Θωμάς Τσαλαπάτης
Ο Κοσλόβσκι ορκιζόταν σε θεούς και δαίμονες ότι προ ετών είχε συναντηθεί αυτοπροσώπως με τον Χακλμπέρι Φιν. «Μα αυτός δεν είναι παρά μια λογοτεχνική περσόνα», διαμαρτυρήθηκε κάποιος. «Και εγώ παρομοίως», είπε ο Κοσλόβσκι. Μίχαελ Αουγκουστίν,
«Συναντήσεις»
Τι είναι αυτό που διαχωρίζει έναν λογοτεχνικό ήρωα από ένα πραγματικό πρόσωπο; Ποιο είναι το στοιχείο αυτό που τέμνει την αλήθεια και το ψέμα με αιχμηρή απολυτότητα, στέλνοντας τους φανταστικούς ήρωες στις σελίδες των βιβλίων και τους ανθρώπινους ανθρώπους πίσω στις οικογένειές τους; Και μεις, από πού αντλούμε τις βεβαιότητές μας; Τη διαρκή κατάφασή μας στην επικράτεια της πραγματικής πραγματικότητας; Ενώ προχωρούμε στους δρόμους, ενώ
στοιβαζόμαστε στις ουρές, ενώ διαρκούμε ανάμεσα σε άλλους τι είναι αυτό που μας επιβεβαιώνει πως κάθε ανθρώπινη στιγμή γύρω μας είναι μια υπόθεση της ζωής και όχι της γραφής; Συνηθίζουμε να ντύνουμε την πραγματικότητα με σάρκα. Η σάρκα είναι το δοχείο του παρόντος και της πραγματικότητας. -Αυτό αρκεί, λέμε και συνεχίζουμε την ανάβαση στην κάθε μέρα. Μα η σάρκα είναι μια παραξενιά των ζωντανών. Για την ακρίβεια, ούτε καν των ζωντανών, αλλά των παρόντων. Μια πρόχειρη πράξη εξευμενισμού των αισθήσεων απέναντι στο φανταστικό που τις αποκλείει. Ο,τι βρίσκεται όμως πέρα από το άγγιγμά τους ανήκει δυνάμει στο φανταστικό. Γιατί το φανταστικό δεν είναι το αντίθετο του πραγματικού, αλλά το σημείο εκείνο που το πραγματικό συνυπάρχει με τις άπειρες πιθανότητες και εκδοχές του, με τον εαυτό του και το αντίθετό του, με τις προοπτικές και τις καταργήσεις του. Χωρίς σύγκρουση, χωρίς απόκλιση. Οταν το πραγματικό αμφισβητηθεί στη ρίζα του, το κέντρο σπάει. Τίποτα δεν μπορεί να μας επιβεβαιώσει την πραγματικότητα του πραγματικού, τη φαντασία του φανταστικού και τη μεταξύ τους απόσταση. Το συμπέρασμα πως δεν υπάρχει ένας λογικός τρόπος να διαχωρίσεις την πραγματικότητα από το όνειρο είναι παλιό όσο ο Πλάτωνας. Κλεισμένη έξω από τις βεβαιότητες, η ζωή λειτουργεί διαρκώς με αντικλείδια. Ενα από αυτά είναι και ο έρωτας. Το να ερωτεύεσαι (έστω μέχρι την τερματική στιγμή του οργασμού) είναι μια διαδικασία κατά την οποία προσπαθείς να πείσεις αγωνιωδώς όλες τις αισθήσεις πως ο άλλος, έστω αυτή ή αυτός που ακουμπάς, γεύεσαι, μυρίζεις είναι παρών. Ο οργασμός είναι η απόλυτη κατάφαση στο παρόν. Γι’ αυτό διαρκεί λίγο. Οσο το κλικ μιας πόρτας που κλείνει. Αντικλείδι. Δεν υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα σε λογοτεχνικούς ήρωες και πραγματικούς ανθρώπους. Υπάρχει μόνο διαχωρισμός ανάμεσα σε παρόντες και απόντες. Λογοτεχνικός ήρωας είναι ο άνθρωπος αυτός που είναι διαρκώς απών. Ακόμα και μέσα στην παρουσία του. Και ίσως τελικά όλοι αυτοί που φεύγουν να γίνονται λογοτεχνικοί ήρωες. Να αποχωρούν συνταξιοδοτημένοι από την πραγματικότητα στις απάνεμες σελίδες ενός σιωπηλού βιβλίου. Ενα τέτοιο συμπέρασμα θα εξηγούσε και το γεγονός πως κάποιες φορές η σιωπή του αναγνώστη μπροστά στο βιβλίο έχει κάτι το πένθιμο. Ή ίσως τελικά αυτό που κάνει κάποιον λογοτεχνικό ήρωα να μην είναι τίποτα πέρα από τη λογοτεχνική πατρότητα. Από το γεγονός πως κάποιος τούς διεκδίκησε ως τέτοιους. Το πρόσωπο αυτό που όρισε την αφήγησή τους ως πλασματική. Ο συγγραφέας, ένα ον που δεν έχει τίποτα αλλά προσπαθεί διαρκώς να χάσει τα πάντα. Αφού λοιπόν, αναγνώστη μου, τελειώσεις το άρθρο και λίγο πριν πας στο επόμενο στάσου για λίγο. Στάσου και σκέψου πως το γεγονός πως εσύ είσαι πραγματικός (ή έστω θεωρείς τον εαυτό σου τέτοιο) δεν είναι τίποτα άλλο από την απόληξη μιας συγκυρίας. Μιας συγκυρίας που εξίσου εύκολα μπορεί να ανατραπεί. Ισως την ώρα αυτή να καιροφυλαχτεί κάποιος, κάποιος να περιμένει ώστε ξαφνικά να σε χρίσει πρωταγωνιστή σε κάποια από τις ιστορίες του. Και ίσως τότε βρεθείς -εσύ, ένας λογοτεχνικός ήρωας πια- να ψαρεύεις πραγματικότητα από την απουσία σου. Να ψάχνεις από το πουθενά στιγμιαία σάρκα, οργασμούς, να γυρεύεις αντικλείδια για ένα σπίτι που κάηκε από τον απρόσμενο συγγραφέα-πατέρα σου.
*Με αφορμή το μυθιστόρημα του Κώστα Καλημέρη «Ο φίλος του Πέδρο» http//tsalapatis.blogspot.gr/
https://www.efsyn.gr/nisides/anohyroti-poli/214545_o-iroas-kai-o-eaytos-toy?fbclid=IwAR3KFYjp69KJl7ufrrWKnKMpJBIzB05mdkaNaAJ9J46NhTbLaRY4qiopGyE
Ο Κοσλόβσκι ορκιζόταν σε θεούς και δαίμονες ότι προ ετών είχε συναντηθεί αυτοπροσώπως με τον Χακλμπέρι Φιν. «Μα αυτός δεν είναι παρά μια λογοτεχνική περσόνα», διαμαρτυρήθηκε κάποιος. «Και εγώ παρομοίως», είπε ο Κοσλόβσκι. Μίχαελ Αουγκουστίν,
«Συναντήσεις»
Τι είναι αυτό που διαχωρίζει έναν λογοτεχνικό ήρωα από ένα πραγματικό πρόσωπο; Ποιο είναι το στοιχείο αυτό που τέμνει την αλήθεια και το ψέμα με αιχμηρή απολυτότητα, στέλνοντας τους φανταστικούς ήρωες στις σελίδες των βιβλίων και τους ανθρώπινους ανθρώπους πίσω στις οικογένειές τους; Και μεις, από πού αντλούμε τις βεβαιότητές μας; Τη διαρκή κατάφασή μας στην επικράτεια της πραγματικής πραγματικότητας; Ενώ προχωρούμε στους δρόμους, ενώ
στοιβαζόμαστε στις ουρές, ενώ διαρκούμε ανάμεσα σε άλλους τι είναι αυτό που μας επιβεβαιώνει πως κάθε ανθρώπινη στιγμή γύρω μας είναι μια υπόθεση της ζωής και όχι της γραφής; Συνηθίζουμε να ντύνουμε την πραγματικότητα με σάρκα. Η σάρκα είναι το δοχείο του παρόντος και της πραγματικότητας. -Αυτό αρκεί, λέμε και συνεχίζουμε την ανάβαση στην κάθε μέρα. Μα η σάρκα είναι μια παραξενιά των ζωντανών. Για την ακρίβεια, ούτε καν των ζωντανών, αλλά των παρόντων. Μια πρόχειρη πράξη εξευμενισμού των αισθήσεων απέναντι στο φανταστικό που τις αποκλείει. Ο,τι βρίσκεται όμως πέρα από το άγγιγμά τους ανήκει δυνάμει στο φανταστικό. Γιατί το φανταστικό δεν είναι το αντίθετο του πραγματικού, αλλά το σημείο εκείνο που το πραγματικό συνυπάρχει με τις άπειρες πιθανότητες και εκδοχές του, με τον εαυτό του και το αντίθετό του, με τις προοπτικές και τις καταργήσεις του. Χωρίς σύγκρουση, χωρίς απόκλιση. Οταν το πραγματικό αμφισβητηθεί στη ρίζα του, το κέντρο σπάει. Τίποτα δεν μπορεί να μας επιβεβαιώσει την πραγματικότητα του πραγματικού, τη φαντασία του φανταστικού και τη μεταξύ τους απόσταση. Το συμπέρασμα πως δεν υπάρχει ένας λογικός τρόπος να διαχωρίσεις την πραγματικότητα από το όνειρο είναι παλιό όσο ο Πλάτωνας. Κλεισμένη έξω από τις βεβαιότητες, η ζωή λειτουργεί διαρκώς με αντικλείδια. Ενα από αυτά είναι και ο έρωτας. Το να ερωτεύεσαι (έστω μέχρι την τερματική στιγμή του οργασμού) είναι μια διαδικασία κατά την οποία προσπαθείς να πείσεις αγωνιωδώς όλες τις αισθήσεις πως ο άλλος, έστω αυτή ή αυτός που ακουμπάς, γεύεσαι, μυρίζεις είναι παρών. Ο οργασμός είναι η απόλυτη κατάφαση στο παρόν. Γι’ αυτό διαρκεί λίγο. Οσο το κλικ μιας πόρτας που κλείνει. Αντικλείδι. Δεν υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα σε λογοτεχνικούς ήρωες και πραγματικούς ανθρώπους. Υπάρχει μόνο διαχωρισμός ανάμεσα σε παρόντες και απόντες. Λογοτεχνικός ήρωας είναι ο άνθρωπος αυτός που είναι διαρκώς απών. Ακόμα και μέσα στην παρουσία του. Και ίσως τελικά όλοι αυτοί που φεύγουν να γίνονται λογοτεχνικοί ήρωες. Να αποχωρούν συνταξιοδοτημένοι από την πραγματικότητα στις απάνεμες σελίδες ενός σιωπηλού βιβλίου. Ενα τέτοιο συμπέρασμα θα εξηγούσε και το γεγονός πως κάποιες φορές η σιωπή του αναγνώστη μπροστά στο βιβλίο έχει κάτι το πένθιμο. Ή ίσως τελικά αυτό που κάνει κάποιον λογοτεχνικό ήρωα να μην είναι τίποτα πέρα από τη λογοτεχνική πατρότητα. Από το γεγονός πως κάποιος τούς διεκδίκησε ως τέτοιους. Το πρόσωπο αυτό που όρισε την αφήγησή τους ως πλασματική. Ο συγγραφέας, ένα ον που δεν έχει τίποτα αλλά προσπαθεί διαρκώς να χάσει τα πάντα. Αφού λοιπόν, αναγνώστη μου, τελειώσεις το άρθρο και λίγο πριν πας στο επόμενο στάσου για λίγο. Στάσου και σκέψου πως το γεγονός πως εσύ είσαι πραγματικός (ή έστω θεωρείς τον εαυτό σου τέτοιο) δεν είναι τίποτα άλλο από την απόληξη μιας συγκυρίας. Μιας συγκυρίας που εξίσου εύκολα μπορεί να ανατραπεί. Ισως την ώρα αυτή να καιροφυλαχτεί κάποιος, κάποιος να περιμένει ώστε ξαφνικά να σε χρίσει πρωταγωνιστή σε κάποια από τις ιστορίες του. Και ίσως τότε βρεθείς -εσύ, ένας λογοτεχνικός ήρωας πια- να ψαρεύεις πραγματικότητα από την απουσία σου. Να ψάχνεις από το πουθενά στιγμιαία σάρκα, οργασμούς, να γυρεύεις αντικλείδια για ένα σπίτι που κάηκε από τον απρόσμενο συγγραφέα-πατέρα σου.
*Με αφορμή το μυθιστόρημα του Κώστα Καλημέρη «Ο φίλος του Πέδρο» http//tsalapatis.blogspot.gr/
https://www.efsyn.gr/nisides/anohyroti-poli/214545_o-iroas-kai-o-eaytos-toy?fbclid=IwAR3KFYjp69KJl7ufrrWKnKMpJBIzB05mdkaNaAJ9J46NhTbLaRY4qiopGyE
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου