Μικέλα Χαρτουλάρη
Η επιστροφή του Κώστα Ταχτσή στο εκδοτικό προσκήνιο, με τέσσερις τόμους που αναδεικνύουν το σύνολο των γραπτών του τα οποία δημοσίευσε όσο ζούσε, αποκαθιστά χάρη και στην επιστημονική τους επιμέλεια, τη σπουδαιότητά του ως συγγραφέα με ειδικό βάρος στη νεοελληνική λογοτεχνία αλλά και στη διεθνή σκηνή.
«Η Ελλάδα θα ξεροσταλιάζει στα πεζοδρόμια του ευρωπαϊκού μέλλοντός της, μα το “Τρίτο στεφάνι” θα έχει αποτυπώσει διά παντός την πεμπτουσία των μικροαστικών οραμάτων της». Το σημείωσε η Μάρω Δούκα για τον Κώστα Ταχτσή, ήδη στις αρχές του 1999, στην εκδήλωση για τα δέκα χρόνια από τον θάνατο του συγγραφέα, που πραγματοποιήθηκε με σημαντικές ομιλίες στο Γαλλικό Ινστιτούτο.
Ο Ταχτσής ήταν 61 χρόνων, στο απόγειο της καταλυτικής του παρουσίας ως δημόσιας περσόνας, όταν τον Αύγουστο του 1988 βρέθηκε νεκρός στη μονοκατοικία του στον Κολωνό, γυμνός στο κρεβάτι του, με τα χαρτιά του πεταμένα εδώ κι εκεί και το σπίτι του ανάστατο. Και ενώ έχουν περάσει 33 χρόνια, η δολοφονία του, πιθανώς με στραγγαλισμό, δεν έχει εξιχνιαστεί. Η αστυνομία δεν υπήρξε πολύ δραστήρια στην αναζήτηση της αλήθειας και η Πολιτεία δεν τον τίμησε ούτε μετά τον βίαιο θάνατό του (όπως τίμησαν οι Ιταλοί τον Παζολίνι) ούτε και νωρίτερα. Κανένα κρατικό βραβείο δεν του απονεμήθηκε για το μυθιστόρημά του «Το τρίτο στεφάνι», που υπήρξε αρχετυπικό και επηρέασε πλήθος νεότερους συγγραφείς –ήταν άλλες εποχές– ούτε όμως του δόθηκε κάποια διάκριση για το σύνολο του έργου του στις καλές εποχές...
Ωστόσο ό,τι έγραψε στις δεκαετίες ’50, ’60, ’70, πάντα κεντώντας τη ζωή του με την τέχνη, είχε ειδικό βάρος. Αντίστοιχα ενδεχομένως και η ανολοκλήρωτη αυτοβιογραφία του, που την επεξεργαζόταν το ’80. Γι’ αυτό και διαβάστηκε πολύ ο Ταχτσής, πάρα πολύ, και στον αγγλοσαξονικό κόσμο και στη Γαλλία, και «πέρασε» στην τηλεόραση και στο θέατρο. Τον αγάπησαν πολλές και διαφορετικές «φυλές» αναγνωστών. Αλλά πάντα υπήρχαν αγκάθια.
Πάντα τον κυνηγούσαν αρνητικά κλισέ. Πάντα οι επιλογές της ζωής του ήταν δυσκολοχώνευτες. Κι εκείνος φυσικά το απολάμβανε. Μπορούσε να συγχρωτίζεται με μέλη της αστικής ελίτ με την ίδια άνεση που κυκλοφορούσε σε λούμπεν κύκλους και έβγαινε τις νύχτες «για ερωτικό κυνήγι». Ηταν μαχητικός στη δημόσια ζωή αλλά και επιθετικός, πολύ ευφυής αλλά και νάρκισσος, είχε την παλικαριά να μιλά χωρίς περιστροφές για την ομοφυλοφιλία αδιαφορώντας για το αν ήταν το κοινό του ώριμο να τον ακούσει. Ενοχλούσε ο Ταχτσής, επειδή γινόταν με χίλιους τρόπους ο καθρέφτης της μεταπολεμικής ελληνικής κοινωνίας.
Μήπως λοιπόν ήρθε η ώρα για το νεότερο κοινό αλλά και για το παλαιότερο να τον γνωρίσουν σε βάθος; Συμπληρώθηκαν μόλις 50 χρόνια από το εκδοτικό γεγονός που έκρινε την πορεία του μυθιστορήματος, το «Το τρίτο στεφάνι», και οι εκδόσεις Ψυχογιός, σε συνεννόηση με την αδελφή του συγγραφέα Ελπίδα Αρτέμη και την ανιψιά του, Ελλη, προχώρησαν στη σχολιασμένη έκδοση όλων των γραπτών που δημοσίευσε όσο ζούσε.
Η αρχή είχε γίνει από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη, αλλά το εγχείρημα έμεινε ανολοκλήρωτο εξαιτίας του θανάτου του Σάμη Γαβριηλίδη. Ετσι, το 2020-21 τα λογοτεχνικά και τα δοκιμιακά κείμενα του Ταχτσή κυκλοφόρησαν από τον «Ψυχογιό» σε τέσσερις καλαίσθητους τόμους, προσεγμένους και «φιλικούς» προς το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, με Εισαγωγές, Σημειώσεις και Επίμετρα, όπου παρουσιάζονται και οι ειρωνικοί πρόλογοι του ίδιου του Ταχτσή στις πρώτες εκδόσεις των έργων του.
Την επιστημονική επιμέλεια του εγχειρήματος ανέλαβε ο φιλόλογος και αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, επίσης δραστήριος μελετητής του κινηματογράφου και των πολιτισμικών σπουδών Δημήτρης Παπανικολάου, ο οποίος έκανε νέα έρευνα στα κατάλοιπα του Ταχτσή και την αλληλογραφία του για να συμπληρώσει και να πλαισιώσει αυτές τις εκδόσεις.
Απ’ την πλευρά μου ανέλαβα την Εισαγωγή στο «Τρίτο στεφάνι», παρουσιάζοντας και την ανορθόδοξη ζωή του Ταχτσή όπως και τον διάλογό του με την Αριστερά, με τους ομότεχνούς του, με το κοινό. Ηταν ένας διάλογος ζωηρός με πολλά σκαμπανεβάσματα. Από αυτήν τη θέση ανοίγουμε μια συζήτηση στην «Εφ.Συν.» με τον Δημήτρη Παπανικολάου για τη σημασία που έχει τούτη η επιστροφή του Κώστα Ταχτσή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου