14 ερωτήσεις στον Σωτήρη Παστάκα

 

1.                  Ποίηση ή πεζό;

Ποίηση, επειδή σε μια πεζή εποχή αισθάνομαι την υποχρέωση (για να παραφράσω τον Δον Κιχώτη), να αναστήσουμε και να επαναφέρουμε στον κόσμο τον ήδη χαμένο και νεκρό θεσμό της Ποίησης. Ζηλεύω τους Έλληνες πεζογράφους που τα τελευταία χρόνια έχουν καταφέρει με τα έργα τους να κατατροπώσουν τους ποιητές μας, και τους συγχαίρω προσωπικά έναν προς έναν. Ένας λόγος λοιπόν που ψηφίζω ποίηση είναι πως πρέπει να περάσει στην αντεπίθεση με όλες τις ξεχασμένες αρετές της προφορικότητας.

 

2.                  Τι δεν έχετε γράψει ακόμη που θα θέλατε να γράψετε;

Ένα ακόμα ποίημα. Έχω σπάσει τα δάκτυλα μου στη μετάφραση, το μικρό πεζό, το δοκίμιο και το θέατρο. Δεν αισθάνομαι πλέον να έχω τα κουράγια για ένα μυθιστόρημα ή ένα σενάριο για φιλμ που θα σκηνοθετούσα ο ίδιος ή ένα άλμπουμ με δώδεκα τραγούδια (αφού δεν ξέρω να παίζω ηλεκτρική κιθάρα)…Θα ήθελα ναι, να γράψω άλλο ένα ποίημα.

 

3.                  Πως ξεκινάει ένα βιβλίο; Υπάρχει τόπος, χρόνος, που έρχεται η έμπνευση;

Ήξερα πως θα γράψω τον «Άπολιν» όταν στάθηκα τυχαία στην Αθήνα και το βλέμμα μου έπεσε στις ταμπέλες των Ιατρείων, στην είσοδο μιας πολυκατοικίας. Από πείρα σας λέω, πως και τόπος υπάρχει και χρόνος (το 2017 για το παράδειγμα που ανέφερα) και εποχή (Άνοιξη), και ημέρα και ώρα. Για μένα συνήθως από μια εικόνα. Άλλοτε από μια λέξη. Άπειροι οι δρόμοι. Άλλοτε σου δίνεται μια φράση καθώς ονειρεύεσαι στον ύπνο σου.

 

4.                  Τι είναι η έμπνευση για έναν συγγραφέα;

Μια ηλεκτρική εκκένωση. Τη στιγμή που αισθάνεται να τον διαπερνά μια τάση ρεύματος από τις τρίχες της κεφαλής του ως τα νύχια των ποδιών του. Ένας κεραυνός εν αιθρία. Μια ηλεκτροπληξία ή ένα ηλεκτροσόκ αν προτιμάτε… (γέλια)

 

5.                  Αν θα γράφατε ιστορικό μυθιστόρημα, ποια περίοδος θα σας ενδιέφερε;

Η πρόσφατη οικονομική κρίση από τους Ολυμπιακούς του 2004 έως το δημοψήφισμα του Τσίπρα το 2015.” Ώρε γέλια”, που θα ’λεγε κι ο Χατζηαβάτης.

 

6.                  Παίζει ρόλο ο τόπος που γεννήθηκε κανείς;

Ο άνθρωπος επηρεάζεται από τον τόπο του ώσπου να διαμορφώσει το αμετάβλητο του χαρακτήρος του, τους πρώτους τέσσερις μήνες της ζωής του, δηλαδή. Από κει και πέρα, αισθάνομαι πως με έχουν προσδιορίσει περισσότερο τα βιώματα που απέκτησα διαβάζοντας βιβλία.

 

7.                  Επινοείτε χαρακτήρες για τα βιβλία σας ή κάπου σκιαγραφείτε τον εαυτό σας ή κάποιον γνωστό, φίλο;

Από βιβλίο σε βιβλίο επινοώ τον εαυτό μου. Έχω προσεταιρισθεί πολλά χαρακτηριστικά των αγαπημένων μου φίλων, τρόπους του λέγειν, περιστατικά του βίου, αλλά τα έχω κάνει δικά μου και δεν μπορώ να τα ξεχωρίσω.

 

8.                  Το λοκ ντάουν, και γενικά όλη η παράξενη κατάσταση που βιώνουμε πως σας επηρέασε; Ήταν σημείο αναστοχασμού για τον ψυχισμό σας, για τις σχέσεις σας με άλλους ανθρώπους;

Σταμάτησα τα ταξίδια και τις περιοδείες μου στην Ιταλία κι αυτό μου στοίχησε πολύ. Μόλις πρόλαβα να γυρίσω από τις τελευταίες μου αναγνώσεις στη γείτονα χώρα στις 29 Ιανουαρίου 2020, και ξέσπασε το κακό. Έκτοτε δεν έχω ταξιδέψει ξανά και δεν βλέπω την ώρα να φτιάξω τη βαλίτσα μου.

 

 

9.                  Υπήρξε κάτι, κάποιος που στάθηκε αποκούμπι αυτή τη δύσκολη περίοδο;

Οι παράνομες ξένες σειρές στο λαπ-τοπ και δυο-τρεις φίλοι.

 

10.              Θα γράφατε ποτέ με ψευδώνυμο;  Το έχετε κάνει;

Το έκανα μια φορά για πλάκα. Τελευταία από το καλοκαίρι του 2021 προτιμώ να γράφω ως Ανώνυμος χωρίς καν τη χρήση ψευδωνύμου, στο περιοδικό «Ανωνύμως», ένα εκδοτικό πείραμα πρωτοφανή για τα διεθνή δεδομένα.

 

 

11.              Το γράψιμο θεωρείτε πως είναι για λίγους; Όλοι μπορούν να γράψουν;

Όλοι μπορούν να γράψουν αν έχουν το word στον υπολογιστή τους. Δεν χρειάζονται γνώσεις, δεν χρειάζονται σπουδές, μόνο αυτοπεποίθηση και τσαμπουκάς. Κι απ’ αυτές τις αρετές όλοι μας είμαστε προικισμένοι, ως Έλληνες.

 

 

12.              Υπήρξε κάποιο συμβάν στη ζωή σας το οποίο έχετε μεταφέρει και σε βιβλίο σας;

Έχω μεταφέρει τα πάντα κι έχω επινοήσει ακόμη περισσότερα. Τώρα κλέβω από τα παθήματα των άλλων.

 

13.              Τι οραματίζεστε για το μέλλον του βιβλίου στην Ελλάδα; Υπάρχει μέλλον;

Τα βιβλία ως γνωστόν ζουν και μετά το θάνατο του συγγραφέα. Το μέλλον τους είναι μεγαλύτερο από το δικό μας. Για τα βιβλία λοιπόν υπάρχει μέλλον λαμπρό, για μας που τα γράφουμε ωιμέ , δεν σκαμπάζω τίποτις.

 

14.              Ετοιμάζετε κάτι αυτόν τον καιρό;

Έχω ένα βουητό στ’ αυτιά μου, τις τελευταίες ημέρες. Βόμβο; Βομβύκιο; Βόμβυξ; Δεν το έχω προσδιορίσει ακόμη. Μετά από επτά βιβλία μέσα στο 2021, είπα να πάρω μια ολιγοήμερη άδεια, αλλά μισώ την απραξία. Έχουμε και λέμε, λοιπόν. Μια ανθολογία για τους Έλληνες ποιητές του Εικοστού αιώνα (με τον Σταύρο Γκιργκένη) από τις εκδόσεις Ζήτρος (να συντροφεύσει  το άλλο μισό του ουρανού). Ένα εγχειρίδιο γατοφιλίας (με τον Σπύρο Κιοσσέ) από τις εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης. Μια ανθολογία για το Άβατο των Αθηνών (με τον Βάσο Γεώργα), ένα φωτογραφικό λεύκωμα με φωτογραφίες μιας τριακονταετίας του Μιχάλη Μπλάκι Ηλιού από τοίχους των Εξαρχείων, για τις εκδόσεις Bibliothèque. Μια ανθολογία για τους ποιητές και τις ποιήτριες που εμφανίστηκαν στα γράμματα την δεκαετία του ογδόντα (με τον Αντώνη Σκιαθά). Αυτά τα ολίγα. Θα το ξεχνούσα, ίσως βγάλω και μια ποιητική συλλογή με 24 αλφαβητικώς ποιήματα αν καταφέρω να καταλήξω σε κάποιον τίτλο.  

Σας ευχαριστώ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ 

Ο Σωτήρης Παστάκας  (ποιητής, μεταφραστής, δοκιμιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός, πεζογράφος, δάσκαλος βιωματικής γραφής, ανθολόγος), γεννήθηκε το 1954 στη Λάρισα, όπου και ζει. Σπούδασε Ιατρική στη Ρώμη. Για 30 χρόνια εργάσθηκε ως ψυχίατρος στην Αθήνα. Έχει εκδώσει μεταφράσεις ιταλικής ποίησης, δοκίμια, διηγήματα και 17 ποιητικές συλλογές. Έχει μεταφραστεί σε 16 γλώσσες και έχει διαβάσει ποιήματά του σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ ποίησης (Σαν Φρανσίσκο, Σαράγιεβο, Σμύρνη, Ρώμη, Νάπολη, Σιένα, Κάιρο, Κωνσταντινούπολη, και λοιπά). Tο 2021 ήταν επίσημος προσκεκλημένος στο 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης του Μεδεγίν, στην Κολομβία. Τρεις ποιητικές  συλλογές του (Corpo a corpo, Jorge, Monte Egaleo)κυκλοφορούν στην Ιταλία, όπου απέσπασε το Βραβείο NordSud το 2016, μία  στις ΗΠΑ (Food Line) και η προσωπική του ανθολογία σε μετάφραση του José Antonio Moreno Jurado   στην Ισπανία. Το 2019 χάρισε τα βιβλία του στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Ραψάνης, όπου θα φιλοξενηθεί και το προσωπικό του αρχείο. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων από το 1994, κι από το 2021 εθνικός συντονιστής στην Ελλάδα για το WPM-World Poetry Movement. Πρόσφατα έργα του: Πιερ Πάολο Παζολίνι, Ρωμαϊκές νύχτες, εκδ. Bibliothèque, 2021, Ο γύρος της Ιταλίας σε 80 ποιήματα,  εκδ. Bibliothèque, 2021, Ταχυδρομική Θυρίς, εκδ. Bibliothèque, 2021, Ο δόκτωρ Ψ ανάμεσα στους άλλους, εκδ. Κέδρος, 2021.