Έφη Καραχάλιου
Ναζίμ Χικμέτ και Μινεβέρ Αντάτς, Αργυρώ Πολυχρονάκη και Νίκος Κοβοκλής, Σίλβια Μπέρμαν και Ρόμπερτ Τόμσον -η συγγραφέας Λουτσιάνα Καστελίνα βρίσκει το κοινό στοιχείο που διατρέχει αυτές τις ιστορίες ανθρώπων από την Τουρκία του Κεμάλ Ατατούρκ μέχρι την μεσοπολεμική Ελλάδα και την ψυχροπολεμική Αμερική. Πορτραίτα τριών σχέσεων που διατρέχονται από διωγμούς, εξορίες και παρακολουθήσεις επειδή επέλεξαν να αγωνιστούν ενάντια στο κυρίαρχο σύστημα της χώρας τους, υπηρετώντας το κομμουνιστικό ιδεώδες.
Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου ασχολείται με την θυελλώδη ζωή του Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ καθώς η ζωή του χαρακτηρίζεται από τις φυλακίσεις και τελικά την συνειδητή φυγή και «εξορία» στην ΕΣΣΔ. Η αφήγηση δίνει έμφαση στο αίσθημα εγκλεισμού και ασφυξίας στην φυλακή της Τουρκίας, με τις θυελλώδεις σχέσεις του με γυναίκες να γίνονται χαραμάδα ελπίδας και ανυπομονησίας. Κεντρική φιγούρα αναδεικνύεται η Μινεβέρ Αντάτς, μια μορφωμένη που μαζί με τον γιο της θα γίνουν μια ιδιότυπη μορφή οικογένειας, που ωστόσο δεν θα ξαναδεί μετά την παράνομη φυγάδευσή του στο εξωτερικό. Το ψυχολογικό τραύμα της εγκατάλειψης της χώρας του συνδέεται με μια αναλυτική περιγραφή του πολιτικού κλίματος στα χρόνια του Ατατούρκ και μετέπειτα το καθεστώς του Μεντερές αλλά και το στρατιωτικό πραξικόπημα που ακολούθησε. Όσο δύσκολες και να ήταν οι συνθήκες με στρατοδικεία, συλλήψεις και στημένα κατηγορητήρια, ο Χικμέτ επιμένει στην πολιτική του ποίηση, παρά τις όποιες διαφωνίες με το κομμουνιστικό κόμμα της Τουρκίας. Το τέλος της ζωής του τελικά τον βρήκε μακριά από την αγαπημένη του Μινεβέρ, παντρεμένο με μια νεαρή Σοβιετική και εκείνη «φυλακισμένη» από τις αρχές που την παρακολουθούσαν στην Κωνσταντινούπολη να μεταφράζει γαλλικά ποιήματα για να ζήσει. Ο διχασμός και οι δυαδικότητα ήταν συχνό μοτίβο στα ποιήματά του, όπως οι δυο έρωτες για την ποίηση και την πολιτική στράτευση, για δυο γυναίκες και δυο χώρες όπως και στο παρακάτω γράμμα προς τον σοβιετικό συγγραφέα Φαντέγιεφ :
Έχω δυο πόλεις και δυο χώρες. Αυτό δεν με χωρίζει στα δύο. Αντίθετα, αυτό με κάνει έναν ποιητή ο οποίος κρατάει τη θέση του στις αισιόδοξες γραμμές του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι αυτοί οι δυο έρωτες που αλληλοσυμπληρώνονται.
Η σχέση της Αργυρώς Πολυχρονάκη και του Νίκου Κοβοκλή εξελίσσεται με λιγότερο ποιητικούς όρους, καθώς συναντιούνται όντας και οι δυο αντάρτες του ΔΣΕ στον Ομαλό μέσα στις κακουχίες και την στέρηση. Ακόμη και μετά την συνθήκη της Βάρκιζας και την «λήξη» του εμφυλίου, οι Κρητικοί αντάρτες παραμένουν στα βουνά για δώδεκα χρόνια, καθώς η αστυνομία προσπαθεί να ξεκληρίσει τα όποια μέλη του ΚΚΕ και να διαλύσει το παράνομο δίκτυό τους. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το αντικομμουνιστικό κλίμα ακολουθείται από κύματα συλλήψεων μελών του ΚΚ Αμερικής με βάση τον νόμο του Τρούμαν Smith Act. Η περίπτωση των μελών του ΚΚ Σίλβια Μπέρμαν και Ρόμπερτ Τόμσον ακολουθεί συνεπώς το ίδιο μοτίβο διανύοντας τα χρόνια του μακαρθισμού, του Ψυχρού Πολέμου και του πολέμου του Βιετνάμ.
Το σύνολο των τριών ιστοριών καταφέρνει με την δυναμική αφήγηση και την εξαιρετική μετάφραση να συγκινήσει και να καθηλώσει, μεταφέροντας πιστά το κλίμα της κάθε εποχής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου