Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙ ΜΑΛΑΡΜΕ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙ ΜΑΛΑΡΜΕ

 

Μια παράσταση  θεατρικής καινοτομίας

με την Ελένη Παπαχριστοπούλου στον Πολυχώρο Εκστάν

 

Του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου

Συγγραφέας  - δημοσιογράφος

 Η Ελένη Παπαχριστοπούλου που μαζί με τον Γιάννη Σταματίου διευθύνουν με επιτυχία επί χρόνια τον «Πολυχώρο Εκστάν», έχουν κατορθώσει  ως θεατράνθρωποι και οι δυο τους, να συγκρούονται όσον

αφορά τις επιλογές τους, με το τετριμμένο και την κοινοτοπία. Ο Ντε Λα Παλίς ήταν ένας γενναίος Γάλλος στρατηγός, στον οποίο μετά το θάνατό του οι στρατιώτες του σκέφτηκαν να του αφιερώσουν, το παρακάτω τραγούδι που έμελλε να καταγραφεί στην αιωνιότητα ως η απόλυτη κοινοτοπία. «Ο κύριος Ντε Λα Παλίς είναι νεκρός χάνοντας τη ζωή του. Ένα τέταρτο πριν πεθάνει ήταν ακόμα ζωντανός».  Ο λαπαλισμός λοιπόν όπως ονομάστηκε το  παιδαριώδες προφανές, ταλαιπωρεί ουκ ολίγες φορές τα θεατρικά κείμενα και κατ΄ επέκτασιν μια θεατρική παράσταση. Ευτυχώς στο «Θέατρο Εκστάν» τέτοιου είδους ταυτολογίες εκλείπουν παντελώς, καθότι το ρεπερτόριό του στηρίζεται αποκλειστικά σε κριτήρια ποιοτικά και κυρίως καινοτομικά.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του θεατρικού χώρου, που λειτουργεί ως όαση στην περιοχή της Πατησίων, είναι οι ξεχωριστές σχέσεις των ανθρώπων του με τη γαλλική κουλτούρα. Η Ελένη Παπαχριστοπούλου περί της οποίας συντάσσεται το παρόν άρθρο, σπούδασε και έζησε στη Γαλλία  η δε γνωριμία της με τον σκηνοθέτη Ζαν-Πωλ Ντενιζόν ήταν καλλιτεχνικά καρμική. Η μαθητεία και των δύο στη σχολή του σπουδαίου Πήτερ Μπρουκ, επέφερε επάνω τους μια δυναμική διαφοροποίηση από την μέχρι τότε δεδομένη θεατρική οπτική ματιά.  Η συνεργασία της Ελένης Παπαχριστοπούλου και του Ζαν - Πωλ Ντενιζόν δημιούργησε μια παράδοση για τα θεατρικά δρώμενα της Αθήνας. Η σκηνοθετική ματιά του τελευταίου αναβάθμισε πολύ τη θεατρική σκηνή του Εκστάν. Η γαλλική έμπνευση μέσα από την όσμωση με το ελληνικό βίωμα, απέφεραν θεατρικά θαύματα. Ένα από αυτά είναι η παράσταση «Η Ιστορία της Μαρί» σε κείμενα του Ζορζ Μπρασάι και ερμηνεία Ελένης Παπαχριστοπούλου.  Γι αυτή την ηθοποιό  πολλά μπορεί να γράψει κανείς, όμως το κυριότερο το οποίο την χαρακτηρίζει είναι η έμφυτη - και όχι μόνο επίκτητη ένεκα σπουδών - υποκριτική δεινότητα που κατέχει. Στο συγκεκριμένο έργο μονομαχεί σε έναν μονόλογο με τον εαυτό της, υπό το καθεστώς μιας «ειδωλικής» εξομολόγησης και ενός ναρκισσικού κομπασμού, σε πλήρη αντιστοιχία με το πρόσωπο που ενσαρκώνει. Η πολυκατοικία που ζει αυτή και το πλήθος των άλλων ενοίκων, αποτελεί την μικρή κοινωνία  μιας υποβαθμισμένης τάξης η οποία συγκρούεται εμφυλιακά. Ο φτωχός χλευάζει τον φτωχότερο και ο ανεπαρκής τον ανεπαρκέστερο. Πλέον η κωμωδία του Ζορζ Μπρασάι δεν δημιουργεί τον γέλωτα εξαιτίας της κωμικής μονολογίας της Μαρί, αλλά λόγω της κατάπτωσης ενός ολόκληρου κόσμου ο οποίος ανεβοκατεβαίνει από το ρετιρέ στο ναδίρ, με τρόπο «αξιοκατάπτυστο». Εδώ εντοπίζεται και το πολιτικό και κοινωνικό περίγραμμα μέσα στο οποίο οριοθετείται η ζωή και τα έργα των ανθρώπων της διπλανής πόρτας.  Ένα άλλο σημείο αναφοράς είναι ο σουσουδισμός και η κομπορρημοσύνη που δημιουργεί η ξιπασιά της Μαρί και της κάθε Μαρί που ανταγωνίζεται τα ομογάλακτα μέλη της ταξικής της περιχαράκωσης. Η αίσθηση που δημιουργεί καθώς καθυβρίζει ως «δουλικά» τις ομοειδείς με αυτήν υπάρξεις της πολυκατοικίας, συνάμα ενδυναμώνει την τραγικότητα της όλης κατάστασης. Και  βέβαια η δικαστική διαμάχη με την οποία, αλλά και μέσω της οποίας, η Ελένη Παπαχριστοπούλου ξετυλίγει αφηγηματικά το ταλέντο της, καθιστά το έργο ένα σημαντικό θεατρικό επίτευγμα, με σημειολογικές αναφορές, συμβολικές απεικονίσεις και αλληγορικές και μεταφορικές  προεκτάσεις. Παράλληλα δε, και γιατί όχι, με απολύτως ρεαλιστικά, πραγματιστικά και ομοιάζοντα  με τα δικά μας βιώματα, καθιστούν την ιστορία της Μαρί, μια γνώριμη δική μας εξιστόρηση. Μια εξιστόρηση που αφορά στις προσωπικές μας ζωές, τις εθισμένες στην πολεμική κραυγή ακόμα και για ένα καζανάκι τουαλέτας που αναστατώνει τον διπλανό συγκάτοικο. Το λούμπεν στοιχείο αλληλοεπιδρά με τη μεγαλομανία της φαντασιοπληξίας, και συνέπεια αυτής της «συζυγίας», είναι ο ευτελισμός. Μια ανίερη συνύπαρξη με τα κελιά της πολυκατοικίας απλώς να απεικονίζουν  την  ομολογία της αιχμαλωσίας των ενοίκων. Βαρύς ο τονισμός της μοναξιάς και της αγχώδους σκέψης, ποιος θα κληρονομήσει μετά θάνατον τον μοναχικό άνθρωπο, έτσι ώστε τα περιουσιακά του αποκτήματα να μην χαθούν στο διάβα του αδυσώπητου χρόνου. Γι αυτό και η φιλοζωία έρχεται να καλύψει το κενό της συνέχειας, μέσα από την τρυφερότητα προς τη γάτα η οποία αν και κρυμμένη και σιωπηλή, σου δημιουργεί την εντύπωση πως ο μονόλογος δεν υφίσταται στον απόλυτο βαθμό. Από παντού νιώθεις ένας πλουραλισμός σκιών να εξουσιάζει τον χώρο. Πότε ξεμυτίζουν φιγούρες όπως η εσώτερη σκιά της Παρί και πότε το περίγραμμα του αιλουροειδούς  που κοιμάται κάτω απ΄ το κρεβάτι της και το ξυπνά η ηρωίδα του έργου για να το ταΐσει. Ακόμα και η δικαστική διαμάχη, εκφραζόμενη μέσω του  κειμένου που ξετυλίγει μαεστρικά η Ελένη Παπαχριστοπούλου, σου δημιουργεί την αίσθηση ότι όλα συντελούνται ενώπιόν σου, με οπτική και όχι μόνο ακουστική προσλαμβάνουσα.

Έργο ιδιόρρυθμο, καινοτομικό, συμβολικό, πολύπλευρο, ανατρεπτικό, αιρετικό και αντισυμβατικό, είναι αυτό που φιλοξενείται στον «Πολυχώρο Εκστάν». Σκηνικά, φωτισμοί, μουσική, συμπληρώνουν  μια εξαιρετική σκηνοθεσία. Η ερμηνεία της Ελένης Παπαχριστοπούλου  συγκινητικά αξιοθαύμαστη. Εμπεριέχει όλα τα στοιχεία μιας εξαιρετικής υποκριτικής όπου τα πάντα κινούνται μεταξύ καθωσπρεπισμού και αυτοσαρκασμού. Μακάρι να τελειώσει γρήγορα το μαρτύριο των θεατρικών απαγορεύσεων, έτσι ώστε εμβολιασμένοι και μη, να απολαύσουμε την παράσταση με την Μαρί Μαλαρμέ, να εκστασιάζει το κοινό και να υποδαυλίζει εσώτερα ερωτήματα του τύπου:  Πόσα  άραγε από αυτά που διατυμπανίζει με τη στάση της η Μαρί, ταυτίζονται με τη δική μας ζωή και εκφράζονται μέσα στον ιδρυματισμό της οικιακής μας ασφάλειας; Η ζωή τελικά αντιγράφει το θέατρο ή μήπως το αντίθετο; Η Μαρί μάλλον υπογραμμίζει και τα  δύο…

Συντελεστές

 

Κείμενο: Ζωρζ Μπρασσάι

Σκηνοθεσία: Ζαν – Πωλ Ντενιζόν

Μετάφραση / Διασκευή: Ελένη Παπαχριστοπούλου

Σκηνικά-Κοστούμια: Ζαν – Πωλ Ντενιζόν

Φωτισμοί: Πασχάλης Τσέρνας

Βοηθός σκηνοθέτη: Γιάννης Σταματίου

Φωτογραφία: Τούλα Ροδοπούλου

Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού

 

Το έργο παίζεται κάθε Κυριακή στις 6:00