3.9.21

Φυσαλίδα σε ποτήρι σαμπάνιας: σύντομη ιστορία των μπλουζ


Η μπλουζ μουσική είναι ένα από τα πιο γνωστά είδη μουσικής της Βόρειας Αμερικής. Είναι μια μουσική  φόρμα απλή, με λίγες συγχορδίες επαναλαμβανόμενες. Ένας από εκείνους που τα έκαναν γνωστά σε όλη την Αμερική και σε ολόκληρο τον κόσμο ήταν ο εθνικομουσικολόγος Άντυ Λόμαξ (1915-2002), ο οποίος περιόδευε ήδη από την δεκαετία του 1930 σε όλες τις Νοτιοανατολικές Πολιτείες, όπου μαζί με τον πατέρα του ηχογραφούσαν παλιούς μπλουζίστες και συνομιλούσαν μαζί τους. H ονομασία των μπλουζ προήλθε από το γαλάζιο χρώμα που συμβολίζει την θλιμμένη διάθεση, την μελαγχολία, όπως λένε και δύο παλιά τραγούδια:


Όταν η γαλάζια διάθεση γεμίσει το μυαλό μου, θα πάρω ένα τρένο και θα φύγω.

Όταν μια γυναίκα στενοχωριέται, βαστά το μικρό κεφάλι της και κλαίει.
Όταν ένας άντρας στενοχωριέται, παίρνει το τρένο και φεύγει.

Από κει πέρα έρχεται αυτό το τρένο, κόκκινα και γαλάζια φώτα πίσω του,
Κόκκινο για τις σκοτούρες, μπλε για το κουρασμένο μυαλό.

Αν ποτέ ήσουνα χάλια ξέρεις πώς νιώθω,
Είμαι σα μηχανή χωρίς τιμόνι να την οδηγήσει.

*

Γεμάτο σκοτούρες το μυαλό , γαλάζια η διάθεση μου,
Όμως δεν θάμαι έτσι για πάντα,

Ο άνεμος θα δυναμώσει
Και θα πάρει μακριά την γαλάζια μελαγχολία μου.

Σαν μουσικό είδος, το μπλουζ έχει τις ρίζες του στα χρόνια μετά τη λήξη του αμερικανικού εμφύλιου πολέμου, όταν η θέση των Αφρικανών σκλάβων βελτιώθηκε σχετικά. Στην πορεία της, η μουσική των μπλουζ αφομοίωσε πολλές επιρροές και μια απ' αυτές ήταν τα λεγόμενα εργατικά τραγούδια, τα work songs των μαύρων σκλάβων που δούλευαν ατελείωτες ώρες στις φυτείες, περιμένοντας να δύσει ο ήλιος για να ξεκουραστούν:

Πόσο θα χαρώ σαν ο ήλιος γείρει στη δύση του
Ένα ουράνιο τόξο γύρω απ’ τους ώμους, η βροχή δε θα πέσει πάνω μου

Δε νυστάζω καθόλου κι όμως θέλω να πλαγιάσω
Πόσο θα χαρώ σαν ο ήλιος γείρει στη δύση του

Το φεγγάρι αρχίζει να γυαλίζει
Βροχή από ασήμι , λάμψη χρυσαφένια.

Άλλες φορές πάλι η πηγή της έμπνευσης των μπλουζ είναι ο άγριος καιρός :

Μωρό μου δεν ακούς τον άνεμο που ουρλιάζει έξω απ’ την πόρτα;
Φυσά τόσο μοναχικά, θέ μου θε μου, σε λίγο θα σταματήσει.

Κεραυνοί βροντούν κι αστράφτει μωρό μου, ύστερα ο άνεμος δυναμώνει,
Θεέ μου χιονίζει έξω  βρέχει πάνω στο φτωχό μoυ τζάμι
Μικρή μαύρη Μάρθα θα σ’ αφήσω, είναι κρίμα όμως αυτή είναι η αλήθεια…

Οι γυναίκες έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη των μπλουζ. Η Μπέσι Σμιθ (1894-1937), η επονομαζόμενη "Αυτοκράτειρα των Μπλουζ", έγινε διάσημη τις δεκαετίες του 1920 και του 1930, τραγουδώντας κομμάτια όπως το "Μοναχικό μπλουζ της ερήμου":

Τούτος ο άντρας μου είναι τελειωμένος, μου φέρεται άσχημα
Αγαπά κάποια άλλη, την βλέπει αργά τη νύχτα
Γι αυτό έπιασα να τραγουδώ το μπλουζ της ερήμου

Θα ταξιδέψω στην έρημο , μακριά κατά τη δύση
Θα κρύψω τα βάσανα μου στην καυτή άμμο

Είμαι τόσο ταραγμένη, τα πόδια μου τρέμουν
Καίγομαι, γι' αυτό έπιασα τούτο το μοναχικό μπλουζ της ερήμου

Δεν υπάρχουν σχόλια: