργα του όπως Διηγήματα, Μυθιστορήματα, Ποιήματα, Βιογραφίες, Θεατρικά Έργα, Πολιτικά Δοκίμια, Ταξιδιωτική Λογοτεχνία, Παιδική Λογοτεχνία και Μεταφράσεις. Μερικά από αυτά είναι «Τα πλοία δεν άραξαν», «Βουρκωμένες μέρες», «Οδός Αβύσσου, αριθμός 0», «Οι κερασιές θα ανθίσουν και φέτος» και «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα». Το 1938 βραβεύτηκε με Α’ Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας για τη συλλογή διηγημάτων «Τα πλοία δεν άραξαν» και με το βραβείο Χρυσής Δάφνης Πανευρώπης το 1951 στο Παρίσι. Παρακάτω μπορείτε να ακούσετε ένα απόσπασμα ενός από τα πιο γνωστά βιβλία του Μ. Λουντέμη «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» καθώς και να διαβάσετε ένα από τα ποιήματά του «Σε μια με τα σταχτιά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου