παράλογο. Έως και το ανυπόστατο. Το συν και το μείον είναι ο κόσμος των νεκρών, ο κόσμος των φαντασμάτων, των οραμάτων, των ονείρων, της φαντασίας, αλλά και της πραγματικότητας, η οποία με πραγματικό τρόπο απορεί με τον ίδιο της τον εαυτό. Όλα μπορούν να συμβούν αν στο πίσω μέρος του μπαρ ανακαλύψουμε ξαφνικά πως ο γερο –τυφλός Μπόρχες, βλέπει με τα χείλη, με το γλυκό του χαμόγελο, γεμάτος αμηχανία, ξεπερνώντας δηλαδή τις μηχανές και την τεχνολογία, δημιουργώντας μια μυθική γέφυρα ανάμεσα στο πλην άπειρο και το συν. Η γέφυρα χτίζεται με ενόραση, διαίσθηση, ενόρμηση και αδιαφορία για το μετρήσιμο και απόλυτα προσδιορισμένο. Η ολική εικόνα κάθε συστήματος, μικρού ή μεγάλου, δεν είναι το άθροισμα των μερών του, αλλά , όπως και στην ερμηνεία ενός κειμένου, το περιεχόμενο της αλήθειας του, το πόση ανθρώπινη ύπαρξη χωράει ένα σύστημα. Αν φτάσαμε ως εδώ, σήμερα, είναι χάρη στο αντικειμενικά τυχαίο, σε λάθη, σε σφάλματα, βάζοντας πάντα κατά νου πως οι κρίσιμοι παράγοντες για τη δημιουργία κάθε αποτελέσματος είναι τυχαίοι και δεν εμφανίστηκαν προορισμένοι να καθορίσουν αυτό το αποτέλεσμα. Το διήγημα Ζούμε από τύχη το διαπραγματεύεται αυτό υπέροχα και το δίνει πολύ θεατρικά. Σε όλα τα διηγήματα του Βεργέτη, υπάρχει ένα «μέσα». Ο Κάφκα ξεπερνώντας όλους τους θετικιστές, που έμεναν πολύ έξω απ’ την τρύπα των ερευνών, ήθελε να δει τι υπάρχει «μέσα». Το ίδιο και ο Τσέχωφ. Γι’ αυτό κατήγγειλαν την κατασκευή, αναζήτησαν την ελευθερία πέρα από αυτήν, δηλαδή με έναν τρόπο την ποίηση δίχως τέλος. Το πέτυχαν γιατί όπως λέει και ο Βεργέτης, στο διήγημα Η διάλεξη, (ή καλύτερα ο μονόλογος κάποιου συγγραφέα), «χρέος μου λοιπόν ήταν να σταματήσω να γράφω με την σιγουριά και την έπαρση του ευτυχισμένου. Έπρεπε η γραφή μου να ξαναποτιστεί απ’ την ευγένεια των αμφιβολιών και των αβεβαιοτήτων και να πολεμήσει την αγένεια και την χυδαιότητα της σιγουριάς». Όλα τα διηγήματα νομιμοποιούν με τρυφερό και προσεκτικό τρόπο την χαμένη, φοβισμένη, παράνομη εσωτερικότητα, ώστε να αποφύγουμε στην ταφόπετρά μας πάνω να γράφει «πέθανε από εγωισμό». Τέχνη λοιπόν και θάνατος το θέμα. Αρμονική σχέση του φωτεινού με το σκοτεινό. Να μην πεθάνουμε από πολύ φως που λέει κι ο Μπέκετ. Ισορροπία του μικρού ύπνου με τον μεγάλο ύπνο. Της λήθης με την μνήμη. Της νύχτας με τη μέρα. Γιατί όπως λέει ο Μπόρχες, η υπερβολική μνήμη είναι τρομαχτικός εφιάλτης, συμβαίνει όταν ο κόσμος γίνεται κόσμος, όταν υπάρχει υπερβολική εκκοσμίκευση, απομάγευση, αποπνευμάτωση, όταν χρησιμοποιώντας αυτά τα εργαλεία μας φαίνεται πως πάμε ριζικά ενάντια στον πραγμοποιημένο κόσμο των κυρίαρχων, ενώ αντίθετα, τοτεμοποιούμε εξοργιστικά το Πράγμα τέρας, γινόμαστε εμείς οι ίδιοι εργαλεία, πράγματα, και προσευχόμαστε στον φετιχισμό των ανθρώπων-πραγμάτων, των σωμάτων-πραγμάτων, της κουλτούρας του τίποτα, της εξαφάνισης και της απουσίας του Άλλου. Τα διηγήματα του Νίκου Βεργέτη παίζουν με πολλά θέματα. Υπάρχει μια προθανάτια πομπή, μια κηδεία, αφού ούτε ένα χέρι δεν βρέθηκε την τελευταία στιγμή να τον σώσει από τον φόβο και την εγωστική απέλπισία, μια διάλεξη, λόγια ,πολλά λόγια της μπάρας, ένα διήγημα για την ουτοπία, ένας σκύλος που αλλάζει όνομα μόνος του, μέρες που μοιάζουν ήσυχες, αλλά μόνο μοιάζουν, ένα όνειρο μέσα στο όνειρο με την Μπεθ 1 και 2, ένα κείμενο για το πώς η λογοτεχνία γίνεται μουσική, χημειοθεραπεία και το καλύτερο ψυχοφάρμακο κι ένα κίτρινος ντετέκτιβ, που εμφανίζεται και εξαφανίζεται, σαν ντετέκτιβ ψυχολόγος, σαν διπλοπρόσωπος δράστης και κριτής του εαυτού του, όλα όμως τα διηγήματα αναζητούν ένα έστω μοναδικό πρόσωπο, για να του αφηγηθούν ό,τι έζησαν ή κι ό,τι ήθελαν να ζήσουν. Παντού κυκλοφορούν η μαγεία της αναμονής, η αναμονή της ουτοπίας, ο τσιγγάνικος μυστικισμός, μια διαχέουσα υπερβατικότητα, τυχαίες συναντήσεις ακόμα και του τυχαίου με το ίδιο το τυχαίο. Σε όλα τα διηγήματα υπάρχει μια ανεπαίσθητη κατάσταση ψυχολογικής έντασης, που κάνει την έκταση του λογοτεχνικού πεδίου πολύ μεγαλύτερη, σε αντίθεση με την έκταση των διηγημάτων που είναι σχετικά μικρή. Τα διηγήματα του Νίκου Βεργέτη είναι τρυφερά, αληθινά, εξομολογητιά, αυτοκριτικά, προκαλούν ανησυχία με ήσυχο τρόπο, σε φέρνουν σε δύσκολη κατάσταση αλλά το καταλαβαίνεις εκ των υστέρων. Του αρέσει το πριν και το μετά. Στο dance me toy the end of love, δεν υπάρχει ούτε τέλος ούτε αγάπη, μόνο χορός με τον αξιοσέβαστο και αξιολύπητο εαυτό μας. Γι’ αυτό και συνδυάζει την καταφατικότητα με την αρνητικότητα, ρίχνοντας μπουνιές στο στομάχι, που μοιάζουν με τεχνητή αναπνοή για να αναπνεύσει η διαφορετικότητα, που μοιάζουν με πολιτικές τεχνικές αναπνοών, δηλαδή έμμεσες, πουθενά διδακτικές. Αντίθετα, η γραφή του Βεργέτη είναι εξερευνητική της ανθρώπινης ύπαρξης, γι’ αυτό και προκαλεί θαυμαστή εσωτερική ανάγνωση. Όλο το έργο του είναι ένας άλλος τόπος. Ένας τόπος χρήσιμος και αναγκαίος για τον περιπλανώμενο αναγνώστη. ***Ο Κώστας Καλημέρης γεννήθηκε στην Αθήνα. Μεγάλωσε και τελείωσε το σχολείο στο Βύρωνα. Πέρασε στην Πάντειο μέσα στη δικτατορία όπου πολιτικοποιήθηκε. Ειδικεύτηκε στο σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό. Ως κριτικός λογοτεχνίας υπήρξε για πολλά χρόνια συνεργάτης του περιοδικού “Διαβάζω” και μέλος της συντακτικής επιτροπής. Συνεργάστηκε ακόμα με τα περιοδικά “Γράμματα και Τέχνες”, “Δρώμενα”, “Εντευκτήριο”, “Οκτάβα”, “Δίφωνο”, “Ηριδανός” και την εφημερίδα “Μακεδονία”.
Read more at: https://www.literature.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου